17
təsir edə bilir. Kliniki olaraq bu özünü ürək nahiyyəsində ağrılar, arterial təzyiqin
yüksəlməsi, taxikardiya, EKQ-da miokardda distrofik dəyişikliklər kimi biruzə verir.
Birbaşa olaraq vərəm əleyhinə preparatların ürəyə təsiri haqqında məlumatlar yoxdur.
Lakin, məlumdur ki, bu preparatlar artıq yaranmış ürək patologiyasını dərinləşdirə
bilir. Belə ki, kardiotoksiki reaksiyalar xəstələrin 15% hissəsində müşahidə
olunur. Belə hallarda xəstələrin elektrokardioqrafiya müayinəsinə cəlb edilməsi
vacibdir.
Hamilə qadınlarda streptomisin B kateqoriyasına aid edilir, yəni hamiləlik
zamanı bunu təyin etmək olmaz. Belə ki, ciftdən keçərək böyrəyi və dölün eşitmə
analizatorunu zədələyə bilər. Streptomisinin qəbuluna əks göstəriş preparata yüksək
həssaslıq, digər aminoqlikozidlərə qarşı olan fəsadlar, vestibulyar pozğunluqlar,
miasteniya, obliterasiyalı endoartrit və ağır böyrək çatışmazlığı sayılır.
Streptomisinin sinir əzələ keçiriciliyinə zəiflədici təsiri (tənəffüsün
dayanmasına qədər) onunla birlikdə diprazin, novokainamid, fenotiazin törəmələri,
xinidin, narkoz üçün maddələr (ftorotan, efır), qanqlioblokatorlar və miorelaksantlar
qəbul olunarkən artır. Streptomisinin bu təsiri antixolinesteraza maddələri ilə və
kalsium preparatları ilə azaldılır. Streptomisinin turşulaşması turşular, qələvilər, Bı
vitamini ilə, qlükoza ilə, tiosulfat natrium ilə birlikdə qəbul olunduğu zaman baş verə
bilər. Streptomisin heparinin, kardiaminin və kofeinin effektliyini zəiflədir. Adi
terapevtik konsentrasiyalarda streptomisin heparinlə eyni vaxtda qəbul olunarkən
birləşə bilməsi isbat olmuşdur.
Kanamisin sulfat (Kanamycin sulfate) - aminoqlükozidlər qrupuna aid olub
geniş spekterli antibiotikdir. Kanamisin quru maddə halında inyeksiya üçün
flakonlarda 0,5 və 1,0 qr; 5% məhlul halında (l ml - 0,05 qr); inyeksiya üçün 5 ml
(0,25 qr) ampulalarda; tabletlərdə (0,125 və 0,25 qr - kanamisin monosulfat) və
kapsulalarda (0,5 qr) buraxılır. Vərəmli xəstələrin müalicəsində gündə 1 qr doza 1
dəfə səhər saat 11 radələrində əzələ daxilinə yeridilir. Sutkalıq dozası maksimum 2
qr-dır. Müalicə müddətində hər 6 gündən bir inyeksiyaya 1- gün ara verilməlidir.
Vərəmli xəstələrdə 3-4 ay ərzində istifadə oluna bilər. Xroniki böyrək
çatışmazlıqlarında, yaşlı və qoca xəstələrdə sutkalıq dozanı 7,5 mkq/ml/kq-a qədər
endirmək lazımdır. Sutkalıq doza yaşlılarda 15 mkq/ml/kq vena daxilinə, damcı
vasitəsilə 30 dəqiqə ərzində, sutkada 2-3 dəfə yeridilir, interval 8-12 saat olmalıdır.
Sutkalıq maksimal doza 1,5 qr-dır. Uzun müddət qəbul edərkən qan zərdabında
preparatın miqdarı müəyyənləşdirilməlidir. Preparatın ən yüksək konsentrasiyası
preparatın qanda 15-30 mkq/ml/kq, orta daimi konsentrasiyası 5-10 mkq/ml/kq-dan
az olmalıdır. Hamilə qadınlarda qəbul olunması qadağandır. Kanamisini eyni
zamanda streptomisinlə, monomisinle, miomisinlə, gentomisinlə, floromisinlə,
18
amikosinlə summar effektlərinə görə qəbul etmək olmaz. Kliniki olaraq isbat olunub
ki, kanamisin heparinlə terapevtik dozalarda eyni zamanda qəbul olunarkən birləşə
bilər.
