36
Cədvəl 2.2
Azərbaycanın MDB ölkələri ilə idxal-ixrac əməliyyatlarının dinamikası
(mlyn. ABŞ dolları)
İllər
İxrac
1993-cü ilə görə
artım %-lə
İdxal
1993-cü ilə görə
artım %-lə
Saldo
1993
342,3
100.0
96,4
100
+246,9
1994
266,7
77.9
268,6
2.8 dəfə
-1,9
1995
178,8
52.3
170,8
1.8 dəfə
+8,1
1996
357,5
104.5
32,5
3.4 dəfə
+31,9
1997
355,0
103.7
323,5
3.4 dəfə
+31,8
1998
209,8
61.3
397,4
4.1 dəfə
-187,6
1999
185,1
54.1
299,7
3.1 dəfə
-114,6
2000
242,1
70.7
379,1
3.9 dəfə
-137,0
2001
215,9
63.1
445,7
4.6 dəfə
-229,6
2002
243,1
71.0
650,6
6.8 dəfə
-407,5
2003
331,0
96.7
849,1
8.8 dəfə
-518,1
2004
613,9
179.4
1200,6
12.5 dəfə
-586,6
2005
905,4
2,6 dəfə
1449,5
15,0 dəfə
-544,1
2006
929,7
2,7 dəfə
2098,2
21,8 dəfə
-1168,5
2007
1102,4
3,2 dəfə
1901,1
19,7 dəfə
-798,7
2010
1983,9
5.8 dəfə
2051,1
21,3 dəfə
-67,2
2011
2924,4
8,5 dəfə
2553,5
26,5 dəfə
+371,0
2012
1252,0
3,7 dəfə
2378,0
24,7 dəfə
- 1126,0
2013
1509,6
4,4 dəfə
2553,2
26,5 dəfə
-1043,6
2014
838,1
2,5 dəfə
2083,2
21,6 dəfə
-1245,1
Mənbə : Cədvəl müəllif tərəfindən AR DSK-nın məlumatları əsasında işlənib
hazırlanmışdır.
1991-ci ildə xarici tıcarət əlaqələrinin spesifik xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki,
həmin ildə respublikadan göndərilən məhsullar gətirilən məhsullardan çox olmuş,
həmçinin ticarət əlaqələrınin böyük bir hissəsi - 87%-i keçmiş müttəfiq
respublikaların payına düşmüşdür (Cədvəl 2.3).
1995-ci ildə isə artıq xarici ticarət əlaqələrinin coğrafi quruluşu əsaslı şəkildə
dəyişmiş və bu əlaqələrdə uzaq xarici ölkələrin payı xeyli artaraq 63,3%-ə
çatmışdır. Eyni zamanda xarici ticarət dövriyyəsınin həcmi 1991-ci illə
müqayisədə 1995-ci ildə təqribən 3,3 dəfə, o cümlədən idxal 2,8 və ixrac 3,8 dəfə
azalmışdır. Xarici ticarət dövriyyəsinin saldosu isə mənfi olmuşdur. Yəni 1991-ci
ildən 1995-ci ilə qədərki dövrdə ölkədəki iqtisadi böhran və bunun da nəticəsində
37
iqtisadi potensialın əsaslı şəkildə azalması ilə ölkənin ixrac imkanları da
məhdudlaşmış və ixracın səviyyəsi aşağı olmuşdur.
Cədvəl 2.3
Azərbaycan Respublikasının xarici ticarət əlaqələrinin ümumi göstəriciləri
(mlyn. ABŞ dolları ilə)
Mənbə : Cədvəl müəllif tərəfindən AR DSK-nın məlumatları əsasında işlənib
hazırlanmışdır.
Lakin gördüyümüz kimi, 2001-2014-cü illər ərzində xarici ticarət dövriyyəsi
həm idxalın həm də ixracın artımı hesabına yüksəlmişdir. Xüsusilə ixracda baş
verən artımın idxalın artımını üstələməsi nəticəsində ticarət saldosu müsbət
olmuşdur. Hətta 2010-2014-cü illərdə ixracın həcmi 1991-ci ilin müvafiq
göstəricisi ilə müqayisədə 11-13 dəfə çox olmuşdur. Bu dövr ərzində də xarici
ticarət dövriyyəsində, xüsusilə ixracda uzaq xarici dövlətlərin payı yüksək
İ
llər
Dövriyyə
İdxal
İxrac
Cəmi MDB Uzaq
xaric
Cəmi
MDB Uzaq
xaric
Cəmi
MDB Uzaq
xaric
1991 4002,2
87,0
13,0
1881,3
80,1
19,9
2120,9
93,1
6,9
1995 1215,0
36,7
63,3
667,6
34,2
65,8
547,3
40,0
60,0
2000 29170,0
20,9
79,1
1172,1
32,0
68,0
1744,9
13,5
86,5
2001 3745,1
17,8
31,2
1430,9
31,1
68,9
2314,2
9,6
90,4
2002 3832,9
23,3
76,7
1665,3
39,1
60,9
2167,5
11,3
88,7
2003 5218,2
22,7
77,3
2626,2
32,4
67,6
2590,4
12,9
87,1
2004 7119,0
25,5
74,5
3504,6
34,3
65,7
3614,4
17,0
83,0
2005 8558,5
27,5
72,5
4211,2
34,4
65,6
4347,2
20,8
79,2
2006 11639,8
26,0
74,0
5267,6
39,8
60,2
6372,2
14,6
85,4
2007 11766,9
25,0
74,5
5708,6
33,3
66,7
6058,3
18,2
81,8
2010 33161,7
12,2
87,8
6600,6
31,1
68,9
265260,1
9,3
90,7
2011 43121,3
12,7
87,3
9756,0
26,2
73,8
33365,3
11,0
89,0
2012 33560,9
10,8
89,2
9652,9
24,6
75,4
23908,0
5,2
94,8
2013 34687,9
11,7
88,3
10712,5
23,8
76,2
23975,4
6,3
93,7
2014 31016,3
9,4
90,6
9187,7
22,7
77,3
21828,6
3,8
96,2
Dostları ilə paylaş: |