Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük



Yüklə 2,49 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə113/113
tarix21.06.2018
ölçüsü2,49 Mb.
#50116
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   113

590

dən həbsə alınmış, Bakı, Moskva, Rostov, Voronej

zindanlarında 8 ay 13 gün saxlanılmışdır.

1991

– Azərbaycan Ali Sovetinə seçkilərdə iştirak etmiş,

mütləq  səs  çoxluğu  ilə  millət  vəkili  seçilsə  də,  o

vaxt kı  hakimiyyət  “kvorum  yoxdur”  bəhanəsi  ilə

onu deputatlıqdan məhrum etmişdir.

1991

–  “Türk  milləti”  mükafatı  fəxri  adına  layiq  görül­

müşdür.

1994-cü il iyun ayının 22-də vəfat etmişdir.

1995

– Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin sərən ca­

mına  əsasən  “İstiqlal”  Ordeni  ilə  təltif  edilmişdir

(ölü mün dən sonra).



1995

–  Anadan  olmasının  60  illiyi  dövlət  səviyyəsində

qeyd olunmuşdur.

1995

– Türkiyə Respublikasının “Milli şairi” adına layiq

görülmüşdür.

2002

– Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin sərən ca­

mı na əsasən 70 illik yubileyi qeyd olunmuşdur.

2012

– Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərən ca mı­

na əsasən 80 illik yubileyi qeyd olunmuşdur.



