Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 1,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
64 -AR-na belə malların göndərilməsindən satıcının mənfəəti. Ə gər malın gömrük dəyəri ilk beş üsuldan heç biri ilə müəyyən oluna bilməzsə və ya gömrük orqanı bu üsulların tətbiq oluna bilməyəcəyini əsaslandıra bilərsə qiymətləndirilən malların gömrük dəyəri beynəlxalq təcrübəyə əsasən müəyyən olunur.Ehtiyat üsul tətbiq olunarkən AR gömrük orqanı sərəncamında olan bütün qiymət məlumatlarını bəyannaməçiyə təqdim edir. Malların sahibi və ya bəyannaməçi malların gömrük dəyərini “AR-nın gömrük ə razisinə gətirilən malların gömrük dəyərinin bəyan edilməsinin qayda və şərtləri haqqında Əsasnamə”-də müəyyən olunmuş qaydada gömrük orqanına bəyan etməlidir. Malların ölkənin gömrük ərazisinə gətirilməsi və bu ərazidən çıxarılması- nın tarif və qeyri – tarif tənzimlənməsinin həyata keçirilməsi üçün malın mənşə ölkə- sinin müəyyən edilməsi də mühüm əhəmiyyət daşıyır.AR –da malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi beynəlxalq təcrübə nəzərə alınmaqla hazırlanmış “Gömrük tarifi haqqında AR Qanunu”na əsasən həyata keçirilir. Gömrük tənzimləməsi dedikdə - gömrük sərhəddindən mallar və nəqliyyat vasitələrini keçirmək hüququndan istifadə edən şəxslərin riayət etməli olduğu norma və qaydaların müəyyən olunması başa düşülür 1 . Azərbaycan Respublikasında gömrük tənzimləməsi AR-nın gömrük qanunvericiliyinə, xarici ticarətin dövlət tənzimləmə- sinə dair digər qanunvericiliyə, Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilə- lərinə uyğun olaraq həyata keçirilir. Gömrük tənzimləməsi vasitələri içərisində göm- rük işinin mühüm tərkib hissələri olan gömrük nəzarəti, gömrük rəsmiləşdirilməsi, gömrük prosedurları, gömrük statistikası və X F ƏN aparılması mühüm əhəmiyyət daşıyır. AR Gömrük Məcəlləsinin 82.3 maddəsinə görə, AR-nın gömrük ərazisinə gətirilən və bu ərazidən aparılan bütün mallar və nəqliyyat vasitələri istisnasız olaraq gömrük nəzarətindən keçməlidir. Gömrük nəzarəti dedikdə gömrük orqanları tərəfindən gömrük işi haqqında AR qanunlarına, həmçinin icrasına nəzarət AR gömrük orqanlarına həvalə edilmiş AR –nın digər qanunvericiliyinə və AR –nın dövlətlərarası müqavilələrinə riayət edilməsinin təmin edilməsi məqsədi ilə həyata keçirilən tədbirlər toplusu başa düşülür.Gömrük nəzarətinin anlayışından göründüyü 1 Şəkərəliyev A. Ş. Dünya təsərrüfatı və beynəlxalq iqtisadi münasibətlər. Bakı, 1998 65 kimi, gömrük nəzarətinin məqsədi – AR nın Gömrük məcəlləsi, AR Gömrük Tarifi haqda Qanunu,AR-nın digər qanunları, normativ sənədləri və eləcə də AR-nın qoşulduğu beynəlxalq ticarətin və ümumiyyətlə xarici iqticadi fəaliyyətin tənzimlən- məsi üzrə beynəlxalq müqavilələrin normalarına əməl olunmasının təmin edilməsidir. Gömrük nəzarətinin obyektlərinə AR-nın gömrük sərhəddindən keçirilən mallar və nəqliyyat vasitələri, onlar haqda sənəd və məlumatlar, bu mallara aiddiyyəti olan fiziki və hüquqi şəxslər- mal sahibləri, onların adından fəaliyyət göstərən şəxslər,gömrük brokerləri, bəyannaməçi, gömrük daşıyıcısı və s., onların sənədləri, faktiki vəziyyətin malların gömrük sərhəddindən keçirilməsi qaydalarına uyğunluğu, bəyannaməçi tərəfindən mallar və nəqliyyat vasitələri barəsində seçilmiş gömrük prosedurlarına riayət olunması aiddir. Mallar və nəqliyyat vasitələrinə gömrük nəzarəti Azərbaycan Respublikasının bütün gömrük ərazisində, hər şeydən ə vvəl isə, gömrük nəzarəti zonalarında , sərbəst anbarlarda və