1-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Odam organizmi anatomik fiziologik asoslari. Organizm bir butunligi. Funktsional tizimlar haqida tushuncha

Bevosita rivojlanish

• Har qanday rivojlanish organizmning sifat o‘zgarishlarini o‘z ichiga oladigan murakkab fiziologik jarayondir.
• Bevosita rivojlanishda tuxumdan chiqadigan yoki tug‘iladigan individ voyaga yetgan individga o‘xshash bo‘ladi.

--- Voyaga yetgan individga nisbatan nerv sistemasi faoliyati birmuncha sodda, jismonan ancha zaif hamda ba’zi organlari (jinsiy organlar) yetilmagan bo‘ladi.
--- Rivojlanishning bu turi sudralib yuruvchilarda, qushlarda, sutemizuvchilarda kuzatiladi.

Bilvosita rivojlanish

• Rivojlanishning bu turi ham xuddi bevosita rivojlanish kabi o‘sish bilan davom etib boradi.
• Voyaga yetgan davrda o‘troq yashovchi bulutlar, aktiniyalar, korall poliplari, ko‘p tukli halqali chuvalchanglarning lichinkalari harakatchan bo‘lib, tarqalishni ta’minlaydi.
• Hasharotlarda to‘liq va chala metamorfoz farqlanadi.

Qattiqqanotlilar (qo‘ng‘izlar), pardaqanotlilar, tangachaqanotlilar, ikkiqanotlilar, burgalar turkumlari vakillari uchun to‘liq metamorfozbilan rivojlanadi

• Qattiqqanotlilar (qo‘ng‘izlar), pardaqanotlilar, tangachaqanotlilar, ikkiqanotlilar, burgalar turkumlari vakillari uchun to‘liq metamorfozbilan rivojlanadi
• Suvarak, qandalalar, tog‘riqanotlilar, beshiktebratar, bit, termitlar kabi turkumlarning vakillari uchun chala metamorfoz xos.
• To‘liq metamorfozda tuxumdan - lichinka, undan g‘umbak, g‘umbakdan - voyaga yetgan hasharot rivojlanadi.
• Chala metamorfoz tuxum, lichinka, yetuk hasharot bosqichlaridan iborat.

Xordalilar tipi lichinkaxordalilar kenja tipi vakili - assidiyada metamorfoz jarayoni yashash tarzining o‘zgarishi bilan bog‘liq.

• Xordalilar tipi lichinkaxordalilar kenja tipi vakili - assidiyada metamorfoz jarayoni yashash tarzining o‘zgarishi bilan bog‘liq.
• Assidiya lichinkasida xordali hayvonlarga xos nerv sistemasi, xorda, ko‘z rivojlangan bo‘ladi. Keyinchalik lichinka o‘troq hayot kechirishga o‘tib, voyaga yetish jarayonida organizmda regressiv metamorfoz ro‘y beradi.
• Xorda, nerv sistemasining asosiy qismi yo‘qolib, qolgani tugunchaga aylanadi