Yazılmışdır. Bu kitabda mülki hüquq münasibətlərinin yaranmasında aparıcı
Yüklə 2,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
Rüfət Göyüşov 25.4. Mirasın qorunması və vərəsəlik şəhadətnaməsi Mirasın mühafizəsi və ya qorunması eynimənalı anlayışlar olduğu kimi, eyni məqsədlər üçün də müəyyən olunur. Mirasın mühafizə olunmasında əsas məqsəd bu və ya digər səbəbdən yerində olmayan vərəsələrin, mayası bağlanmış, lakin hələ doğulmamış vərəsənin, həmçinin qəbulu uzanan mirasın vərəsələrinin hüquqlarının qorunmasından ibarətdir. Mirasın qorunması vəzifəsi qanunvericiliklə vərəsəlik hüquq münasibətlərinin subyektləri olan vərəsələrin, vəsiyyət icraçılarının, notariusların üzərinə qoyulur. Məsələn, vərəsələr mayası bağlanmış, lakin hələ doğulmamış vərəsənin hüquqlarını müdafiə etmək məqsədilə mirasın bölüşdürülməsini yalnız həmin vərəsənin doğumundan sonra həyata keçirirlər (bax. AR MM, mad. 1287). Doğuma qədər miras əmlakın mühafizəsi vərəsələrin əsas vəzifələrindən biridir. AR MM-in 1237-ci maddəsində müəyyən olunmuş qaydaya görə isə, mirasın açıldığı andan vəsiyyətnamənin icraçısı mirası mühafizə və idarə etməyə başlamalıdır; o, vəsiyyətnamənin icrası üçün zəruri olan bütün hərəkətləri yerinə yetirməyə səlahiyyətlidir. Nəhayət, mirasın açıldığı yerdəki notariat orqanı, mirasın qəbul edilməsinə qədər zərurət olarsa, mirasın qorunması üçün tədbirlər görür. Həmin qayda vərəsənin məlum olmadığı və ya onun mirası qəbul edib-etməməsinin bilinmədiyi hala da şamil edilir (AR MM, mad. 1317.1). Mirasın qorunması məqsədilə notariat orqanı bir sıra tədbirlər görür. Belə ki, ilk olaraq notariat orqanı mirasın açıldığı yerdə olmayan vərəsələrin axtarılriıası üçün tədbirlər görür, sonra isə əmlak idarəçisini təyin edə və mirasın qorunması üçün mirası siyahıya ala bilər. Nəzərdə tutulmuş tədbirlərlə bağlı xərclər mirasın passivinə aid edilir. 492
XXV fəsil. Mirasın qəbulu, qorunması və kreditorların təmin olunması Vərəsəlik şəhadətnaməsi. Vərəsəliyə çağırılmış şəxslər mirasın açıldığı yerdəki notariat orqanından vərəsəlik şəhadətnaməsi tələb edə bilərlər. Qanunda nəzərdə tutulmuş hallarda vərəsəlik şəhadətnaməsinin alınması məcburidir (bax. AR MM, mad.1321). Vərəsəlik şəhadətnaməsi təsdiq edici funksiyanı yerinə yetirir. AR MM-in 1321.3-cü maddəsində müəyyən olunmuş qaydaya əsasən, vərəsəlik şəhadətnaməsində vərəsə kimi qeyd olunan şəxsin həmin şəhadətnamədə göstərilən hüquqa malik olması qəbul edilir. Vərəsəlik şəhadətnaməsi vərəsələrə mirasın açıldığı gündən altı ay keçdikdən sonra istənilən vaxt verilir. Əgər notariat orqanında şəhadətnamə tələb edən şəxslərdən savayı, başqa vərəsələrin olmadığı barədə məlumat vardırsa, vərəsəlik şəhadətnaməsi altı aydan da tez verilir (bax. AR MM, mad. 1322). AR MM-in 1325-ci maddəsində müəyyən olunmuş qaydaya əsasən, vərəsəlik şəhadətnaməsi həm bütün miras, həm də onun bir hissəsi üçün verilə bilər. Şəhadətnamə həm bütün vərəsələrə birlikdə, həm də ayrılıqda hər birinə arzularına uyğun olaraq verilir. Vərəsələrdən birinə mirasın bir hissəsi üçün vərəsəlik şəhadətnaməsinin verilməsi digər vərəsələri mirasın qalan hissəsi üçün şəhadətnamə almaq hüququndan məhrum etmir. 493
MUNDƏRICAT ÖN SOZ I BOLMƏ. ƏMLAKIN MÜLKİYYƏTƏ VERİLMƏSİ İLƏ ƏLAQƏDAR OLAN MÜQAVİLƏLƏR I FƏSİL. Alqı-satqı müqaviləsi 1.1.