sərbəst zonalarda təşkil olunub həyata keçirilir. Gömrük nəzarəti malların hərəkətinin aşağıdakı mərhələlərini əhatə edir: istehsal, saxlanma, alınma, satılma, yüklənmə, boşalma, qablaşdırılma, daşınma, sığorta, istifadə və s. Bu, malın mənşə ölkəsi, gömrük dəyəri, keyfiyyəti haqda məlumatların yoxlanmasında ə ks olunur.Göstərilən məlumatlar gömrük qanunvericiliyi, beynəlxalq müqavilələrə əməl olunub olunmaması məsələlərinin həlli üçün zəruridir. Gömrük nəzarətinin subyektləri AR-nın gömrük orqanları sistemi, mallar və nəqliyyat vasitələrinin gömrük sərhəddindən keçirilməsi ilə əlaqədar X F iştirakçıları, eləcə də gömrük sərhəddindən keçən və şəxsi əşyalarını keçirən sərnişinlərlə münasi- bətdə hakimiyyət nümayəndələri funksiyalarını yerinə yetirən gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləridir 1 . Gömrük nəzarətinin subyektlərinə, X F iştirakçıları və digər şə xslər tərəfindən gömrük qanunvericiliyinin tələblərinin yerinə yetirilməsinin yox- lanması, bu yoxlama prosesində müəyən olunmuş faktlar üzrə qərarların hazırlan- ması, qəbul olunması və reallaşdırılması üzrə müvafiq hüquq və səlahiyyətlər verilir. Gömrük nəzarətinin subyektlərinin fəaliyyəti gömrük nəzarəti obyektlərinin müşahi- 1 Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsi, 2009, Bakı, Qanun, 256 s. 66 dəsi, gömrük qanunvericiliyinə faktiki riayət olunmasının yoxlanılması, vəziyyətdən asılı olaraq müvafiq tədbirlərin görülməsini əhatə edir. Bu tədbirlər konkret situasiya- dan asılı olub gömrük nəzarətinin təşkili və həyata keçirilməsi idarəedici tədbirlərdir. Gömrük nəzarəti aşağıdakı vəzifələrin yerinə yetirilməsini təmin edir: 1. Xarici ticarət dövriyyəsinin sürətlənməsi üçün şərait yaradılması. 2. Mallar və nəqliyyat vasitələrinin gömrük sərhəddindən keçirilməsinin icazəli qaydalarına riayət olunmasının təmin olunması; 3. Qaçaqmalçılıq, gömrük qaydalarının və valyuta qanunvericiliyinin pozul- masına, gömrük sərhəddindən narkotikvasitələrin, silah, sursat, partlayıcı və psixo- trop maddələrin, xalqların bədii, tarixi və arxeoloji sərvətlərinin qanunsuz dövriyyəsi ilə mübarizə aparılması; 4. Gömrük rüsumları, vergilər və digər gömrük ödənişlərinin vaxtında və tam həcmdə yığılmasının təmin edilməsi; 5. Gömrük statistikası və xüsusi gömrük statistikasının aparılması üçün şərait yaradılması; 6. Gömrük orqanlarının kompetensiyası daxilində valyuta nəzarətinin həyata keçirilməsi; 7. X F –in əmtəə nomenklaturasının aparılması. Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi üzrə tədbirlərin effektivliyi gömrük nəzarətinin lazımi səviyyədə təşkilindən asılıdır. Gömrük nəzarətinin təşkili – gömrük orqanları tərəfindən mallar və nəqliyyat vasitələrinin gömrük sərhəddindən keçirilməsi ilə əlaqədar, effektiv gömrük nəzarətinin təmin edilməsi üçün lazım olan şə raitin yaradılması üzrə həyata keçirilən tədbirlər kompleksidir. Bu kompleksə gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün zəruri olan gömrük və gömrükətrafı infrastrukturun yaradılması da daxildir. Gömrük nəzarətinin təşkili aşağıdakı tədbir- lərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur: • gömrük sərhəddindən keçirmənin yeri və vaxtının müəyyən edilməsi, • gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi yeri və vaxtının müəyyən edilməsi, • X F iştirakçıları tərəfindən idxal –ixrac əməliyyatlarının həyata keçirilməsi niyyəti haqda məlumat verilməsi qaydalarının müəyyən edilməsi, Yüklə 1,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|