XroniKİ c viruslu hepatit xəSTƏLƏRİNİn müALİCƏSİNDƏ rekombinant alfa-interferon

immunpatoloji  prosesləri  gücləndirə  bilər  ki,  bu  da    autoimmun 

xəstəliklərin  başlamasına  və  ya  klinik  manifestasiyasına  səbəb  ola 

bilər.  

Beşincisi,  uzunmüddətli  yeridilmə  zamanı  bu  preparatlar 

neyrotrop  təsir  göstərərək,  nəinki  emosional-psixiki  sferada  və  ali 

sinir  fəaliyyətində,    həmçinin,  somatik  və  vegetativ  sinir  sisteminin 

fəaliyyətdə də pozuntular yarada bilir.   

Nəhayət,  nəzərə  alınmalıdır  ki,  r-İFN  preparatlarının  təsiri 

altında  VƏT  proqramının  ikinci  komponenti  –  ribavirinin  toksiki 

təsirinin güclənməsi baş verə bilər (aşağıya bax).  

Nəzərə almaq lazımdır ki, r-İFN preparatlarının əlavə təsirlərinin 

baş  vermə  tezliyi  və  təzahürü  bir  tərəfdən  preparatların  dozasından, 

onların  yeridilmə  müddətindən  və  rejimin  intensivliyindən,  digər 

tərəfdən  orqanizmin  əsas  funksional  sistemlərinin  vəziyyətindən, 

interkurrent  patologiyanın  varlığı  və  xarakterindən,  eləcə  də 

müalicənin  fərdi  olaraq  xəstələr  tərəfindən  keçirilməsindən  asılıdır. 

Buna  görə, r-İFN preparatlarının  dozalarının  eskalasiyası və rejimin 

tezləşdirilməsi  əlavə  təzahürlərin  qeyd  olunma  tezliyini  və 

ifadəliyini  artırır.  Mövcud  olan  VƏT  proqramları  bu  preparatların 

effektivliyi  və  yaratdığı  əlavə  təsirlərin  tezliyi  arasında  olan  bir 

kompromisdir.  

RV-nin  uzunmüddətli  təyini  zamanı  aşağıdakılar  nəzərə 

alınmalıdır:  

Birincisi, RV qəbulu zamanı hemolitik anemiya, leykopeniya və 

hətta trombositopeniya inkişaf edə bilər.  

İkincisi, RV qəbulu zamanı sinir sistemi ilə əlaqəli əlavə təsirlər 

-  baş ağrısı,  baş  gicəllənməsi,  ümumi  zəiflik,  halsızlıq,  yuxusuzluq, 

asteniya, depressiya, emosional labillik və s.yarana bilər. 

Üçüncüsü,  RV  təyini  qan-damar  sisteminin  (arterial  təzyiqin  və 

nəbzin dəyişiklikləri, hətta ürəyin dayanması) və tənəffüs sisteminin 

(dispnoye,  öskürək,  təngnəfəslik,  bronxit,  orta  otit,  sinusit,  rinit) 

fəaliyyətlərinin pozulmasına səbəb ola bilər. 

Bundan  başqa,  RV  qəbulu  zamanı  həzm  orqanlarının  (ağızda 

quruluq,  iştahanın  azalması,  mədə  bulanması,  qusma,  diareya, 

qəbizlik, pankreatit, stomatit, qlossit, damaqdan qanaxma), hissiyyat 

orqanlarının  (görmə  pozuntuları,  eşitmənin  pozulması  və  ya  itməsi, 

qulaqlarda  küy),  həmçinin  sidik-cinsiyyət  sisteminin  (libidonun 

artması  və  azalması,  dismenoreya,  amenoreya,  menorragiya, 

---

prostatit)  disfunksiyasının  əlamətləri  qeyd  edilir.  Bundan  başqa, 

allergik reaksiyalar da inkişaf edə bilər.  

