63
ekspertizas f aliyy tinin sas prinsipi kimi” mövzular nda
lar olmu v mövzular üzr mü yy n müzakir
r
apar lm
r.
kil 29. “Müasir dövrd insan hüquqlar n t minat n
aktual probleml ri” mövzu- sunda elmi-praktiki konfrans
kil 30. “Müasir dövrd insan hüquqlar n t minat n
aktual probleml ri” mövzusunda elmi-praktiki konfrans
64
Problem il ba institutun 2 dissertant – Qas mova
Zülfiyy M sum q
n “
b ölk
rind qad nlar n siyasi
aliyy ti (Tunis, Kuveyt)” mövzusunda,
M mm dova V fa Natiq
n
k miqrantlar n beyn lxalq hüquqda sosial
hüquqlar v Az rbaycan Respublikas
n qanunvericiliyind
(müqayis li analiz)” v adl namiz dlik dissertasiya i ri il
ba ara
rmalar apar r.
Problem 4: Beyn lxalq informasiya t hlük sizliyinin
min olunmas nda K V-in yeri v rolu
Hesabat dövründ “
Beyn lxalq informasiya
hlük sizliyinin t min edilm sinin siyasi probleml ri
(Az rbaycan Respublikas
n timsal nda)” (1.4.1.) mövzusuna
(icra müdd ti 2011-2013) dair elmi t dqiqatlar, o cüml
n
nformasiya texnologiyalar yeni geosiyas tin amili kimi –
nubi Qafqaz münaqi
ri kontekstind ” adl i üzr
ara
rmalar apar r, h min ara
rmalara
“Konflikl rin ideoloji
saslar v onun milli K V-l rd
ks olunmas ”
rh
si daxil
edilmi dir.
nformasiya inqilab il qloballa ma prosesl ri aras nda
bilavasit qar
ql
laq
r sistemi mövcuddur. Qloballa ma
prosesl ri gerç kliyimizin bütün prosesl rin öz t sirini göst rmi ,
ictimai varl n kompleks kild d yi dirilm sin r vac
vermi dir. Eyni zamand, qeyd etm k laz md r ki, qloballa ma
prosesl rinin ictimai varl a t siri heç d birm nal olmam
r.
Qloballa man n özünün mahiyy tin g ldikd is bu
traf nda diskussiyalar s ngim k bilmir v h
lik ona
birm nal t rif verilm mi dir. Müxt lif elm sah
ri n zdind
qloballa ma prosesl rini t dqiq ed n aliml r bu prosesl ri
müxt lif cür adland rm lar. Fikrimizc , bu v ziyy t
qloballa man n h dsiz mür kk b xarakteri il ba
r. Bu
izahlar n b zil rinin üz rind dayanmaq m qs
uy un hesab
edil bil r.
65
Birinci növb
qeyd edilir ki, qloballa ma sosial
mahiyy tli, beyn lxalq
miyy tli müxt lif amill rin t sirinin
daim artmas il mü ahid olunan prosesdir. Ölk
r aras nda
iqtisadi, siyasi, m
ni laq
rin artmas , informasiya
mübadil sinin intensivl
si sas götürülür. Bununla yana ,
qloballa ma müxt lif növlü prosesl rin toqqu mas kimi d
qiym tl ndirilir. Lakin eyni zamanda, qloballa ma müasir
kanda ayr -ayr insanlar n v bütövlükd, sivilizasiyan n
qar
ql as
art rmaqla, onlar n daxili m zmununda
keyfiyy t d yi iklikl ri yaradan obyektiv prosesdir. Y ni,
qloballa ma prosesl rinin t siri alt nda k miyy t göst ricil rinin
dric n
artmas son n tic
ictimai-sosial sistemin keyfiyy tc
yenil
sin s
b olur, bu da k miyy t-keyfiyy t aras nda
dialektikan n n tic si kimi q bul edilm lidir.
Qloballa ma prosesl rin m hdud yana ma da özünü
büruz vermi dir. H min yana malara gör , qloballa ma – mal,
investisiya, kredit, informasiya ax
n güclü sur td artmas ,
insan v ideya mübadil sinin gücl nm si, el
d bütün
bunlar n
yay lma co rafiyas n geni nm si dem kdir. Müasir
qloballa ma n
riyy
ri aras nda is qloballa man n iqtisadi-
texnoloji amill ri deyil, siyasi v m
ni aspektl ri t hlilin sas
predmeti kimi q bul edilir.
Qloballa ma yeni imkanlar üçün mühüm m nb kimi d
qiym tl ndirilir. Amma h min imkanlar n s ciyy si müxt lif
kild interpretasiya olunmu dur. Qloballa ma bir s ra faci
rin,
ölk daxili, ölk
raras münaqi
rin m nb yin çevrilmi dir.
Sinergetik yana ma sas nda t hlil edil rs , qlobal c miyy td
sosial ziddiyy tl rin artmas n tic sind qlobal probleml rin
aktualla mas da t bii q bul edil bil r.
Lakin h min qlobal probleml rin b riyy tin mövcud- lu una
sasl
kild t hlük yaratmas n d rki il yeni anti-qlobalistl r
dal as
yarand ki, onlar da qloballa ma prosesl rini ciddi t nqid etm
ba lad lar. Onlar hesab edirl r ki, qloballa ma sosial ziddiyy tl ri
skinl dir k yeni qlobal probleml rin yaranmas na t kan vermi dir.
66
Bu kontekstd qloballa ma prosesl ri kompleks t dqiqat
b edir. Eyni zamanda, qloballa ma prosesl rinin informasiya
inqilab il
laq
rinin ara
lmas ad
kil n fenomenl rin
mahiyy tinin daha ayd n izah edilm si üçün z ruridir.
Bu mövzu üzr t dbir may n 29-da "Four Seasons Baku”
otelind Az rbaycan Respublikas n
kdar jurnalisti,
Az rbaycan Milli Elml r Akademiyas n nsan Hüquqlar üzr
Elmi-T dqiqat nstitutunun elmi i çisi Xalid Niyazovun
ümummilli lider Heyd r liyevin 90 illik yubileyin h sr edilmi
"Fateh”, "F thin yolu” v "Ümid qap ” kitablar n
t qdimat
rasimi keçirilib. M rasimd ç
ed n Xalid Niyazov
oxuculara t qdim etdiyi "Fateh” kitab n xalq
n ümummilli
lideri Heyd r liyevin h yat v f aliyy tin , "F thin yolu”
kitab n Az rbaycan bugünkü inki af yoluna g tirib ç xaran
Az rbaycan Prezidenti c nab lham liyev , "Ümid qap ”
kitab n is Az rbaycan n birinci xan
, UNESCO-nun v
SESCO-nun xo
raml s firi, Heyd r liyev Fondunun
prezidenti, Milli M clisin deputat Mehriban liyevan n
aliyy tin h sr edildiyini bildirib. O qeyd edib ki, "Fateh”
kitab n redaktoru AMEA-n n müxbir üzvü S lah ddin X lilov,
"F thin yolu” kitab n redaktoru Milli M clisin m
niyy t
komit sinin s dri, AMEA-n n müxbir üzvü Nizami C
rov,
"Ümid qap ” kitab n redaktoru is AMEA nsan Hüquqlar
üzr Elmi-T dqiqat nstitutunun direktoru hüquq elml ri üzr
ls
doktoru Ayt n Mustafayevad r.