591

Biblioqrafiya

Şeir kitabları

“Bahar gəlir”, Bakı Uşaqgəncnəşr, 1957

“Bəhrəli gün”, Moskva, Molodaya qvardiya, 1959

“Sevən gözlər”, Bakı, Azərnəşr, 1959

“Məhəbbət dastanı”, Bakı, Uşaqgəncnəşr, 1961

“Poema o lyubvi”, Moskva, Sovetskiy pisatel, 1961

“Mənim günəşim”, Bakı, Azərnəşr, 1963

“Qollarını geniş aç”, Bakı, Azərnəşr, 1965

“Krasnodon qartalları”, Bakı, Gənclik, 1967

“Yeni zirvələrə”, Bakı, Azərnəşr, 1971

“Ucalıq”, Bakı, Gənclik, 1973

“Doğmalıq”, Bakı, Azərnəşr, 1977

“Taparam səni”, Bakı yazıçı, 1980

“Marallar da duz yeyərmiş”, Bakı, Gənclik, 1981

“Ömürdən uzun gecələr”, Bakı, Gənclik, 1982

“Hara gedir bu dünya”, Bakı, Yazıçı,1983

“Daşdan çıxan bulaq”, Bakı, Gənclik, 1986

“Məndən başlanır vətən”, Bakı, Yazıçı, 1988

“Davam edir 37”, Bakı, Gənclik, 1992

“Ayla Günəş arasında”, Bakı, Yazıçı, 1992

“Uzun sürən gənclik”, Bakı, Azərnəşr, 1994

“Mən Şərqəm”, Bakı, Elm nəşriyyatı, 1994

“Bağışla, ey vətən”, Bakı, 1995

“Azadlıq”, (Şeirlər), “Türkiyə, Ankara Kültür Bakanlığı”, 1998

“Uzun sürən gənclik”, Kitab cəmiyyəti, 1998

“Türkün dastanı”, Bakı, Gənclik, 2000

“Seçilmiş əsərləri”, 1­ci cild, Bakı, Gənclik nəşriyyatı, 2001

“Mən onsuz da əbədiyəm”, Bakı, Gənclik, 2003

“Seçilmiş əsərləri”, 2 cilddə, I və II cildlər. B., Şərq­Qərb nəşriyyatı, 2005

“Seçilmiş əsərləri”, 5 cilddə, I cild, Bakı, Elm, 2007

“Çıxış edir Xəlil Rza”. (Şeirlər), “İran”, “Təbriz”, Əxtər nəşriyyatı, 2008

“Marallar da duz yeyərmiş”, (təkrar nəşr) Bakı, Çinar­Çap, 2009

“Daşdan çıxan bulaq”, (təkrar çap) Bakı, Çinar­Çap, 2009



592

Tərcümə kitabları

A.Laptev. “Balacalar”, Bakı, Gənclik, 1972

İlya Selvinski. “Babək”, Bakı, Gənclik, 1975

Musa Cəlil. “Moabit dəftəri”, Bakı, Yazıçı, 1979

“Qardaşlıq çələngi”, Bakı, Maarif, 1982

“Dünyaya pəncərə”, Bakı, Maarif, 1984

Robert Rojdestvenski. “Otuzuncu əsrə məktub”, Bakı, Gənclik, 1984

“Turan çələngi”, Bakı, Elm Nəşriyyatı, 1993

Yusif Balasaqunlu, “Qutadğu­bilik”, Bakı, Gənclik, 1994

N.Gəncəvi. “Sirlər xəzinəsi” – Lirikası, Bakı, Yazıçı, 1988

N.Gəncəvi. “Yeddi gözəl”, Ensiklopediya, 2000

N.Gəncəvi. “İsgəndərnamə”, Bakı, Gənclik, 2002

Yusif Balasaqunlu, “Qutadğu­bilik”, Bakı, 2003

“Turan çələngi”, Bakı, Çinar­Çap nəşriyyatı, 2005

“Dünyaya pəncərə”, Bakı, Çinar­Çap nəşriyyatı, 2010

Elmi əsərləri

“Müharibədən sonrakı Azərbaycan Sovet Ədəbiyyatında poema janrı”

(1945­1950). Namizədlik əsəri (Əlyazmaları Azərbaycan Pedaqoji Uni­

versitetin kitabxanasında saxlanılır).

“M.Şeyxzadənin bədii yaradıcılığı və Azərbaycan – Özbəkistan ədəbi

əlaqə lə rinin aktual problemləri” (Əlyazmaları Azər bay can MEA Niza­

mi adına Ədəbiyyat İnstitutunun kitabxanasında saxlanılır).

“Məqsud Şeyxzadə”. Bakı, Elm, 1978

“Məqsud Şeyxzadənin bədii yaradıcılığı”. Bakı, Elm, 1980

“Dramaturgiyada ədəbi əlaqələr”. Bakı, Elm, 1987

“Sabir Rüstəmxanlı haqqında”. Bakı, Mütərcim, 1998

“Ustadı Bəxtiyar Vahabzadə haqqında”. Bakı, Azərbaycan, 1999

“Rəfiq Zəka Xəndan haqqında”. Bakı, Mütərcim, 1999

“Rəsul Rza həsrəti”. Bakı, Elm, 2000

“Mənə bənzə”. Bakı, Gənclik, 2000

“Ədəbi tənqid”. Bakı, Mütərcim, 2003

“Dünyanın ədəbi xəritəsi”. Bakı, Çinar­Çap, 2008



593

Haqqında yazılanlar

“İlk Allahım, son Allahım mübarizə”. Bakı, Gənclik, 1999

Mail Dəmirli. “Xəlil Rza Ulutürkün poeziyası”. Bakı, Tə fək kür Univer­

siteti nəşriyyatı, 1996

Bəkir Nəbiyev. “İstiqlal şairi”. Bakı, Elm, 2001

Teymur Əhmədov. “Xəlil Rza Ulutürk (kitab­albom)”. Bakı, En siklo pe­

di ya, 2000

“Müasirləri Xəlil Rza Ulutürk haqqında”. Bakı, Çinar­Çap, 2004

Yavuz Axundlu. “İstiqlal şairləri”. Bakı, Elm, 1998

Dilek  Erenoğlu.  “Azerbaycan  şairi  Halil  Rıza  və  “Men  Şerqem”  adlı

eseri”. İzmir, 2005

Əlizadə Əsgərli. “Milli İdeal mücahidi”. Bakı, Elm, 2005

Əlizadə Əsgərli. “Xəlil Rza Ulutürkün poetikası”. Bakı, Təhsil, 2012

Memuarları

Xəlil Rza Ulutürk. “Lefortovo zindanında”. Bakı, Azərnəşr, 1998

Xəlil Rza Ulutürk. “Ustadım Əkrəm Cəfər”. Bakı, Mütərcim, 2005

Xəlil Rza Ulutürk. “Lefortovo zindanında”. Bakı, Çinar­Çap, 2006

Xəlil Rza Ulutürk. “Gəl, ey səhər”. Bakı, Nağıl evi nəşriyyatı, 2004

Xəlil Rza Ulutürk. “Bir odlu gözləri, bir də xoş səsi”. Bakı, Çinar­Çap, 2007

Xəlil Rza Ulutürk. “Həyat, həyat deyə çırpınan könül”. Bakı, Çinar­Çap, 2009



594


595

Tərtibçidən (Yusif Günaydın)

8

“... Bir də gələcəyəm Azərbaycana!” (Teymur Kərimli) 



13

UCALIQ

Sonra


24

Sənin cavabın

24

Cavabsız məktub



27

Könül, bərk ayaqda gileylənmə gəl

27

İnanmaq istərdim möcüzəyə mən



28

Sıldırım üstündə dayanan palıd

28

Gözmuncuğu



29

Bağda xəzan düşüncələri

31

Qatar gedər Araz boyu



32

Səttar Bəhlulzadəyə

36

Şairin səsi



37

Bahar kimi

38

Mənim şeirim



39

Mənim tələbələrim

41

Həyat düşüncələri



44

Anam ocaq qalayır

45

Dağlara qalxıram



46

Ələsgər ocağı, Göyçə mahalı

48

Anam layla çalır



50

Saz


52

Sən ey söz günəşi Azərbaycanın!

