Bachadon miomasi sabablari, tashxislash, konservativ va operativ davolash, asoratlari

Endometrioz: sabablari, alomatlari, tasnifi, davolash, oldini olish, asoratlari

MyMedic.uz
Endometrioz — bachadon bo’shlig’ining ichki qavati, uning yuzasi, shuningdek boshqa a’zo to’qimalarida endometriy (bachadon devori ichki qavati) hujayralarining o’sishi bilan tavsiflanadigan kasallik. Endometriy o’sish o’chog’i joylashuviga qarab genital endometrioz (o’z ichiga bachadon endometriozini ham oladi) va ekstragenital endometrioz shakllari ajratiladi. Ommaviy qarashlarga qaramasdan, bu kasallik nafaqat jinsiy yetuk ayollarda, balki o’smirlarda va erkaklar orasida ham qayd qilinishi mumkin. Ammo ayollar orasida endometriozning tarqalganligini inobatga olib (reproduktiv yoshdagi ayollarning uchdan biri ushbu kasallikdan aziyat chekadilar), bu kasallikni «ayollar kasalligi» deb atash mumkin. 

Endometrioz rivojlanishi sabablari

Kasallikning rivojlanishi uchun ikkita asosiy omil kerak:

• 
  Mo’ljallanmagan joyda tug’ma anomaliyalar yoki menstrual ajralmalar kirishi orqali endometriy hujayralarining mavjudligi;
  
• 
  Estrogen gormoni sekretsiyasini kuchayishi bilan birga kechadigan gormonal buzilishlar.
  

Hozirgi vaqtda endometriy to’qimalari zarralarining tarqalishi, va, natijada endometrioz o’choqlarining tarqalishi sabablarini tushuntirib beruvchi bir nechta qarashlar mavjud. Ular quyidagilar:

• 
  Menstruatsiya vaqtida endometriy hujayralarining transportirovkasi va ularning keyinchalik bachadonning sirtki qatlamiga, bachadon bo’yni to’qimalariga, qin devorlariga, tashqi jinsiy a’zolarga birikib o’rnashishi, shuningdek, retrograd menstruatsiya sababli endometriy to’qimalarini tuxumdon, qorin bo’shlig’i sohasiga, tos a’zolariga otilishi;
  
• 
  Endometrioz bilan shikastlanib bo’lgan to’qimalarning limfa oqimi orqali tarqalishi nazariyasi bachadon bo’shlig’i bilan boshqa boshqa yo’llar orqali aloqasi bo’lmagan a’zo va to’qimalarda patologik o’choqlarning joylashganligini tushuntiradi;
  
• 
  Siydik-tanosil tiziming qoldiq rudiment embrional to’qimalari transformatsiya qilmasliklari mumkin va boshqa a’zolarda kam miqdorda qolib, salbiy omillar ta’siri ostida patologik faollik rivojlantirishlari mumkin. Ushbu nazariya homila ona qornidaligida siydik-tanosil tizimining hamma hujayralari jinsiy o’ziga xoslikni olmagan bo’lsa, erkaklarda endometrioz rivojlanishining epizodlarini tushuntiradi. Erkaklarda endometrioz o’choqlari rivojlanish ehtimoli estrogenlarni qabul qilishda ancha ko’tariladi, masalan, prostata bezi o’simtali kasalliklarini davolashda;
  
• 
  Kasallik uchun irsiy moyillik nazariyasi ham mavjud.
  

Quyidagi omillar endometriy o’sishi patologik o’choqlarining rivojlanishi ehtimolini sezilarli darajada oshiradi:

• 
  Kichik tos va reproduktiv tizim a’zolarida tez-tez sodir bo’ladigan infektsion va yallig’lanishli jarayonlar;
  
• 
  Neoplazmalar, o’smalar, bachadon miomasi;
  
• 
  Operativ manipulyatsiyalar, invaziv muolajalar (kesarcha kesish, jarrohlik aralashuvi, abort, bachadon bo’shlig’ini tozalash, bachadon eroziyasini operativ davolash va hokazo);
  
• 
  Asoratli tug’ruq jarayoni;
  
• 
  Endokrin buzilishlar, turli xil etiologiyali gormonal disbalanslar;
  
• 
  Anemiya, immun himoya buzilishlari;
  
• 
  Chekish, spirtli ichimliklarni, kofeinli ichimliklar va preparatlarni ortiqcha iste’mol qilish.