Kanamisin sulfat qram müsbət və qram mənfi mikroblara təsir etməklə yanaşı
yüksək bakteriosid preparatdır. Turş mühitdə aktivliyi yüksək deyil. Hüceyrə
xaricində yerləşən sürətlə çoxalan mikobakteriyalara qarşı çox effektlidir. Preparat
ağciyərlərə, plevra mayesinə keçir, haram iliyi mayesində kanamisin olmur.
Böyrəklərlə 24-48 saat ərzində xaric olur. Xüsusən, əsas qrup spesifik dərmanlara
davamlı mikobakteriyalara təsir edə bilir.
Ototoksik, nefrotoksik təsirə malikdir, allergiya törədir. Nefrotoksikliyin
hesabına mikrohematuriya, albuminuriya yarada bilər. Kanamisin əsasən vestibulyar
aparatın patologiyasını yaradır. Bu preparatların eyni vaxtda yaratdığı oto və
nefrotoksiki təsiri antibiotiklərin orqanizimdə kumulyasiyası nəticəsində baş verir ki,
bu da VIII cüt baş beyin sinirinə neqativ təsiri dərinləşdirir. Eşitmə qabiliyyətinin
pozulmasının ilk vaxtlarında preparatların istifadəsi kəsilməlidir. Belə ki, müalicənin
həmin preparatla davamı tam karlığa gətirib çıxara bilər. Kanamisinin tətbiqi zamanı
xəstələrə audiometrik nəzarət lazımdır.
Fəsadların qarşısını almaq üçün kalsium pantotenat və ATF təyin olunur. Əks
göstərişi preparata qarşı fərdi dözümsüzlük, eşitmənin zəifləməsi, vestibulyar
pozğurıluqlar, böyrəklərin funksiyasının pozğunluqlarıdır, bu səbəbdən böyrəklərin
filtrasiya funksiyası yoxlanılmalıdır. Kanamisin həmçinin ürək-qan damar sisteminə
arzu olunmaz təsir edə bilir. Kliniki olaraq bu özünü ürək nahiyyəsində ağrılar,
arterial təzyiqin yüksəlməsi, taxikardiya, EKQ-da miokardda distrofik dəyişikliklər
kimi büruzə verir. Birbaşa olaraq vərəm əleyhinə preparatların ürəyə təsiri haqqında
məlumatlar yoxdur. Lakin, məlumdur ki, bu preparatlar artıq yaranmış ürək
patologiyasını dərinləşdirə bilir. Belə ki, kardiotoksiki reaksiyalar xəstələrin 15%
hissəsində müşahidə olunur.
Kapreomisin (Cap) – polipeptid antibiotik olub, vərəm mikobakteriyalarının
müxtəlif ştammlarına bakteriosid təsir edir. Preparat suda həll olunur. Ancaq mədə-
bağırsaq yollarında çətin sorulur.
Kapreomisin sulfatın Mycobacterium bovisə nisbətən Mycobacterium
tuberculosisə təsiri bir qədər zəifdir. Əsasən birinci qrup vərəm preparatlarına
davamlıq müşahidə edildikdə təyin edilir. Uşaq yaşı, hamiləlik və fərdi dözümsüzlük
əks göstərişdir. Preparat quru şəkildə əzələ daxilinə inyeksiya üçün flakonlarda (l qr)
buraxılır. Dozası ancaq əzələ daxilinə qəbul üçün nəzərdə tutulub. Preparat 2 ml
inyeksiya üçün fizioloji məhlulda həll olunur və əzələyə yeridilir. Sutkada 1 qr hər
gün (20 mkq/ml/kq -dan artıq olmayaraq) 3-6 ay ərzində təyin olunur. Sonra həftədə