55
SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI -80
TƏBRİKLƏR
A
Ğ
A
(Sədnik Paşa Pirsultanlıya)
Olubdur ah-naləm göyə yol açan,
Olmaz olduğum tək duyanım, ağa.
Oduma isinib, tüstümdəm qaçan,
Dar gündə olarmı həyanım, ağa.
Düşüb diyar-diyar qaçam bu yaşda,
Bir söylə dərd ağıl qoyarmı başda,
O qədər ağladım tükənib yaş da,
Axır gözlərimdən al-qanım ağa.
Ey qibləm, ey pirim sənədir yönüm,
Qoy sənin başına dolanım, dönüm,
Ayağın dəydiyi torpağa yönüm,
Sadiq nökərinəm, Sultanım ağa.
Sədniksən, qalansan dostun halına,
De başmı çəkməyə gəldin quluna,
Ü zümü sərərdim vallah yoluna,
Qoy olsun qurbanın bu canım, ağa.
Bu fələk nə hasil eylədi əldə,
Tənhalıq, ah-nalə bitirdi dildə.
Qorxuram sinəmə çökə yad eldə,
Ruhumu bədəndən soyanım, ağa.
Əhmədəm bilirsən qəlbi dağlıyam,
Qurbani vətəni Diridağlıyam,
Hər zaman torpağa yurda bağlıyam,
Olmaz Şamaxıda xoş anım, ağa.
ƏHMƏD FƏRHAD,
Şamaxı, şair
56
SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI -80
TƏBRİKLƏR
M Ü S A H İ B Ə
S.P.Pirsultanlı: Millətin soykökünə, böyüklüyünə inanmadan
alim kimi uğur qazanmaq mümkünsüzdür.
Tanınmış folklorşünas-alim Sədnik Paşa Pirsultanlının 20 may 2009-cu ildə
80 yaşı tamam olur. Sədnik Paşa Pirsultanlı aprel ayının 22-də Azərbaycan
Respublikasının prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Tərəqqi” medalı
ilə təltif edilib. Gəncədə yaşayan S.P.Pirsultanlı indiyə kimi nəinki
Azərbaycanda, həmçinin Türk Dünyasında türk ellərinin zəngin mənəvi
sərvətlərini-folklorunu toplayıb. Orta Asiyadakı türklərin elə mənəvi sərvətləri
var ki, onları ilk dəfə xalqdan toplayıb təqdim edən Sədnik Paşa Pirsultanlı olub.
Azərbaycan
əfsanələrinin
ilk
dəfə
geniş
miqyasda
toplanılması,
kitablaşdırılması, tədqiqi də məhz Sədnik Paşa Pirsultanlının adı ilə bağlıdır.
Məşhur Pirsultanlı soyundandır. Haqqında Azərbaycan televiziyasında film
çəkilib. Yaradıcılığında şeirin də xüsusi çəkisi var. 5 ilə yaxındır ki, Sədnik Paşa
Pirsultanlı ilə çox yaxın münasibətimiz var. Ustad şagird yaxınlığımız var.
“Ustad” deyə müraciət etdiyim bu insanla həmsöhbət olmaq, nəsihətlərini və
məsləhətlərini dinləmək onu tanıyanlar üçün mənəvi ehtiyac kimidir. Söhbətləri
hər zaman maraqlı və doyumsuzdur. Yubiley ərəfəsi ustadımla söhbətləşmək
qərarına gəldim.
Ustad, Prezidentimizin sərəncamı ilə “Tərəqqi” medalıyla təltif
olunmusunuz. Dövlətimizin elmə, yaradıcı insanlara göstərdiyi qayğı bir
alim kimi sizi qane edirmi?