 

VİRUSƏLEYHİNƏ PREPARATLARIN TƏYİNİNƏ 

ƏKS-GÖSTƏRİŞLƏR 

 

r-İFN  və  RV  preparatları  ilə  VƏT-in  aparılması  məsələsini  həll 

edərkən,  konkret  xəstədə  nəinki  bu  preparatların  istifadəsini 

məhdudlaşdıran  vəziyyətlərin  mövcudluğunu,  hətta  bəzən  onların 

ümumiyyətlə  tətbiqinin  mümkün  olmadığını  nəzərdən  qaçırmaq 

olmaz.  

Bununla  bağlı  r-İFN  preparatlarının  və  RV  təyininə  mütləq  və 

nisbi  əks-göstərişlər  ayırd  edilir.  Əgər  mütləq  əks-göstərişlər  bu 

preparatların  təyinindən  tamam  imtina  deməkdirsə,  nisbi  əks-

göstərişlər olduqda, xəstənin  periferik  qanının və  orqanizmin həyat 

fəaliyyətini  təmin  edən  diqər  vacib  sistemlərin  funksional 

vəziyyətinə daimi, hərtərəfli klinik və laborator nəzarətin aparılması 

şərti  ilə  bu  preparatlar  xüsusi  ehtiyatla  istifadə  edilə  bilər.  Bu  əks-

göstərişlər 2 və 3-cü cədvəllərdə göstərilmişdir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Cədvəl 2. Rekombinant interferon preparatlarının təyininə əks-

göstərişlərin siyahısı 

MÜTLƏQ ƏKS-GÖSTƏRİŞLƏR 

Xəstədə aşağıdakı hallar aşkarlandıqda:  

  1. Klinik manifest, o cümlədən dekompensə olunmuş QS;  

  2. Ağır anemiya (hemoqlobinin səviyyəsi <90 q/ml); 

  3. Nəzərəçarpan leykopeniya (miqdarı <2,5 min/mkl); 

  4. Nəzərəçarpan trombositopeniya (miqdarı <70 min/mkl); 

  5. İstənilən ağır gedişli autoimmun xəstəliklər;  

  6. Qan-damar sistemi orqanlarının və böyrəklərin ağır

 

gedişli xəstəlikləri;  

  7. Müalicənin başlanğıc anında depressiya daxil olmaqla,  xüsusilə, suisid 

cəhdləri  ilə  müşayət  olunan  MSS  funksiyasının  ağır  pozuntuları  və/və  ya 

psixotik vəziyyətlər;  

  8. Akselerasiya və ya “blast” krizi mərhələsində olan xronik mieloleykoz; 

  9.  Anamnezdə  qıcolma  vəziyyətinin  olması  (o  cümlədən,  epileptik 

pozuntular);  

10.  Anamnezdə  orqan  transplantasiyasının  olması  (qaraciyər  istisna 

olmaqla). 

NİSBİ ƏKS-GÖSTƏRİŞLƏR 

Xəstədə aşağıdakı hallar aşkarlandıqda:  

  1. Portal hipertenziya və qaraciyər çatışmazlığı əlamətləri olmadığı 

hallarda kompensə olunmuş QS;  

  2.Terminal mərhələdə onkoloji xəstəliklər;   

  3. Həyat fəaliyyətinin vacib sistemlərinin  funksiyalarının pozulma 

əlamətlərinin və periferik qanın kobud dəyişikliklərinin olmadığı hallarda 

hematoloji xəstəliklər;  

  4. Mütəmadi olaraq hemodializ prosedurunun aparılmasını tələb edən 

böyrək çatışmazlığı;  

  5. Ağciyərlərin xroniki obstruktiv xəstəlikləri;  

  6. İnterkurrent bakterial infeksiyalar;  

  7. Leykopeniyalar (miqdarı <3,0 min/mkl) 

  8. Trombositopeniyalar (miqdarı <120 min/mkl) 

  9. Anamnezdə autoimmun xəstəliklər haqqında məlumat; 

10. Anamnezdə qaraciyər transplantasiyasının mövcudluğu; 

11. Anamnezdə opioid narkotiklərin inyeksion yeridilməsi haqqında 

məlumat. 

 

---