54

MÜNDƏRİCAT



596

Tələbə bəxşişi

57

Gizli iftixar



58

İgidlər, dahilər

59

Bakı­Daşkənd səma yolu



61

Onun mərdlik məktəbi

62

Xiyabani yurdunda



66

Daşdan çıxan su

69

Düzlük


71

Yavaş­yavaş

72

Avtoportret



74

Poeziya! Poeziya!

76

Babək


78

Dördlüklər

82

Tufanda


93

Qasırğa


94

Meyardı şeirim mənim

95

Şeirim


96

Böyük, azad, müstəqil...

99

Çətin yol



99

Sevda xanım

101

Böyük poeziya salonlarında



102

Minnətdarlıq

103

Sağlıq, yaxud vəsiyyət



105

Qavaldaş

106

Yallı rəqsi



107

Sevimli Naxçıvanım

108

Doğma sözlər



108

Kəpənək və dağ çiçəyi

110

Sağıcıdır mənim nənəm



110

Hüsnxət dəftəri

111

Nərgizim



112


597

Fəvvarə


113

Kəpənəklər

113

Sarıköynək



114

Qaranquş

115

Sərçələrim



115

Xartut


116

Qara cöngə

117

Araxçın


118

Marallar da duz yeyərmiş

118

Qış günü bağda



119

Ana torpaq

120

ODƏR YURDU, OD TORPAĞI

Heydər dədə ­ Atatürk

122

Göylərdən gələn kişi



123

Doğma təbiət

124

Apardı sellər Saranı



126

Bahar


129

Buz içində od

130

Palıd


131

Laylam mənim, nərəm mənim

131

Tamam doğmayan günəş



133

Hüseyn Cavidə

135

Ömrümdə Kür çayını bu rəngdə görməmişdim



135

Oğlum Təbrizə

139

Vurulmuşam mən sənə!



140

Sən mənim vüqarımsan

142

Qəsbkarlar



144

Çaylarımız

150

Sarsılma!



152

Gəncənin çinarları

155



598

Krasnodon qartalları

156

Mən şərqəm



158

Çıxardı köynəkdən tavar sazını

161

Gözün aydın, Azərbaycan!



162

Hörmət, nüfuz

165

Məni çağırırlar hər gün dan üzü



166

Sərvətim

167

Vətən


168

Ordu başçısı və döyüşçü

170

Sevincin zirvəsi, qəmin zirvəsi



170

Sərvət


172

Həsrət


173

Xəzərdən bir görünüş

181

Dözürəm payızda, dözürəm qışda



183

Kişilər


184

Göygöldə sübh açılır

187

Aldanma!



189

Yaxşı ki, bu yurdun balasıyam mən

189

Qorxu


191

İlham


192

Tək qalanda

194

Mən – Azərbaycanam!



196

Azərbaycanlı

198

Astara yolları



200

Yurdum, sənin sağlığına!

203

Kişi bətni



205

Haçan xəstələnsəm...

206

Səsin gəlsin, Təbrizim!



208

Mən uçuram!

210

Hardan gəlib çıxdı kəmfürsət mərəz



212

Mində bir

213

Başıaçıq dayanan kişi



215


599

İki fəslin ayrıcında

218

Az işlənən sözlər



220

Bir cüt göyərçin kimi

222

Məmməd Araza



224

Min bir dərdin dərmanı

226

Dənə gələn toyuqlar



227

Alim düşüncələri

230

Redaktor



234

Min yaşlı çinarlar

236

İnsanlıq himni



236

Yer altında yatan gövhər

238

Yadigar nəyi qaldı?



240

Sən mənə qüdrət ver

241

Ürəyimdə qalan tikan



244

Gözün aydın, Şeyxzadə!

249

İradə


250

Gəlir böyük Azərbaycan

251

Daldım zirehlənmiş sal qayalara



256

Bağında Süleyman Rüstəmlə söhbət

256

Yazağzı


258

Qasırğadan güclülər

259

Türkay balama layla



262

Azərbaycan

263

Şuşam


264

Qalx ayağa, Azərbaycan!

