Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BƏXTİYAR VAHABZADƏ Xalq şairi 1977
- 26 yanvar 1990
586 ölkənin dərdlərini və istəklərini var səsi ilə hayqıran dahiləri yoxsa, o ölkə yalnız yaşayış məskəni olar, bu ölkə onun sakinləri üçün sözün geniş mənasında Vətən torpağı ola bilməz. Torpaq – öz tarixi, bu tarixi yaradan xalqı, dahiləri və igidləri ilə yaşayış məskənindən çıxıb Vətən mənasını daşıyır. Şair çox gözəl deyir: Dahilər şəxsində elə bil Vətən Sübuta yetirir ölməzliyini ! Xalqın tarixində bütöv bir əsr bir dahinin, yaxud bir qəhrəmanın adı ilə şöhrətlənir. Dahi şəxsiyyət, yaxud qəhrəman qaranlıqları yarmağa qadir mənəvi işığı ilə əsri aydınladır, diril dir, yaşadır. Tariximizdə VII əsr Babəkin, XII əsr Xaqani və Ni zaminin, XIV və XV əsrlər Nəsiminin adı ilə şöhrətlənməyibmi? Nəsimi alnında qanlı bir qürur Baxır kainata öz dan yerindən. On dördüncü əsr yıxılır, durur, Tutur o ustadın ətəklərindən. Bu, böyük bədii ümumiləşdirmədir, yüksək poeziyadır, əsl şeir örnəyidir. Xəlil Rza yaradıcılığında mərdlik, qəhrəmanlıq pafosu, cəngavərlik əzmi həmişə güclü olmuşdur. Onun lirik qəhrəmanının bu cəhətləri son illərdə həm də səbr, dözüm, daxili təmkin, özünəinam və fəlsəfi idrak kimi keyfiyyətlər ilə zənginləşmişdir. Xalq şairimiz Süleyman Rüstəm Xəlil Rzanın “Krasnodon qartalları” poemasına yazdığı ön sözdə haqlı olaraq deyir ki, “Elə ilk addımlarından onun şeirləri məndə belə bir qənaət oya
587 dıb ki, bu şair xalqımız, vətənimiz üçün lazımlı adam olacaq, gözəl şeirlər müəllifi kimi yetişəcəkdir”. Bu sözlərin yazılmasından on il keçir. Bu müddət ərzində Xəlil Rza və onun lirik qəhrəmanı mətinləşmiş, ustad şairin inam və etimadını doğrultmuşdur desək, bizcə yanılmarıq. Bu məqaləni yazmaq ərəfəsində mən şairin bütün kitabları nı bir daha gözdən keçirməyi lazım bildim, “Bahar gəlir” (1957), “Sevən gözlər” (1959), “Məhəbbət dastanı” (1961),”Mənim gü nə şim “(1963), “Qollarını geniş aç” (1965), “Krasnodon qartalları” (1967), “Yeni zirvələrə doğru (1971), Ucalıq” (1973) və Moskvada rus ca buraxılmış “Bəhrəli gün” (1969), “Əsl məhəbbət” (1963). Bu kitablardan hər biri şairin inadcıl axtarışlarından və tapıntı larından, yaradıcılığının və mövzu dairəsinin genişlənməsindən, zənginləşməsindən xəbər verir. Öz yaradıcılığında nəyisə daim qoruyub saxlamaq və nəyisə daim rədd edəedə irəliləmək şair liyin mühüm amillərindəndir. Xəlil Rzanın bir çox şeirlərində və xüsusilə “26lar”, “Məhəbbət dastanı”, “Krasnodon qartalları”, “Atalar – oğullar” kimi epik və lirik poemalarında mən həmin ləyaqəti aydın gördüm. Xəlil Rzanın tərcüməçilik fəaliyyətini ayrıca və yüksək qiy mət ləndirməliyik. İlya Selvinskinin “Babək” mənzum pyesi onun alovlu və dürüst tərcüməsində bizim bədii sərvətimizə çevrilib. Saib Təbrizi, Abdulla Tukay, Musa Cəlil, Şəhriyar, Qaysın Quli yev, K.Simonov, E.Mejelaytis, Y.Yevtuşenko, R.Roj dest venski, Q.Qu lam, M.Şeyxzadə və başqa şairlərdən etdiyi tərcümələr də öz dil aydınlığı, temperamenti, orijinala sədaqəti ilə seçilir. Fars caya bələd olan, özbəkcəni, tatarcanı və ümumən türk dil lə rini incəliklərinədək mənimsəmək uğrunda ardıcıl çalışan şairin tərcümə etdiyi sənətkarı orijinalında öyrənməsi xüsusilə diqqətəlayiqdir.
588 Xəlil Rza məramı və əqidəsi olan şairdir. Onun təbini, ilha mını dilləndirən də yalnız böyük idealı, yalnız məramıdır. Şair haqlı olaraq şeirinə müraciətlə deyir: Mən sənin üstündən qələm çəkərəm Xalqa çörək kimi gərək olmasan! Eşq olsun bu amalla qələm çalan söz sahiblərinə!
589 21 oktyabr 1933 – Salyan qəzasının Pirəbbə kəndində anadan ol muşdur (indi həmin kənd Neftçala rayonu əra zi sin də dir).
– ilk mətbu şeiri “KİTAB” “Azərbaycan pioneri” qəzetində dərc edilmişdir.
– ADUnun filologiya fakültəsinin jurnalistika şö bə sin də təhsil almışdır.
– SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü olmuşdur. 1955-1957 – “Azərbaycan qadını” dərgisi redaksiyasında əmək daşlıq etmişdir.
– Moskva M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İns titutu nəzdində yazıçılar üçün açılmış ikiillik Ali Ədəbiyyat kurslarının dinləyicisi olmuşdur. 1963 – filologiya elmləri namizədi adını almışdır. Həmin ildə N.Tusi adına Pedaqoji Universitetdə dosent və zi fəsində çalışmışdır. 1967 – Azərbaycan yazıçıları sırasında Türkiyədə olmuşdur. 1969-1994 – Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda çalışmışdır.
– filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsini al mışdır.
– Azərbaycanın Əməkdar İncəsənət Xadimi adını almışdır.
– “Davam edir 37” şeirinə görə M.F.Axundov mü kafatı laureatı adına layiq görülmüşdür.
– Azərbaycan Milli Hərəkatının fəal iştirakçısı oldu ğuna görə Bakını işğal etmiş rus hərbçiləri tə rə fin
Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|