19
2-3 dəfə olmaqla 12 aya qədər təyin oluna bilər. Böyrəklərdə patologiya olarkən
ehtiyatlı olmaq və inyeksiyalar arası intervalı bir qədər uzatmaq lazımdır.
Kapreomisin sulfat demək olar ki, əsas etibarilə mikobakteriyalara təsir edir. 0,
bakterial hüceyrələrin zülal sintezini dayandırır. Qanın plazmasında preparatın
konsentrasiyası inyeksiyadan 1 - 2 saat sonra yüksək həddə çatır. Bundan sonra onu
24 saat aşkar etmək olar. Böyrəklərlə dəyişməmiş formada xaric olur. Böyrəklərin
normal funksiyasında preparatın kumulyasiyası qeydə alınmayıb. Kapreomisin sulfat
ancaq vərəmin müalicəsində istifadə olunur. Belə fikir var ki, kapreomisin sulfat
viomisin və kanamisindən az toksikidir, ancaq onlarla eyni effektə malikdir və ola
bilər ki, gələcəkdə kapreomisin sulfat onları əvəz etsin. Preparat qəbulu zamanı
36%-ə qədər halda nefrotoksiki, ototoksiki, hepatotoksik təsir yaradır, leykositoz,
leykopeniya, eozinofiliya, allergik reaksiyalar, inyeksiya yerində ağrı və bərkimələr
törədir, soyuq abses kimi ağırlaşmalar yaradır. Ona görə də, preparat təyin edildikdə
qara ciyərin və böyrəyin funksiyaları daim nəzarətdə saxlanılmalıdır. Allergik
xəstələrə dərman ehtiyatla təyin edilməklə yanaşı, qəbul prosesində audiometrik
müayinə və qanın tərkibində kaliumun səviyyəsinin öyrənilməsi vacibdir.
Preparat dozadan artıq qəbul olunarkən, yaxud da zəhərlənmə baş verərkən baş
gicəllənmə, eşitmənin pozulması, hipokaliemiya, hipokalsiemiya, hipomaqniemiya,
tənəffüs əzələlərin iflici, böyrəklərin funksiyasının pozulması baş verə bilər. Bu cür
ağırlaşmaları vaxtında aşkar etmək üçün qanın PH– nın öyrənilməsi, su-elektrolit
balansının və tənəffüsün funksiyasının nəzərdə saxlanılması vacibdir.
Digər preparatlarla qarşılıqlı təsiri- kapreomisin sulfatın təyinatı eyni zamanda
polimiksinlə, kolistinlə, amikasinlə, gentamisinlə, vankomisinlə, streptomisinlə,
kanamisinlə, viomisinlə və neomisinlə birlikdə ola bilməz, çünki nefro və ototoksiki
effektin summasiyası baş verə bilər. Sinir əzələ ötürücülüyün bu preparatla meydana
gələn blokadası efir narkozu istifadə olunarkən güclənə bilər.
Ftorxinolonlar
Ftorxinolonlar (Fq) – (
Ofloksasin, siprofloksasin və s.) 1985-ci ildən dünya
təbabətində sintetik antibakterial preparatlardan – ftorxinolonlardan geniş istifadə
edilir. Son illər vərəm xəstəliyinin törədicilərinin rezistent formalarına qarşı bu
preparatların effektli təsirə malik olması epidemiya əleyhinə mülaicə tədbirinin əsas
məqamlarından sayılır. Preparat vərəm törədicilərinə bakteriosid təsir edir.
Ftorxinolonlar mikobakteriyaların DNT zəncirini zədələyərək onun məhvinə səbəb
olmaqla yanaşı, makroorqanizmin DNT zəncirinə təsir etmir. Bundan əlavə, bu
qrupun bir üzvünə davamlı olan mikobakteriyalar digər üzvünə həssas ola bilirlər.
20
Ftorxinolonlar vərəm törədicilərindən başqa, qram müsbət və qram mənfi
mikroorqanizmlərlə və qarışıq infeksiyalara yoluxmuş tənəffüs üzvlərinin
xəstəliklərində də geniş tətbiq edilir. Tənəffüs üzvlərinin vərəmində ftorxinolonlar
aşağıdakı hallarda təyin edilir:
-
vərəmin kəskin proqressivləşən kliniki formalarında;
-
dərmana davamlı mikobakteriyalar
müşahidə edildikdə;
-
vərəmlə yanaşı ağ ciyərin qeyri - spesifik iltihabi xəstəliklərində (pnevmoniya,
abses, bronxoektaziya, xroniki irinli bronxitlər);
-
vərəm əleyhinə müalicə kombinasiyasında nəzərdə tutulan spesifik dərman
preparatlarının qəbulu çətinləşdikdə.
Ftorxinolonlar böyrəklər vasitəsi ilə orqanizmdən xaric olunduğu üçün müalicə
əsasında böyrəklərin funksiyasına daim nəzarət olunmalıdır. Ftorxinolonların çox
istifadə olunan növlərinə ofloksasin, siprofloksasin, levofaoksasin, moxsifloksasin,
nerfloksasin, 6,8-diftorxinolon, aiddir. Lakin, praktik ftiziatriyada özünün yüksək
bakteriosid effekliyinə görə ofloksasin, lelvofloksasin, moxsifloksasin və
siprofloksasin xüsusi yer tutur.
Ofloksasin (Ofl) - Ofloksasin sürətli bakterisid təsirə malikdir, bağırsaq
sistemindən asan sorulur, toxumalara yaxşı daxil olur. Preparatın 400 mq dozasının
qəbulundan 30-60 dəqiqə sonra qanda yüksək konsentrasiyası müşahidə olunur.
Qəbuldan 5 saat sonra preparatın 90%-dən artıq hissəsi böyrəklərlə aktiv formada,
2%-dən azı metabolit şəklində xaric olur. Digər vərəm əleyhinə dərmanlarla
kombinasiyada işlədilə bilir. Ən çox vərəmin davamlı törədicilərinə qarşı işlədilir.
Xəstəliyin kəskin proqressivləşən kliniki formalarında tətbiqi sayəsində (kazeoz
pnevmoniya, disseminasiyalı və fibroz - kavernoz) yüksək müalicəvi effekt əldə
etmək olar. Tabletlər 100, 200, 400 mq örtüksüz və xüsusi plyonka ilə örtülmüş
dozada buraxılır. İnfuziya üçün məhlullar 100 ml flakonlarda buraxılır.
Vərəmin müalicəsində ofloksasinin maksimum sutkalıq dozası 600-800 mq-dır
(7,5-15 mq/ kq) az olmayaraq, sutkalıq dozanı iki dəfəyə - 12 saat fasiləylə qəbul
etmək məsləhətdir. Preparat ac qarına tableti çeynəmədən bütün udulur, su ilə içilir.
Qəbul edildiyi gün ərzində çoxlu maye qəbul etmək məsləhətdir. Yemək zamanı
ofloksasin qəbul etmək məsləhət deyil.
Vərəm xəstəliyinin kəskin proqressivləşən kliniki formalarında müalicə
müddəti
uzadıla
bilər.
Vərəm
əleyhinə
dərman
preparatlarına
qarşı
mikobakteriyaların davamlığı müşahidə edildikdə preparat hətta monoterapiya
şəklində təyin edilə bilər.
Preparatın qəbulu zamanı 3%-ə qədər halda fəsadlara rast gəlinir. Bu fəsadlara
allergiya və dəri reaksiyaları aiddir. Adətən bu reaksiyalar gün altında qaldıqda baş