11-Mavzu: Deviant xulq– ijtimoiy-pedagogik muammo sifatida. Reja

Deviant xulq shakllari
G'ayritabiiy xatti-harakatlar nima ekanligini tushunish oson emas. Har bir alohida jamiyatda muayyan qoidalar, normalar va buyruqlar mavjud. Masalan, Meksikaning jinoiy hududlari uchun maqbul bo'lgan narsa dunyoning madaniy poytaxtlarida axloqsiz bo'lib tuyuladi. Deviant xatti-harakatlarning ko'p turlari mavjud, ularning barchasi bir nechta guruhlarga bo'linadi: qo'shadi, jinoyatchidir, axloqsiz, o'z joniga qasd qiladi. Deviant xatti-harakatlarnin har bir shakli batafsil ko'rib chiqilishi kerak.
Haqiqatdan voz kechish, yomon odamlar, SHlar yo'q bo'lgan o'zingizning kashf etgan dunyongizga sho'ng'ish, hamma narsa sodda va tushunarli - bunga deviant qo'shadi. Kontseptsiya "yomon odat" degan ma'noni anglatuvchi inglizcha "qo'shadi" so'zidan kelib chiqqan. Giyohvandlikka qaratilgan deviant xatti-harakatlar turlari har xil bo'lishi mumkin - engil shakldan og'ir shaklgacha. Ushbu og'ish quyidagi salbiy harakatlar bilan ifodalanadi:

• 
  alkogol, giyohvand moddalar, tamaki mahsulotlariga qaramlik;
  
• 
  qimor va kompyuter o'yinlariga qiziqish;
  
• 
  fohishalik;
  

DEVIANT XULQ-ATVOR TUSHUNCHASI, TURLARI (DELIKVANTLIK)
1.Jamiyatda mavjud ijtimoiy me‘yorlardan chetga chiqish holatlarini- deviant xulq atvor sotsiologiyasi o’rganadi
2.Jamiyatda o’rnatilgan axloq me‘yorlariga mos kelmaydigan insoniy faoliyat yoki hatti-harakat, ijtimoiy hodisa bo’lib, yolg’onchilik, dangasalik, o’g’irlik, ichkibozlik, giyohvandlik, o’z joniga qasd qilish kiradi.
Deviantni guruh yoki jamiyatda ko’pchilik odamlar tomonidan qabul qilingan me’yor va me‘yorlar yig’indisiga mos kelmaslik deb aytish mumkin. Chunki, xulq atvorning umumiy qoidalarini ko’pchiligimiz buzamiz. Ko’pchilik kichik o’g’irliklar, masalan, do’kondan biror narsaga haq to’lamay shaxsiy manfaatlar yo’lida foydalanish uchun olib ketish hollariga yo’l qo’yganmiz.

Deviant xulq deganda, quyidagilar nazarda tutiladi:
Jinoyatchilik. Muayyan davlatda o’rnatilgan qonun va me’yorlarga nisbatan ayrim shaxslarning salbiy munosabati jinoiy faoliyat, mazkur shaxs esa jinoyatchi hisoblanadi
Ichkilikbozlik. Bu borada ilmiy adabiyotlarda bir nechta tasniflar mavjud:

1) alkogolni har-har zamonda iste’mol qilish; 2) alkogolni ko’p iste’mol qilish- spirtli ichimlikliklarni muntazam, ya’ni haftada bir martadan bir necha martagacha yoki, birvarakayiga o’rtada tanaffus bilan ko’p miqdorda (200 ml dan oshiq); Bu ko’pincha alkogolizmga olib keladi. 3) alkogolizm-spirtli ichimliklarga patolik(muttasil) o’rganib qolish bilan tavsiflanuvchi kasallik