Alqı-satqı müqaviləsinin anlayışı, əlamətləri və mülki qanunvericilikdə yeri ...................................................................................... 5 1.2.
Alqı-satqı müqaviləsinin məzmunu ............................................................. 16 1.3.
1.4.
Göndərmə müqaviləsi ................................................................................... 36 1.5.
Heyvanların, quşların və balıqların alqı-satqı müqaviləsi ............................. 39 1.6.
Daşınmaz əşyaların alqı-satqısı müqaviləsi .................................................. 43 1.7.
Tələblərin və digər hüquqların alqı-satqısı müqaviləsi ................................. 46 1.8.
Satın almaqda üstünlük hüquqları ................................................................. 50 1.9.
Faktorinq müqaviləsi .................................................................................... 57 II FƏSİL. Dəyişdirmə müqaviləsi 2.1.
Dəyişdirmə müqaviləsinin anlayışı ............................................................... 65 2.2.
2.3.
Dəyişdirmə müqaviləsinin məzmunu ........................................................... 70 III FƏSİL. Bağışlama müqaviləsi 3.1.
Bağışlama müqaviləsinin anlayışı ................................................................ 72 3.2.
3.3.
Bağışlama müqaviləsinin məzmunu ............................................................. 84 IV FƏSİL. Renta müqaviləsi 4.1.
Renta müqaviləsinin anlayışı və əlamətləri ............................................... 92 4.2.
4.3.
Ömürlük renta müqaviləsi ......................................................................... 103 494 II BÖLMƏ. ƏMLAKIN İSTİFADƏYƏ VERİLMƏSİ İLƏ ƏLAQƏDAR OLAN MÜQAVİLƏLƏR V FƏSİL. Əmlak kirayəsi müqaviləsi 5.1.
Əmlak kirayəsi müqaviləsinin anlayışı və əlamətləri ............................... 105 5.2.
5.3.
Kirayə müqaviləsinin məzmunu ............................................................... 119 5.4.
Kirayə müqaviləsinin xitamı və davam etdirilməsi ................................... 129 5.5.
Kirayə müqaviləsinin növləri .................................................................... 133 VI FƏSİL. İcarə müqaviləsi 6.1.
İcarə müqaviləsinin anlayışı ...................................................................... 151 6.2.
6.3.
İcarə müqaviləsinin növləri ........................................................................ 160 6.4.
Torpaq icarəsi müqaviləsi .......................................................................... 160 6.5.
Meşə torpaqlarının icarəsi müqaviləsi ........................................................ 173 6.6.
Hüquqların icarəsi müqaviləsi .................................................................... 176 6.7.
Daşınar əşyaların icarəsi müqaviləsi ........................................................... 179 6.8.
Binaların icarəsi müqaviləsi......................................................................... 182 6.9.
Müəssisələrin icarəsi müqaviləsi ................................................................ 184 VII FƏSİL. Əvəzsiz istifadə müqaviləsi 7.1.
Əvəzsiz istifadə müqaviləsinin anlayışı .................................................... 187 7.2.
yaxın müqavilələrdən fərqi ........................................................................ 195 7.3.