267

Silahlan!



271

Gəncliyim

272

Mehridən keçəndə



275

Türk sözündən qorxan gəda

277

Ağı


279

Təbrizimin qan bahası

283

Qaytar mənim qüdrətimi, Azərbaycan!



285


600

Vur!


290

Qayalar şahid olsun!

293

Təbrizli şairin düşüncələri



297

Xəzərdə gülüstan

298

Ləyaqət


299

Güldəstə toplayıram

301

Ənənə­gələnək



302

Üz­üzə durmuşuq

303

Şair qəhrəmanlığı



304

Qara tabutlar gəlir

306

Qoca arxeoloq



307

TUT MƏNİM ƏLİMDƏN

Liftdə görüş

312

Yadındamı?



313

O qızın dedikləri

313

Ay aman!



314

Sevən gözlər

316

Bəxtinə nələr düşüb



316

Sevgi sətirləri

317

Eşitsəm gəlirsən



318

Əlini mənə ver!

319

Vüsal çağlarında



321

Vüsala az qalmış

322

Yenə yollarda bahardır yeriyən



323

Hara getsəm, harda olsam

324

Təzə əməkdaş



325

Sənə can atıram

327

Unudulmaz o gecə



328

Necə inanardım gül dodaqlara

329

Bu yolu baş­başa gedək



331


601

Firuzə


331

Sənin adın gələndə

332

Bir gözələ yüz şeir



334

Bir gör vüsalımız necə uzandı

335

Səslə məni, bəslə məni, qaşla gözün arasında



335

Gör necə dinc dayanmışam, di gəl, özün oxşa məni

336

Sən tərəddüd içindəsən, a bir dənəm, nazlı sənəm



336

Üşüyürəm, üşənirəm, isit məni, qızdır, gülüm

337

Sən məhəbbət yolçususan, mənsə, gülüm, məhəbbətəm



337

Neçin çəkinirsən, gülüm, de, məndən?

337

İnana bilmirəm...



339

Ocaq


341

Firəngizə

342

Katibəm


343

Yağışlar yağanda...

344

Bircəmsən



346

Səadətim, məhəbbətim!

347

İlahi bir gözələ



348

Tut mənim əlimdən, buraxma, gülüm

350

Saçları şəlaləsən



351

Qəzəl


351

Sən eşq üçün yaranmısan

352

Gəl, səni səsləyirəm



353

Hicran çağlarında

354

Eşqim, vəfadarım mənim



355

Ocaq mahnısı

356

Vüsal ərəfəsində



357

Sən bəzənəndə

359

Sənin gözlərini sevirəm ancaq



360

Məhəbbət aləmi

362

Umacağım



363


602

DUSTAQ

Zindan türküsü

366

Çıxaraq bahara Azərbaycanı!



367

O yerlər

368

Dustaq


370

Can vermərəm ölümə!

370

Cəza köynəyi



373

Keşikçilərim

376

Gözlük seçən göz həkimi



378

Mağara


379

Şəhriyar üslubunda

380

İlham üstündə



393

Mənə həb verən gözəl

394

Vaysınmıram



396

Qanım


398

Ağ pambıqda bir damla qan

400

Həsrətə döndü



402

Getdin... qəlbə qüssə doldu

403

Nə cür baxacaqsan gözlərimə sən?



404

Zindanda Novruz bayramı

407

Azərbaycan



409

Sənin göz yaşların

411

Vətənimi düşünürəm



412

Qanadlı günlərim

415

Elə günüm olubmu ki...



417

çələngli Azərbaycan

418

Bu görüş bir möcüzəydi



420

Mən yenə dönəcəm Azərbaycana!

