Azərbaycan respublikasi təhsil nazirliyi azərbaycan döVLƏt iqtisad universiteti fakultə : «Əmtəəşünaslıq»
Yüklə 337,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəlbəkilər
- Gül üçün vazalar
- Çay stəkanları
- Şirə üçün qab dəsti
38
Ölçülərinə görə məişət şüşə malları xırda, orta və iri ölçülü olurlar. Dayaz şüşə məmulatlarının ölçüləri diametrinin mm-lə ölçüsü ilə xarakterizə olunur. lakin tutumlu şüşə mallarının ölçüsü sm 3 -lə hesablanır. Hündür olanlar isə hündürlüyünün mm-lə ölçüsü ilə xarakterizə olunur. adətən, şüşə mallarının ölçüsü məmulatın təyinatı ilə bağlıdır. Məsələn, xırda şüşə məmulatlarının ölçüsü 100 mm diametrədək, tutumlu məmulatlar isə 100 sm 3 -dək, hündür olanlar isə 100 mm-dək olanlar nəzərdə tutulur. Iri şüşə məmulatları, xüsusilə üzərində yapışdırma boyaq naxışlı şüşə məmulatlarının diametri 150 mm-dək və tutumu isə 500 sm 3 -dən çox olanlar hesab edilir. Bəzəndirilməsinin mürəkkəblik dərəcəsi növünə görə məişət şüşə malları çox rəngarəngdir. Bütün naxışlar müəyyən qrup daxilində cəmləşdirilmişdir və nömrələrlə qeyd edilir. Məsələn, adi şüşə məmulatının üzərinə salınan naxışlar 7 qrupa, yəni 1-dən 7-dək, lakin büllur məmulatlarının üzərinə salınmış almaz naxışları 4-dən 10-cu qrupa qədər ola bilər. Hər bir qrup üçün yüzlərlə naxış növləri mövcuddur. Məmulatların üzərinə salınmış naxış qrupu öz növbəsində sərf olunan zəhmətə, onun xarakterinə, habelə məmulatın üzərini örtmə sahəsinə görə xarakterizə edilir. Məsələn, əgər məmulatın üzərinə salınmış naxış onun səthinin 20%-ə qədərini əhatə edirsə, onda belə naxış birinci qrupa, 80%-ə qədərini örtürsə 6-cı qrupa aid edilir. Belə ki, 3-cü qrup naxışına qabın üzərinə salınan həndəsi xarakterli və gül, yarpaq və digər naxış növlərinin, 4-cü qrupa aid olanlar isə bina, mənzərə və s. xarakterli naxışlar hesab olunur. Bundan əlavə göstərilən qrup nömrələrindən kənara çıxan şüşə mallarının qrup nömrələri yuxarı olur. Məsələn, 1206, 1411, 2100 və s. yuxarı nömrəlidir. Bu növ məmulatların qiyməti müəyyən edilərkən 20, 40, 50 və nisbətən yuxarı faizdə qiymət əlavəsi verili rvə 7-ci qrup mürəkkəbliyinə aid edilir. Naxışın mürəkkəbliyini nəinki onun xarici görkəminə, eyni zamanda onun qiymətinə də əsaslı təsir göstərir. Əgər saya görkəmli məmulatın qiyməti 100% 39
həcmində qəbul edilibsə, onda həmin növ məmulatın naxışının mürəkkəblik dərəcəsi 7-ci qrupa aiddirsə, onda onun qiyməti 8-9 dəfə yüksək olacaqdır. Təyinatına görə şüşə malları məişət şüşə qablarına, bədii-dekorativ şüşə məmulatlarına və lampa mallarına ayrılır. Buraxılış işinin təcrübəvi suallarının yazılması üçün biz Bakı şəhərinin bir neçə ticaət müəssisələrinə daxil olan büllur məmulatlarının bir neçə növlərinin aşağıda xarakteristikasını verməyə çalışmışıq. Alınan məlumatlardan göründüyü kimi, Bakı şəhərinin ticarət müəssisələrinə şüşə malları, o cümlədən büllurdan olanlar