Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq hər bir uşağın əqli və fiziki

 

 

 

24  

 

Yeniyetmə yaşlı məktəblilər üçün  

sinifdənxaric oxu materialları 

 

Azərbaycan ədəbiyyatı 

 

-

 

Almas İldırım. “Qara dastan” 

-

 

Anar. “Yağışlı gecə”, “İki dəniz”, “Bayram həsrətində”, “Üç 

sandıq hekayəsi” 

-

 

Aşıq Ələsgər. “Görmədim”, “Durnalar” 

-

 

Bəxtiyar  Vahabzadə.  “Gülüstan”,  “Torpaqdan  pay  olmaz”, 

“Anamın kitabı” 

-

 

Cabir Novruz. “Sevin Azərbaycanı”, “Vətəni sevmək azdır” 

-

 

Cəlil  Məmmədquluzadə.  “Danabaş  kəndinin  əhvalatları”, 

“Çay dəstgahı”  

-

 

Cəfər  Cabbarlı.    “Azərbaycan  bayrağına”,  “Dan  ulduzu”, 

“Mənsur və Sitarə”, “Gülzar”, “Dilbər”, “Oqtay Eloğlu”, “Qız 

qalası” 

-

 

Elçin Əfəndiyev. “Balaca ayı balası”, “İki çal papağın və bir 

qara kepkanın nağılı” 

-

 

Əhməd Cavad. “Səlim xan”, “Əlvida Bakı.” 

-

 

İlyas  Əfəndiyev.  “Yasəmən  ağacı”,  “Qoruqlarda”,  “Maraqlı 

hadisə”, 

-

 

İsa Hüseynov. “Tütək səsi”, “Saz” 

-

 

İsmayıl Şıxlı. “Dəli Kür”, “Namərd gülləsi”,  

-

 

Xəlil Rza Ulutürk. “Oğlum Təbrizə” 

-

 

Qəhrəmanlıq  dastanları.  “Qaçaq  Nəbi”,  “Qaçaq  Kərəm”, 

“Qurbani”, “Aşıq Qərib”.  

-

 

Nəriman Həsənzadə. “Bir əsgərin bayraq qızı” 

-

 

Nizami  Gəncəvi.  “Az  danışmağın  gözəlliyi”,  “Sirlər 

xəzinəsi”, “Xosrov və Şirin” 

---

 

 

 

25  

 

-

 

Məhəmməd Füzuli. “Leyli və Məcnun”, “Şikayətnamə” 

-

 

Məhəmməd Şəhriyar. “Heydər babaya salam” 

-

 

Məmməd  Araz.  “Üç  oğul  anası”,  “Yeddi  bulaq  əfsanəsi”, 

“Paslı qılınc”, 

-

 

Mikayıl Müşfiq. “Ana”, “Küləklər”, “Dağlar”, “Göygöl”. 

-

 

Mirzə Ələkbər Sabir. “Oxutmuram əl çəkin”, “Kim nə deyər 

bizdə olan qeyrətə” 

-

 

Mirzə Fətəli Axundov. “Aldanmış kəvakib”, “Hacı Qara” 

-

 

Mir Cəlal. “Pərzad”, “Qaymaq”, “Dost görüşü”, “Açıq 

kitab”, “Dirilən adam” 

-

 

Mirmehdi Seyidzadə. “Təmsillər” 

-

 

Mirzə  ibrahimov.  “Güləbətin”,  “Çobanın  məsləhəti”,  

“Şairin yadigarı”, “Murovdağın ətəyində” 

-

 

Rəsul Rza. “Qızılgül olmayaydı”, “Yadıma düşdü”, “Çinar”, 

“Vətəndən uzaqda” 

-

 

Süleyman Sani Axudov. “Qorxulu nağıllar” 

-

 

Süleyman  Rüstəm.  “Ana  və  poçtalyon”,  “Deyilmi”, 

“Çimnaz xanım yuxudadır”, “Durna” 

-

 

Səməd Vurğun.  “Qız qayası”, “Aygün”, “İnsan” 

-

 

“Kitabi-Dədə Qorqud” 

