Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирли

Nafas olish organlari –
boshqa barcha baliqlarda ham bo’ladigan jabra yaproqlari
ektodermadan yuzaga kelgan bo’lib jabra to’siqlarining oldingi to’rtta jabra yoyining oldingi va
keyingi tomonida va til osti yoyining keyingi tomoniga qator o’rnashgan. Har qaysi tomonida
hammasi bo’lib to’rtta butun jabra va bitta yarim til osti jabrasi bor.
Qon aylanish sistemasi –
akulaning yuragi to’rt bo’limdan:
1) venoz sinus
2) yurak bo’lmasi
3) yurak qorinchasi
4) arterial konusdan
Arterial konusdan qorin oartasi boshlanadi, qorin oartasi chap va o’ng tomonga tarmoqlar
chiqaradi, bu tarmoqlar har tomondan qon olib keluvchi beshta jabra arteriyalariga bo’linadi.
Venoz sistema dum venasidan boshlanadi, dum venasi bir juft, keyingi kordinal venaga
bo’linadi.
Toayli baliqlar
kopulyativ
organlarining yordami bilan ichki urulanishi va sariqlik
moddasiga boy bo’lgan kam miqdorda yirik tuxum qo’yishi va bolasini tirik tuishi bilan boshqa
barcha baliqlardan katta farq qiladi. Shu munosabat bilan siydik-tanosil organlari yuqori tuzilgan
suyakli baliqlarda bo’lmaydigan birlamchi chiqarish yo’llari ya’ni
myullerov
va
volfov
kanallari
kuchli taraqqiy etganligi bilan xarakterlidir. Urochisining tuxumdoni toq bo’ladi.
Juft tuxum yo’llari (Mollerov kanali) uzun yo’llardan iborat. Tuxum yo’llarining pastidagi
ancha kengaydigan qismi bachadon (uterus) deb ataladi. Siydik-tanosil sistemasi ikkiga ajralgan.
Akula urochisining mezonefrosdan iborat bo’lgan buyraklari ikkita cho’zinchoq tana
shaklida bo’lib, umrtqa poonasining butun yon tomonida butun gavdani boshidan oxirigacha
davom etadi. Buyraklarni qorin tomoni buylab bittadan siydik yo’li (Volfov kanali o’tadi)
Embrionining rivojlanishi –
akula tuxumida, lanstetnik va minoga tuxumining aksicha
sariqlik juda ko’p bo’lganligi uchun embrion diski ustida avval uning bosh tomoni, so’ngra
keyingi tomoni vujudga kelib bosh va dum o’siqlari hosil bo’ladi, buning natijasida embrion
sariqlikdan ajralib qoladi.
Bosh o’siida bosh miya, sezuv organlari ko’zlari, hidlov va eshituv chuqurchalari jabra
yoriqlari vujudga keladi va oiz teshigi hosil bo’ladi. Natijada rosa shakllangan embrion ingichka
kindik ipi bilan sariqlik qopchasiga qo’shilib qoladi. Bu kindik ipchasidan qon tomirlari o’tadi.
Embrion rivojlangani sari sariqlik haltasi yo’qola boradi. Shunday qilib akula bolasi o’zgarishsiz
rivojlanadi.