ən çox Çexiya və Slovakiya respublikalarından, Polşadan, Türkiyədən və ən çoxu isə Rusiyadan daxil olur. Özü də əvvəlki illərdən fərqli olaraq büllur şüşə malları mərkəzləşdirilmiş qaydada deyil, ayrı-ayrı fiziki şəxslər və barter yolu ilə gətirilir. Bu qrup mallar sırasında ən çox rəngsiz və rəngli büllur şüşədən olan məmulatlar üstünlük təşkil edir. Çeşidinə gəldikdə isə, əsas yeri vazalar, çay stəkanları, mürəbbə qabları, salat qabları, dəst halında şirniyyat üçün olanlar, nəlbəkilər, armudu stəkanlar üstünlük təşkil edir. Nəlbəkilər 11011 artikulda, diametri 130-140 mm, qrup nömrəsi 9, tək-tək və dəst halında ticarətə daxil olur. Stolun üstünü bəzəmək üçün olan vazalar. Bunlar 11154r artikulda olmaqla, dairəvi formalıdır, qıraqları saya, hündürlüyü 60-70 mm, diametri 250-270 mm, naxışının qrupu 10-dur. 112111r artikulu vazalar yan tərəfində 6 künclü almaz naxışlı, oturacağında isə xırda torşəkilli naxışı vardır. Hündürlüyü 35 mm, diametri 77x77, naxışının qrupu 7, naxışının nömrəsi isə 799x391-dir. Bu növ vazalar eyni zamanda 112113r, 112310r, 112312r, 112314r və digər artikullarda da, müxtəlif hündürlükdə və diametrlərdə istehsal edilir. Naxış nömrəsi 1099/35, 1099/H9 və 1096 və s., naxışının qrupu isə 8-10 arasındadır.
silindrik formalı, naxışları yarpaq, peyzaj, romb, üzərindəki naxışlar ya bütöv məmulatı əhatə edən və yaxud da az örtülən halda bəzədilmiş, artikulları 113310r-
40
dən 114311r-ə qədər, hündürlüyü 80-100 mm-dən 400-430 mm-dək, diametri 70- 80 mm-dən 340-360 mm-dək ola bilər. Naxışının qrup nömrəsi 7, 8, 9, 10 və nömrəsi müxtəlifdir. Bunların bəzilərinin üzərində qızıl suyu ilə işlənmiş naxışlar da vardır. Bəzilərində isə bütöv qızıl suyu ilə örtüldükdən sonra almaz naxışı ilə bəzəndirilmiş olanları da vardır. Ümumiyyətlə Rusiyanın şüşə zavodları tərəfindən «qutej» bəzədilmə naxışı ilə çoxlu sayda stolun bəzəndirilməsi üçün, gül üçün vazalar, fincanlar, kül qabıları, mürəbbə qabları da daxil olur.
bəzəndirilmə növündə istehsal edilməklə 6-9-cu bəzəndirilmə qrupunda istehsal edilir. Bununla yanaşı, büllur şüşədən qədəhlər, fincanlar, müxtəlif rəngli şərab bokalları da ticarət müəssisələrinə daxil olur. Şirə üçün qab dəsti 15 əşyadan ibarətdir. 12 ədəd stəkanı, məcməyisi, çömçəsi və qabın qapağı vardır. Ovalşəkillidir, qabın qapağı künbəzəoxşardır, dəst qabın üzərindəki naxış mürəkkəb qrupa daxildir, artikulu 18941r-dir, Saratov şəhərinin şüşə zavodu tərəfindən istehsal edilir. Buna bənzər rəngli şüşədən Çexiya respublikası tərəfindən istehsal edilmiş «lepka» naxışlı şirə üçün qablar da ticarətə daxil olur. Ukraynanın şüşə zavodları tərəfindən tort üçün boşqablar, kuboklar, vazalar, su üçün dəstlər, qrafinlər, şirniyyat dəstləri, mürəbbə qabları, şam üçün dayaqlar, kül qabıları və s. kimi büllur məmulatları da daxil olur.
Yüklə 337,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|