423

Qorxma, mən sarsılmaz dağ qalasıyam



426

Döyüş yolu uzundur

427

Mamır


428


603

Qürur türküsü

430

Vüqar türküsü



431

Azadlığım

433

ADIMIZ, SOYADIMIZ

İki qardaşın söhbəti

436

Əfsanəli bir ölkə



445

Adımız, soyadımız

456

TƏRCÜMƏLƏR

DÜNYAYA PƏNCƏRƏ

İNGİLİS POEZİYASI

Vilyam Şekspir

23­cü sonet

472

25­ci sonet



472

30­cu sonet

473

66­cı sonet



473

74­cü sonet

474

77­ci sonet



475

90­cı sonet

475

102­ci sonet



476

ALMAN POEZİYASI 

Yohan Volfqanq Gete

Orman hökmdarı Ərdo

477

Tapılmış



478


604

Haynrix Hayne 

Fəryad vadisi

479

Anno 1829



480

Parislə vidalaşma

481

Leonqard Frank 

Dənizçilər mahnısı

483

FRANSIZ POEZİYASI 

Pol Elüar

Mərdlik


484

Azadlıq


485

Lui Araqon 

Edam vaxtı mahnı oxuyan kişinin balladası

488

Elza – mənim məhəbbətim



490

İTALİYA POEZİYASI 

Françesko Petrarka

52­ci sonet

492

YUNAN POEZİYASI 

Tasos Livaditis

Ürəyimi nişan alma

493

Vətən


495

Döyüşdük

495

Böyük döyüş



496

Bizim əllərimiz

497

Poeziyanın tənqidi



497

İnsan səadəti

498

Doğma birlik



498

Geniş yol

499



605

Məzar kitabəsi

499

MACAR POEZİYASI

Şandor Petöfi

Məni bir şey düşündürür

500

Yetər!


501

Yurdsevərlik nəğməsi

503

Azadlıq və məhəbbət



504

Macarıstan

504

Millətə xitab



504

Qadınım və qılıncım

507

Milli nəğmə



508

RUS POEZİYASI

Aleksandr Puşkin

Şairə


510

Napoleon

510

Şiri tanıyarlar pəncələrindən



514

A.P.Kernə

515

Mixail Lermontov

Romans


516

Dustaq


516

Mən neçin elə bir dalğa olmadım

517

Yenə tək çıxıram gecə yollara



518

Sergey Yesenin

Bakı... sağlıqla qal, ey dost ölkə!

519

Marina Svetayeva

Mənim poeziyam

520



606

Andrey Voznesenski 

Rekviyem­ağı

521

Şukşinin ölümü



522

Lənət


523

Yevgeni Yevtuşenko

Poemadan öncə dua

525

Qar yağır ağappaq...



528

Robert Rojdestvenski

Ayrılıq ərəfəsində

530

Yaddaş


531

Məni hey haraylar çağlar, o çağlar

532

Çiyələklər



534

TÜRK POEZİYASI

Namiq Kamal

Vətən türküsü

537

Tofiq Fikrət

Sis


538

Mehmet Akif Ərsoy

İstiqlal marşı

542

Yəhya Kamal Bəyatlı

Vüsal


544

Nəzər


545

İRAN POEZİYASI

Hafiz Şirazi

Qitələr


547


607

Fərrux Yəzdi

Qitələr


551

Azərbaycan

553

Rübai


554

Jalə

Mən yabanı dağ otuyam

555

Məhəmmədhüseyn Şəhriyar 

Əziz Azərbaycanıma

556

ÖZBƏK POEZİYASI

Yusif Balasaqunlu

Qutadğu bilik

568

ANQOLA POEZİYASI

Aqostino Neto

Didilənlər, dirilənlər

572

Sürgün


574

Qayıdacağıq

575

İşgəncədən sonra monoloq



577

Təbil dərisində

579

Poeziya alovu (Bəxtiyar Vahabzadə) 

582

Xəlil Rza Ulutürkün bioqrafiyasının əsas məqamları 

589

Biblioqrafiya 

591



“Xalq Əmanəti” layihəsi çərçivəsində nəşr olunan kitablar:

1. Böyükağa Mirzəzadə, “Rəngkarlıq və qrafika” – 2010­cu il.

2. Məmməd Araz, “Seçilmiş əsərləri” – 2010­cu il.

3. Maral Rəhmanzadə, “Rəngkarlıq və qrafika” – 2011­ci il.

4. Hüseyn Arif, “Seçilmiş əsərləri” – 2011­ci il.

5. Xalidə Səfərova və Mahmud Tağıyev, “Rəngkarlıq və qrafika” – 2011­ci il.

6. Səttar Bəhlulzadə, “Rəngkarlıq və qrafika” – 2012­ci il.

7. Əli Rəcəbli, “Azərbaycan sikkələri” – 2012­ci il.

8. Mikayıl Müşfiq, “Seçilmiş əsərləri” – 2013­cü il.

9. Gəncə Rəssamları, “Rəngkarlıq və qrafika” – 2013­cü il.

10. Mikayıl Abdullayev, “Rəngkarlıq və qrafika” – 2013­cü il.

Xalq Bank

tərəfindən həyata keçirilən

“Xalq Əmanəti” layihəsi çərçivəsində

hədiyyəlik nəşr olunur.

Tiraj 5 000.





Yüklə 2,49 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   113




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə