Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ümumi məhkəmələrin qanunla onların səlahiyyətinə aid edilmiş başqa işlərə
- Maddə 26. Mübahisələrin İqtisad Məhkəməsinə aidiyyəti
- İdarə mənsubiyyəti
- Hüquqi
ri, təbii ehtiyatlardan istifadə olunması və ya ətraf mühitin qorunması, vergi, inzibati vo digər münasibətlərdən əmələ gələn mübahisələr üzrə tərəflərdən heç olmasa biri fiziki şəxs- dirsə və onun fərdi sahibkar statusu yoxdursa vaya belə statusu olsa da, mübahisə onun sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirməsi ilə əlaqədar yaranmamışsa, həmin mübahisələr üzrə işlərə ümumi məhkəmələr baxır. 25.2. Ümumi məhkəmələr bu Məcəllənin 24-29-cu fəsillərində göstərilən xüsusi iddia icraatı işlərinə baxırlar. 25.3. Ümumi məhkəmələr bu Məcəllənin 305-ci maddəsində göstərilən xüsusi icraat işlərinə baxırlar. 25.4. Ümumi məhkəmələr qanunla onların səlahiyyətlərinə aid edilən digər işlərə də baxırlar. 1.
MPM-in 25.1-ci maddəsində ümumi məhkəmələrin baxmalı olduğu hüquq münasibətlərindən yaranan mübahisələrin siyahısı göstərilmişdir. Həm də qanunvericilik bu mübahisələrə ümumi məhkəmələrdə baxılması üçün imperativ qaydalar müəyyən etmişdir. Əwəla, tərəflərdən biri fiziki şəxs olmahdır. Ailə və əmək münasibətlərindən yaranan mübahisələrin baxılması ancaq ümumi məhkəmələrin səlahiyyətinə aiddir. Belə ki, ailə və əmək münasibətlərindən yaranan mübahisələr üzrə tərəflərdən biri hökmən vətəndaş olur. Həmçinin tərəflərdən (iddiaçı və ya cavabdeh) biri olan fiziki şəxsin sahibkarlıq statusu olmamalıdır və ya belə statusu olsa da, mübahisə onun sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar yaranmamalıdır (məsələn, sahibkar statusu olan şəxsin öz şəxsi məişət ehtiyacını Ödəmək üçün hər hansı əşyanm alqı-satqısı nəticəsində yaranan mübahisə). Yeni MPM-də, ümumiyyətlə, məhkəmələrin baxmalı olduğu mübahisələrin dairəsi genişləndirilmiş, dövlət orqanları, ictimai təşkilatlar və vəzifəli şəxslərin səlahiyyətinə daxil olan bir çox mübahisələrin həlli məhkəmələrin (həmçinin ümumi) səlahiyyətinə aid edilmişdir (məsələn, ətraf mühitin qorunması, vergi, inzibati hüquq münasibətlərindən yaranan mübahisələr). 2.
İşdə iştirak edən şəxslərin subyektiv tərkibindən, mübahisənin predraetindən və hüquq münasibətlərinin xarakterindən asılı olmayaraq, MPM-in 24-29-cu fəsillərində göstərilən xüsusi iddia icraatı işlərinə və MPM-in 305-ci maddəsində göstərilən xüsusi icraat işlərinə ümumi məhkəmələrdə baxılır. 3.
baxması dedikdə, həm qanunda birbaşa göstərilən hallar və ya qanunda göstərilməsə də, baxılması başqa orqanların və ya iqtisad məhkəmələrinin səlahiyyətlərinə daxil olmayan işlər nəzərdə tutulur.
34
26.2. İqtisad Mohkəmosində baxdan iqtisadi mübahisolorə bu Məcəllənin 26.1-ci maddəsində göstərilən subyektlər arasındakı aşağıdakı mübahisələr aiddir: 26.2.1. qanunla nəzərdə tutulan müqavilələr üzrə ixtilaflara dair və yaxud tərəflərin razılığı ilə ixtilafın İqtisad Məhkəməsinin həllinə verilməsi barədə mübahisələr; 26.2.2. müqavilələrin dəyişdirilməsi və ya ləğv olunması barədə mübahisələr; 26.2.3. mübahisəsiz qaydada (akseptsiz) ödənilən cərimələr üzrə İcra və ya digər sənədin İcra olunmasının təsdiqi barədə mübahisələr; 26.2.4. qanunla mübahisəsiz qaydada (akseptsiz) cərimələrin tutulması nəzərdə tutulmayıbsa, dövlət orqanları, yerli özünüidarə orqanları və nəzarət funksiyalarını həyata keçirən digər orqanlar tərəfindən cərimələrin ödənilməsi barədə mübahisələr; 26.2.5. nəzarət funksiyasını həyata keçirən orqanlar tərəfindən qanunun v-ə ya digər normativ hüquqi aktın tələblərini pozmaqla mübahisəsiz qaydada (akseptsiz) silinmiş pul və- saitinin büdcədən qaytarılması barədə mübahisələr; 26.2.6. müəssisənin təsis sənədlərinin etibarsız hesab edilməsi barədə mübahisələr; 26.2.7. hüquqi və Jiziki şəxslərin ödəmə qabiliyyəti olmayan hesab edilməsi barədə mübahisələr; 26.2.8. vergi ödəmələri barədə mübahisələr. 26.3. İqtisad məhkəmələri qanunla onların səlahiyyətlərinə aid edilən digər işlərə də baxa bilər. 1. MPM-in 26-cı maddəsi ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi sahəsində baxılması iqtisad məhkəmələrinin səlahiyyətlərinə daxil olan mübahisələri müəyyən edir.
hüquqi şəxs və ya sahibkar statusu almış şəxslər başa düşülür. Maddədə «digər mənsubiyyət»İn anlayışı verilməyib. Bununla belə, qanunvericiliyin (Mülki Məcəllə, Müəssisələr haqqında, Səhmdar cəmiyyəti haqqında Qanunlar və s.) ümumi müddəalarma görə subyektlərin kommersiya və ya qeyri-kommersiya təşkilatlanna aid olmasından asılı olmayaraq onlar arasında yaranan iqtisadi mübahisələr nəzərdə tutulur. Mübahisələrin iqtisad məhkəmələrinə aid olması bir sıra əsas şərtlərlə bağlıdır. Əvvəla, mübahisələrin subyektləri hüquqi şəxslər və fərdi sahibkar statusu almış şəxslərdir. Hüquqi şəxs anlayışı Mülki Məcəllənin 43-cü maddəsində göstərilib. Başqa subyekt qanunla müəyyən edilmiş qaydada fərdi sahibkar statusu almış fiziki şəxslərdir. Bununla belə, tərəflərin hüquqi şəxs və ya fərdi sahibkar olması heç də bütün hallarda onların iştirakı ilə mübahisələrə iqtisad məhkəmələrində baxılmasına əsas vermir. Belə ki, qeyri-kommersiya təşkilatlan olan hüquqi şəxslər (ictimai birliklər, fondlar, hüquqi şəxslərin İttifaqları) heç də bütün hallarda iddia ərizəsi ilə iqtisad məhkəmələrinə müraciət edə bilməzlər. Bunu yalnız o halda edə bilərlər kİ, onlann iştirakı ilə baxılan mübahisə iqtisadi xarakter daşısın və həmin mübahisə qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada (MM, 43.6-cı maddə) qeyri-kommersiya təşkilatının sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirməklə əlaqədar olsun. Sahibkarlıq fəaliyyəti şəxsin müstəqil surətdə öz riski ilə həyata keçirdiyi, əsas məqsədi əmlak istifadəsindən və xidmətlər göstərməsindən ibarət olub, mənföət gö- 35
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|