Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq hər bir uşağın əqli və fiziki
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ana təbiət haqqında
20
Qaçay Köçərli. “Əmir Teymur və Aslanın nağılı”
Məmməd Səid Ordubadi. “Serjant İvanov adına körpələr evi”
Mustafa Çəmənli. “Şəmsəddin Eldəniz”, “Çahargah”
Nizami Gəncəvi. “Fitnə”
Solmaz Şirin. “Azərbaycanım” (şeir)
Sevinc Nuruqızı.“Babək”, “Şah İsmayıl Xətai”, “Ağabəyim ağa”
Zahid Xəlil. “Qartal qanadlı ölkə”, “Mavi küləklər şəhəri”, “Şuşa xonçalı şəhər”.
o
Abdulla Şaiq. “Daşqın”, “Şələquyruq”, “Kəndli və ilan”, “Tülkü həccə gedir”, “İgid uşaq” , “Bağça” o
şikayəti” o
Camo Cəbrayılbəyli. “Meşə Nağaraçısı”, “Dostlarımız”, o
Əli Vəliyev. “Baldırğan suyu” o
Gülzar İbrahimova/ “Tülkü və çəpış”, “Əkinçi və canavar”, o
Qaçay Köçərli “Gül qızın nağılı”, “Qızıl inəyin nağılı” o
Mehdi Hüseyin. “Maral Əfsanəsi”, “Çinar” o
Mikayıl Rzaquluzadə. “Qu gölü”, “Yaralı göyərçin” o
“Ana ürəyi, dağ çiçəyi”, “Xan çinarın bir yarpağı”, “Gözəlliyin keşiyində” o
o
Mirzə İbrahimov. “Göyərçinlərim”, “Murovdağın ətəyində” o
Reyhan Yusifqızı. “Hamıdan qəşəng”, “Xoşbəxt arı”
21
o Rəşid bəy Əfəndiyev. ”Uşaqların meşədəki əhvalatı”, “Alma ağacının əhvalı” o
Teymur Elçin. “ Nar nağılı”, “Balaca qırmızı çiçək və Gilas qız”
o
Sona Xəyal. “Xəzərin intizarı”, “Ala keçi niyə öldü”, “Qaşqa” o
Seyid Əzim Şirvani. “Qaz və durna” o
Sevinc Nuruqızı. “Ağ xoruzun hekayəti”,“Xortumlu dağ”, o
Musa Cəlil. “Quşcuğaz” o
Mir Cəlal. “Ərik ağacı” o
Zahid Xəlil. “Göy-gölün səhəri”, “Göydən düşən almalar”, “Yaşıl kərtənkələ”
22
Bilik kitabdadır, axtarsan əgər Kitabı sevənlər tənhalıq bilməz, Elmə arxalanar, sınar, əyilməz. (Əbdürrəhman Cami) Yeniyetmə yaşlı məktəblilərin mütaliəsinə rəhbərlik V-IX siniflərdə dərketmənin və ictimai fəallığın oyanışı dövrü başlayır ki, dərketmə prosesinin və biliklərin genişlən- dirilməsinə meylin güclənməsi ilə əlaqədar elmi biliklərin mənbəyi olan kitaba da şagirdlərin şüurlu münasibəti və maraqları yaranır. Bu dövrdə sinifdənxaric oxu sinif oxusu və ona verilən pedaqoji tələblərlə sıx əlaqədardır. Bundan asılı olaraq sinifdənxaric oxu iki istiqamətdə təşkil olunur: a) proqramın tələblərinə və dərsliklərdəki materiallara uyğun əsərlərin oxusu; b) şagirdlərin yaş və bilik səviyyəsinə, arzularına görə əsərlərin müstəqil oxusu; Birinci istiqamət üzrə əsərlərin oxusu adından göründüyü kimi məcburi xarakter daşıyır. Həmin materialların oxusu ilə şagirdlərin aldıqları biliklər daha da zənginləşir və inkişaf edir. Bu dövrdə şagirdlərin artıq mütaliə dairəsi genişlənir. Şagirdlər keçilən mövzularla bağlı ədəbiyyatla maraqlanırlar. İbtidai siniflərdən sonrakı ədəbiyyat dərsliklərində də şifahi xalq ədəbiyyatı fənnin əsas mövzusunu təşkil edir. İstər epik, istər lirik, istərsə də kiçik həcmli nümunələr tədris materialları sırasında geniş yer tutur. Onların hamısının özünəxas tərbiyəedici imkanları vardır və millilik baxımından zəngindirlər.
23
Əgər folklor ən qədim yazılı tariximizdən gələn informasiya mənbəyidirsə, yazılı ədəbiyyatda da müxtəlif sənətkarların həyatı, qələm nümunələri, tarixi dövrlər olduqca faydalıdır. Bu dövrdə müəllimin köməyi ilə təşkil olunan sinifdənxaric oxu saatları təlimin məzmununu daha da zənginləşdirməklə, nitqi, zövqü, mənəviyyatı, həyata baxışı, dünyagörüşünü inkişaf etdirir. Elmi mənbələrdə bu cür oxu “məcburi oxu” adlandırılır. Sinifdənxaric oxunun belə təşkili şagirdlərin aldığı bilikləri genişləndirir və möhkəmləndirir. Bu zaman hər dərs üçün 2-3 kitab məsləhət görülə bilər. Şagirdlərin mütaliəsində ikinci istiqamət isə şagirdlərin müstəqil mütaliəsidir. Bu iş də xüsusi əhəmiyyətə malikdir. İkinci istiqamətə aid olan əsərlərin çoxusu şagirdlərin əksəriyətinin istəyindən asılıdır və “könüllü oxu” adlandırılır. Təcrübə göstərir ki, bu zaman şagirdlər kitab seçməkdə çətinlik çəkirlər. Onların çoxu kitabı cildinə, şəkillərinə, yoldaşlarının və yaşlıların sözünə görə seçirlər. Bəzən də könüllü oxu zamanı meydana gələn sorğular keçilən elmlərlə bağlı olur. Şagirdlərin oxuduqları dərsliklər elmi biliklər xəzinəsinin açarlarıdır. Bu açarların köməyi ilə həmin xəzinənin ayrı-ayrı otaqlarına daxil olur, müxtəlif biliklərə yiyələnirlər. Amma hər bir elm elə bir dəryadır ki, onun dərinliklərinə nə qədər baş vursan da dibi görünmür, əksinə yeni-yeni suallar meydana çıxır və məktəblilər daima onlara cavab axtarırlar. Bu baxımdan V-IX sinif şagirdlərində elmi-texniki kitablara meyl daha güclüdür. Ona görə də bu dövrdə şagirdlərin şəxsi təhsil prosesində mütaliə axtarıcı xarakter daşıyır. Bu zaman məktəblilərə Azərbaycan Ensiklopediyası, Coğrafiya Ensiklopediyası, Riyaziyyat Ensiklopediyası, Ayna Uşaq Ensiklopediyasının müxtəlif mövzularda nəşr etdirdiyi nəşrlər və s. tövsiyə oluna bilər.
Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|