-

 

“Kitabi-Dədə Qorqud”. Əsl və sadələşdirilmiş mətnlər 

-

 

“Koroğlu dastanı”. 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

26  

 

Dünya ədəbiyyatı 

 

▪

 

Aqata Kristi. “Mavi kuzənin sirri” 

▪

 

Aleksandr Düma. “Üç muşketyor” 

▪

 

Artur Konan Doyl. “Brilyant tac” 

▪

 

Redyard Kiplinq. “Cəngəlliklərin kitabı”, “Cəsur kapitanlar” 

▪

 

Ceyms Fenimor Kuper. “Ləpirçi” 

▪

 

Conatan Svift. “Qulliverin səyahəti” 

▪

 

Daniel Defo. “Robinzon kruzo”, “Kapitan Silqton”. 

▪

 

Çingiz Aytmatov. “Dəniz kənarı ilə qaçan alabaş”, “Vəhşi it 

Dinqo”,  “Ağ gəmi” 

▪

 

Fyodor Dostoyevski. “Gülməli adamın yuxusu” 

▪

 

Homer. “İliada”, “Odisseya” 

▪

 

İvan Krılov. “ Qartal və toyuqlar”, “Qartal və tülkü”  

▪

 

Jül Vern. “Kapitan Qrantın uşaqları” 

▪

 

Lev Tolstoy. “İlyas”, “Üç sual” 

▪

 

Lyuis Stivenson. “Dəfinələr adası” 

▪

 

Mark Tven. “Tom Soyerin macəraları”. 

▪

 

Plutarx. “İsida və Osiris” 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

27  

 

Dünyada nə qədər kitab var belə 

Çalışıb, əlləşib gətirdim ələ 

Oxudum, oxudum, sonra da vardım, 

Hər gizli xəznədən bir dür çıxardım. 

 

(Nizami Gəncəvi. Azərbaycan şairi) 

 

Böyük yaşlı məktəblilərin mütaliəsinə rəhbərlik 

 

Erkən gənclik şəxsiyyətin əsas keyfiyyətlərinin formalaş-

dığı  və  ictimai  fəallığının  artdığı  dövrdür.  Bu  yaşda  bir  sıra 

yeni  keyfiyyətlər  meydana  gəlir:  özünü  dərketmə,  özünü 

qiymətləndirmə  və  mənlik  şüuru  inkişaf  edir;  əxlaqi  görüş  və 

əqidənin, dünyagörüşünün formalaşması baş verir; müstəqillik, 

özünütəsdiq və özünütərbiyə meyli güclənir. 

Böyük  məktəblilərdə  öz  hissləri  və  fikirləri  üzərində 

düşüncələr,  özünüdərketmə  tələbatı  güclüdür.  "Mən  kiməm?", 

"Nəyə qabiləm?", "Həyatın mənası  nədir?" kimi suallar onları 

düşündürür.  Bu  yaşda  əxlaqi  məsələlərə  də  maraq  güclənir. 

Sözü  üzə  demək,  prinsipiallıq,  düzlük  gənclər  üçün 

xarakterikdir. 

Onlar  adamlarda  düzlüyü,  təvazökarlığı, 

əməksevərliyi,  sadəlik  və  xeyirxahlığı  daha  yüksək 

qiymətləndirirlər. Erkən gənclik yaşında təlimə maraq artır. Bu 

isə  onlarda  yeni  ictimai  motivlərin  və  özünütəhsil  tələbatının 

yaranması ilə bağlıdır. Fənnə maraq çox vaxt elmə olan marağa 

çevrilir.  Bu  zaman  mütaliə  məktəblilərin  tərbiyəsində  mühüm 

əhəmiyyət kəsb edir. Bu yaşda kitabı bütünlüklə oxumaq, əsəri 

dərk  etmək  mütaliə  mədəniyyətinin  vacib  ünsürüdür.  Kitab 

məktəblilərin  marağını,  mənəvi  tələbatını  ödəyir,  təfəkkürünü 

inkişaf  etdirir,  yeni  bilik  qazandırır.  Oxunan  mətnin  tipindən, 

---