Müqavilənin məzmunu .............................................................................. 197 VIII FƏSİL. Lizinq müqaviləsi 8.1.
Lizinq müqaviləsinin anlayışı və formaları ................................................ 199 8.2.
8.3.
Lizinq əməliyyatlarının hüquqi forması ...................................................... 203 8.4.
Lizinq müqaviləsinin əlamətləri ................................................................. 205 8.5.
Lizinq müqaviləsi üzrə tərənərin hüquq və vəzifələri ................................. 212 8.6.
Lizinq müqaviləsinin növləri ...................................................................... 215 495 IX FƏSİL. Borc və kredit müqavilələri 9.1.
Borc müqaviləsinin anlayışı və əlamətləri ............................................... 217 9.2.
in BÖLMƏ. İŞLƏRİN GÖRÜLMƏSİ VƏ XİDMƏTLƏRİN GÖSTƏRİLMƏSİ İLƏ ƏLAQƏDAR OLAN MÜQAVİLƏLƏR X FƏSİL. Podrat müqaviləsi 10.1.
Podrat müqaviləsinin anlayışı və əlamətləri ............................................. 229 10.2.
10.3.
Podrat müqaviləsinin məzmunu ................................................................. 239 10.4.
Podrat müqaviləsi üzrə məsuliyyət ........................................................... 242 XI FƏSİL. Tapşırıq müqaviləsi 11.1.
Tapşırıq müqaviləsinin anlayışı və əhəmiyyəti ......................................... 244 11.2.
11.3.
Tapşırıq müqaviləsinin məzmunu ............................................................. 251 11.4.
Broker müqaviləsi ..................................................................................... 254 Xii FƏSİL. Ticarət nümayəndəsi (agent) müqaviləsi 12.1.
Ticarət nümayəndəsi (agent) müqaviləsinin anlayışı və əlamətləri ................................................................................. 257 12.2.
Ticarət nümayəndəsi (agent) müqaviləsinin məzmunu ............................. 262 XIII FƏSİL. Komissiya müqaviləsi 13.1.
Komissiya müqaviləsinin anlayışı və əlamətləri ..................................... 266 13.2.
XİV FƏSİL. Konsessiya müqaviləsi 14.1.
Kommersiya konsessiya müqaviləsinin anlayışı ....................................... 274 14.2.
XV FƏSİL. Saxlama müqaviləsi 15.1.
Saxlama müqaviləsinin anlayışı ................................................................. 280 15.2.
15.3.
Saxlama müqaviləsinin növləri ................................................................. 290 496 XVI FƏSİL. Daşıma müqaviləsi 16.1.
Daşıma öhdəliklərinin anlayışı ................................................................. 293 16.2.
16.3.
Sərnişin daşınması müqaviləsi ................................................................. 296 16.4.
Yük daşınması müqaviləsi ......................................................................... 302 16.5.
Nəqliyyat sənədləri ................................................................................... 312 16.6.
Dəniz və hava nəqliyyatında yük və sərnişin daşınması ........................... 313 XVII FƏSİL. Sığorta müqaviləsi 17.1.
Sığorta anlayışı ......................................................................................... 316 17.2.
17.3.
Sığorta münasibətlərinin elementləri ................................................. 320 17.4.
Sığorta münasibətlərinin obyekti və predmeti ................................... 322 17.5.
Sığorta müqaviləsində işlədilən əsas anlayışlar ........................................ 325 XVIIİ FƏSİL. Maliyyə xidmətləri sahəsində bağlanılan müqavilələr. Bank əmanəti və bank hesabı müqavilələri 18.1.
Bank əmanəti müqaviləsinin anlayışı və ünsürləri .................................... 330 18.2.
18.3.
Bank hesabı müqaviləsinin anlayışı .......................................................... 339 18.4.
Bank hesabı müqaviləsinin ünsürləri ......................................................... 342 XIX F'ƏSİL. Hesablaşma öhdəlikləri 19.1.
