1-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Odam organizmi anatomik fiziologik asoslari. Organizm bir butunligi. Funktsional tizimlar haqida tushuncha

Regeneratsiya

• Organizmlarning hayot faoliyati davomida yoki biron ta’sir natijasida yashash muddati tugagan yoki shikastlangan hujayralar, to‘qimalar yoki a’zolarning qayta tiklanishiga aytiladi.

Bioritmlar.

• Organizmlarning hayotiy faoliyati ritmik ravishda, ya’ni kecha-kunduz, oy davomida hamda mavsumiy o‘zgarib turadi.
• Tirik organizmlarning hayotiy faoliyati ritmik o‘zgarishlarga bog‘liq bo‘lib, evolutsiya natijasida shakllanadi va bioritmlar deb ataladi.
• Bioritmlar - tabiiy tanlanishning natijasidir.

Yashash uchun kurashda o‘z biologik jarayonlarini ritmik o‘zgarishlariga moslashtira olgan organizmlar saqlanib qoladi.

• Yashash uchun kurashda o‘z biologik jarayonlarini ritmik o‘zgarishlariga moslashtira olgan organizmlar saqlanib qoladi.
• Bir sutka davomida organizm fiziologik jarayonlarining ritmik o‘zgarishi kecha- kunduzlik bioritmlar deyiladi.
• Odamning tana harorati, arterial bosimi, kecha- kunduz davomida ritmik o‘zgarib turadi.

Hujayralarning mitoz bo‘linishining tezligi, qon shaklli elementlarining miqdori ham kecha-kunduz davomida ritmik o‘zgaradi.

• Hujayralarning mitoz bo‘linishining tezligi, qon shaklli elementlarining miqdori ham kecha-kunduz davomida ritmik o‘zgaradi.
• Mavsumiy bioritmlarga fotoperiodizm misol bo‘ladi.
• Organizmlar yil davomida kun uzunligining o‘zgarishiga moslashadi va ularda kechadigan fiziologik jarayonlar almashadi.

Mavsumiy bioritmlar natijasida daraxtlarning gullashi, xazonrezgilik, hayvonlarning tullashi, qishki uyquga ketishi kabi hodisalar kuzatiladi.

• Mavsumiy bioritmlar natijasida daraxtlarning gullashi, xazonrezgilik, hayvonlarning tullashi, qishki uyquga ketishi kabi hodisalar kuzatiladi.

Anabioz

• Hayotiy jarayonlarning davom etishi noqulay bo‘lgan muhit sharoitida organizm anabioz holatiga o‘tadi.
• Anabioz holatidagi organizmlarda moddalar almashinuvi sekinla-shadi.
• Anabioz noqulay sharoitlarga organizmlarning muhim moslashish mexanizmlaridan biridir.