Cənab prezidentimiz İlham Əliyevin ziyalılarımıza, elmə, elm adamlarına
olan diqqət və qayğısı hər zaman elm adamları tərəfindən layiqincə
qiymətləndirilir. Bir alim olaraq mən prezidentimizin diqqət və qayğısından çox
razıyam. İlham Əliyev cənablarının bütün təltifləri mənim üçün sevinc müjdəçisi
olub. “ÇEŞMƏ” folklor teatrının fəaliyyəti ilə bağlı “Əməkdar mədəniyyət
işçisi”, Gəncə Dövlət Universitetində göstərdiyim fəaliyyətin müqabilində
dövlətimiz məni “Əməkdar müəllim” fəxri adıyla təltif etdi. “Tərəqqi” medalı
isə Azərbaycan folklorunun inkişafındakı xidmətlərimin müqabilində mənə
verilən yüksək bir mükafatdır. Bu medalla təltif olunan hər kəs çalışdığı sahədə
nail olduğu tərəqqiyə görə bu medalla təltif edilir. Hesab edirəm ki, Azərbaycan
folklorunun toplanmasında və tədqiqində nail olduğum tərəqqi dövlətimizi qane
etdiyindən məni bu yüksək mükafatla təltif edib. Bu mükafat 54 illik folklorçu
zəhmətinə verilən qiymətdir. Sevinirəm ki, elm yolunda, folklorumuzun
57
SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI -80
TƏBRİKLƏR
toplanması üçün çəkdiyim əziyyətlər hədər getməyib. 1952-ci ildən bəri folklor
toplamaqla məşğulam. İlk növbədə aşıq yaradıcılığı ilə məşğul olmuşam. Aşıq
yaradıcılığını, onun zənginliyini öyrənmişəm, tədqiq etmişəm. Folklor
toplamağa tez başladım, artıq 30 yaşlarıma doğru məşğul olduğum sahənin
bütün incəliklərinə bələd idim. Kəlbəcərə, Göyçəyə səfər etdim, bu türk
məskənlərini qarış-qarış gəzib-dolaşdım. Gədəbəyə qayıtdım, oradan yol aldım
Dağıstana, Dəmirqapı Dərbəndə... Bunun ardınca yol aldım Orta Asiyaya,
buradakı türk ellərini gəzdim-dolandım. Qazaxıstanı ayrıca gəzdim, qayıtdım
yenə Dağıstana, Qabarda-bolqara, Qaraçaya...
Dövlətimizin, xüsusilə mərhum ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin
qayğısını hər zaman öz üzərimdə hiss etmişəm. “91-lər” Heydər Əliyevə
müraciət edən ərəfədə mən də mətbuatda Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişini
fərdi olaraq dəstəkləmişdim. O vaxt respublika mətbuatında işıq üzü görən
aşağıdakı kiçik şeiri şəxsən Heydər Əliyevin özü də oxumuşdu.
Millətin tacısan, adın Milləttac,
Bir nurlu günəşsən göz ona möhtac,
Torpağım yaralı, elim yaralı,
Heydərim, loğmanım səndədir əlac.
Ü mumiyyətlə dövlətimiz mənə alim kimi daim yüksək qiymət verib. Mən
də dövlətimə və millətimə daim sadiq olmuşam. Mərhum ümummilli
liderimizdən də, cənab İlham Əliyevdən də çox razıyam.
Folklorumuzun ən mahir bilicilərindən birisiniz. Sizin iş prinsipiniz,
rastlaşdığınız hadisələr alimliyə, ustadlığa aparan yollar barədə danışardınız.
SSRİ vaxtı 30 illik ömrüm sərasər yollarda, səfərlərdə keçib. O qədər
xatirələrim var ki... İnsanları, müxtəlif bölgələrdə yaşayan türk xalqlarının adət-
ənənələrini, mədəniyyətlərini öyrəndim, özüm də daxilən zənginləşdim.
Gördüklərimi vərəqlərə, lentə köçürdüm, imkanım çatanları çap etdirdim,
yüzlərlə məqalə yazdım. Türkiyədə də çox olmuşam, tədqiqatlarımın əsasında
müqayisəli şəkildə məqalələr də yazmışam. Bunları bircə-bircə yığmışam,
çoxcildlikdə cəmləşdirmişəm. Azərbaycanda ilk dəfə əsatir və əfsanələri mən
toplamışam. Mənə qədər bu sahədə toplu kitablar yox idi. Bu barədə
tədqiqatçılar mənə qədər çox az yazmışdılar. Bütün əfsanələri, əsatirləri xalqın
sinəsindən toplamışam, minlərlə kənd gəzmişəm. Azərbaycanın bütün
bölgələrində olmuşam. Aram-aram, pillə-pillə qalxmışam bu zirvəyə.
Azərbaycan folklorunun tədqiqi getdikcə mənim həyat tərzimə çevrilib.
Folklorumuz o qədər zəngindir ki, bu gündə işimdən yorulmuram. Onlarla
davamçım yetişib. Azərbaycanın hər yerində tələbələrim var. Bu işlə məşğul