Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи азярбайжан дювлят игтисад университети

18 

 

 

11,1 

53 

9,3 

25,1 

2800 

252 

11,3 

80 

8,9 

23,4 

1500 

133 

Kapron sapı 

6,7 

15 

37,0 

28,4 

10170 

1520 

 

 

 

Cədvəl 4. Parçalann kapilyarlığı və su götürməsi və su tutumu. 

Parçanı  təşkil  edən 

iplik və saplar 

Müəyyən vaxt ərzində 

parçada suyun 

qalxması, h. 

Su 

götürmə, 

%-lə 

Su 

tutumu, 

q/m

2

 

1 saat 

48 saat 

Kapron: 

Elementar  N°  300  (3,3 

teks) 

5 

5 

 

 

Kompleks  JMs  300 

(3,3 teks) 

27 

160 

 

 

JNo 60 (6,7 teks) 

52 

360 

40-45 

17 

Elastik  JVo  200  (5  teks 

x 2) 

180 

360 

400 

366 

Kompleks  viskoz  N

Q 

60(16,7teks) 

70 

560 

 

 

Ştapelipliyi: 

Kapron 

90 

400 

300 

96 

Viskoz 

95 

700 

- 

- 

Ipək 

- 

- 

150 

75 

Qarışıq (50% kapron və 

50% ipək) 

 

 

140-150 

79 

 

---

19 

 

Parçanın  yuyulduqdan  qurumasını  İ.A.Dimitriyeva  onu  təşkil  edən  iplik  və  sapın 

quruluşundan asılı olaraq aşağıdakı cədvəldə vermişdir. 

Cədvəl 5. 

Parçanı  təşkil  edən  iplik 

və saplar 

Parçanın qalınlığı, mm 

Quruma vaxtı, dəqiqə 

Kompleks kapron sap 

0,08 

1 

0,10 

2 

0,14 

4 

0,17 

4 

0,23 

4 

Kapron elastik sap 

0,34 

75 

Kompleks viskoz 

0,20 

28 

Ştapel ipliyi: 

Viskoz-kapron 

(50:50%) 

0,20 

9 

Viskoz 

-kapron 

(70% 

kapron 30% ipək) 

0,27 

12 

Viskoz sapı 

0,48 

28 

İpək ipliyi 

0,25 

14 

Aşağıdakı  cədvəldə  isə  sakit  vəziyyətdə  insan  bədəninin  səthindən  ayrılan  su 

buxarının miqdarını Vittenin rəqəmlərinə əsasən göstərmək olar: 

 

Cədvəl 6. 

№ 

Havanın 

temperaturu 

Havanın nisbi rütubəti 

Rütubətin aynlması və 

ya xaric edilməsi, 

mq/sm

2

 saat 

1. 

10 

76 

24,2 

2. 

18 

70 

34,2 

3. 

28 

55 

93,6 

---

20 

 

4. 

35 

50 

188,4 

5. 

45 

95 

366,6 

 

 

Bədən səthindən dərinin rütubəti xaric etməsi əsasən 3 yolla həyata keçirilir: 

1.  Parçanın məsamələrindən rütubətin xaric edilməsi; 

2.  Parçanın rütubəti liflərin vasitəsilə canına çəkib xaric etməsi. 

Hər iki amildə rütubətin xaric edilməsinə iplik və sapın lif tərkibi, quruluşu və 

parçanın  quruluşu  çox  təsir  göstərir.  Yəni,  parça  nə  qədər  sıx  toxunuşlu,  qalın  və 

gigiyenik liflərdən olarsa, bir o qədər rütubəti pis keçirər. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

21 

 

1.4.    İPLİK VƏ SAPLARIN KEYFİYYƏT 

GÖSTƏRİCİLƏRİNİNQİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ ÜSULLARI 

 

Sapların və ipliklərin keyfıyyəti onlara işlədilən lifli materialların xassəsindən, 

sapın  quruluşundan  və  texnoloji  proseslərdən  asılıdır.  Bütün  bunların  hamısına 

təcrübədə ümumi olaraq ipliklərin keyfıyyəti deyilir. 

I. Naziklik- sapın və ipin əsas xassələrindən biri sayılır. Çünki parçanın qalınlığı və 

codluğu  sapların  nazikliyindən  çox  asılıdır.  Sapın  nazikliyi  onun  nömrəsini 

göstərir. Yəni,  metrik  nömrə bir qran  ipliyin  metrləri sayına bərabərdir. Uzunluğu 

m,  1  km;  çəkisi  qram,  kq  ilə  göstərilir.  Burada  ipliyin  nömrəsini  tapmaq  üçün 

aşağıdakı düsturdan istifadə etmək lazımdır: 

g

m

g

N

|

1



  (1) 

Burada:      1-uzunluğu, m; 

g-çəkisi, q-la göstərilir. 

Sapların  nömrələnməsində  tək  qat  saplar  belə  göstərilir.  Məsələn,  №  40, 

burulmuş  saplar  drobla  göstrərilir.  Məsələn,  əgər  müxtəlif  nömrə  olarsa,  hər  iki 

nömrə göstərilir. 

Məsələn, № 40, yəni 40 №-li sap, 60 №-li sapla burulur. 

Burada orta nömrəni tapmaq üçün aşağıdakı düsturdan istifadə edilir: 

100

100

2

1

2

1

a

N

N

N

N

N

op











   (2) 

Burada:      N

1

-birinci sapın nömrəsi;  

                   N

2

-ikinci sapın nömrəsi. 

Əgər    ikidən      artıq      müxtəlif  saplar      olarsa,      onda      belə    göstərilir.  Məsələn,    

52/2 24/2 

2.   İpliklərin diametri. 

İpliklərin  nazikliyi  eyni  zamanda  onların  diametrləri  ilə  göstərilir.  Hansı  ki,  bunu 

ya mikroskop və ya düsturla hesablamaq olur. 

---