Hesablaşma öhdəliklərinin anlayışı və əlamətləri ..................................... 350 19.2.
19.3.
Akkreditiv üzrə hesablaşmalar ................................................................. 356 19.4.
Akkreditivin şərtlərinin pozulmasına görə məsuliyyət .............................. 361 19.5.
İnkasso hesablaşması ................................................................................ 362 19.6.
Çeklərlə hesablaşmalar ............................................................................. 364 19.7.
Hesablaşma öhdəliklərinin digər növləri .................................................. 367 497 IV BOLMƏ. MÜQAVİLƏDƏN KƏNAR ÖHDƏLİKLƏR XX FƏSİL. Qanundan əmələ gələn öhdəliklər 20.1.
Qanundan əmələ gələn öhdəliklərin ümumi anlayışı .............................. 369 20.2.
20.3.
Özgə işlərini tapşırıqsız aparma öhdəliklərinin elementləri ..................... 375 20.4.
Əsassız varlanma öhdəliklərinin anlayışı və yaranması əsasları ................................................................................. 377 XXI FƏSİL. Birtərəfli hərəkətlərdən yaranan öhdəliklər 21.1.
Birtərəfli hərəkətlərdən yaranan öhdəliklərin anlayışı ............................. 383 21.2.
21.3.
Müsabiqə ................................................................................................. 391 21.4.
Oyunlar və mərclər .................................................................................. 395 XXII FƏSİL. Dclikt öhdəlikləri 22.1.
Delikt öhdəliklərinin anlayışı və elementləri (ünsürləri) ......................... 399 22.2. ........................................................................................................... Delikt öhdəliklərinin yaranması əsasları ............................................................. 405 V BÖLMƏ. VƏRƏSƏLİK HÜQUQU XXIII FƏSİL. Vərəsəlik hüququnun anlayışı və vərəsəlik hüquq münasibətləri 23.1.
Vərəsəlik hüququnun anlayışı .................................................................. 417 23.2.
23.3.
Vərəsəlik hüquq münasibətlərinin subyektləri .......................................... 423 23.4.
Mirasın açılması, açıldığı vaxt və açıldığı yer ......................................... 426 23.5.
Miras əmlak ............................................................................................. 427 23.6.
Vərəsəlik hüququnun prinsipləri .............................................................. 428 498 XXIV FƏSİL. Vərəsəliyin növləri 24.1.
Qanun üzrə vərəsəlik ................................................................................. 434 24.2.
24.3.
Vəsiyyətnamənin məzmunu ...................................................................... 439 24.4.
Vəsiyyətnamənin forması ......................................................................... 443 24.5.
Vəsiyyət tapşırığı ..................................................................................... 448 24.6.
Mirasda məcburi pay hüququ və ya zəruri vərəsələr ................................ 455 24.7.
Vəsiyyətnamənin dəyişdirilməsi və ləğv edilməsi ................................... 465 24.8.
Vəsiyyətnamənin etibarlılığı .................................................................... 467 24.9.
Vəsiyyətnamənin icrası ............................................................................ 473 XXV FƏSİL. Mirasın qəbulu, qorunması və kreditorların təmin olunması 25.1.
Mirasın qəbulu və qəbul olunmasından imtina edilməsi .......................... 476 25.2.
25.3.
Vərəsələr tərəfindən kreditorların təmin olunması ................................... 490 25.4.
Mirasın qorunması və vərəsəlik şəhadətnaməsi ........................................ 492 499 Rüfət Göyüşov MÜLKİ HÜQUQ X ü s u s i h i s s ə Çapa imzalanmışdır: 13.11.2012 Formatı: 60x84 1/16 Fiziki ç/v 31,25 Tirajı: 500 Qanun Nəşriyyatı Bakı, AZ 1102, Tbilisi pros., II Alatava 9. Tel: (+994 12) 431-16-62; 431-38-18 Mobil: (+994 55) 212 42 37 e-mail: info@qanun.az www.qanun.az Yüklə 2,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|