Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
5/96
5.12.5.3 Təhlükəli və təhlükəsiz tullantılar barədə xülasə
HPBS müddəti ərzində ŞD2 üzrə quruda aparılan əməliyyatlar zamanı əmələ gələcək
təhlükəsiz və təhlükəli tullantıların hesablanmış miqdarı Cədvəl 5.35-də təqdim olunur. Bunlar
istismarda olan ŞD1 obyektlərinin tullantılara dair göstəricilərinə əsasən hesablanmışdır.
Ərsin qəbuledicisində yığılan bərk maddələr mövcud AGT tullantıların idarə edilməsi
planlarına və prosedurlarına uyğun idarə ediləcək.
Cədvəl 5.35 Quruda əməliyyatlarla bağlı tullantıların proqnozu
Klassifikasiyası
Fiziki forması
Tullantı axınının adı
Hesablanmış miqdarı (ton)
Təhlükəsiz
Bərk tullantılar
Məişət/ofis tullantıları 1,100
Metallar – yonqar
238
Kağız və karton
4
Plastik maddələr - təkrar emal edilən (YSPE)
8
Tullantı elektrik və elektron kabellər 7
Taxta 143
Maye tullantılar Yağ - mətbəx yağı
0
Cəmi (təhlükəsiz) 1,500
Çirklənmiş materiallar
11
Çirklənmiş torpaq
371
Süzgəc korpusu
17
Lampalar 0.1
Yağlı əskilər 37
Ərsinləmədən parafin
4
Tonerlər və ya printer kartici
0.3
Maye tullantılar:
Tamamlama flüidləri 1,743
Su - yağlı
181
Cəmi (Təhlükəlilər) 2,364
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
5/97
5.13
İstismardan çıxarma
ŞD2 işlənməsinin istismar müddətini nəzərə alaraq, qurudakı, su altındakı və dənizdəki
qurğuların potensial istismardan çıxarılmasının təfərrüatlı metodologiyasını təqdim etmək
mümkün deyil. HPBS-yə uyğun olaraq, BP şirkəti müəyyənləşdirilmiş ehtiyatların 70 %-i hasil
edilməzdən bir il əvvəl yatağın ləğvi planını işləyib hazırlayacaq.
5.14 Emissiyalara və tullantılara dair xülasə
5.14.1 ŞD2 Layihə emissiyaları
Cədvəl 5.36-də ŞD2 Layihəsi ilə bağlı olan ümumi İXQ və qeyri-İXQ emissiyaları
(əməliyyatların 2036-cı ildə HPBS başa çatmayınca davam edəcəyini nəzərə almaqla) təqdim
olunur.
Cədvəl 5.36 ŞD2 Layihəsi ilə əlaqədar İXQ və qeyri-İXQ emissiyalarının hesablanmış
təxmini həcmləri
Atmosferə atılan emissiyalar
CO
2
CO
NO
x
SO
x
CH
4
NMVOC
İXQ
kton
ton
ton
ton
ton
ton
kton
Qazma və tamamlama
1,396 3,891 13,235 1,566 10,016 1,534 1,606
Dəniz qurğularının
quruda tikintisi və
Terminal obyektlərinin
istismar sınaqları
390 2,089 5,861
240
23
937 391
Quruda tikinti işləri, dəniz
və sualtı qurğularının
istismara verilməsi
59 178 747
74
2
24 59
Platformanın quraşdırma
və istismaravermə işləri
59 58 510 96 2 18 59
Sualtı ixrac və MEQ
kəmərlərinin
quraşdırılması,
nizamlanması və
istismara verilməsi
366 1,004 6,514.5 813.9 28.6 337.5 366.2
Sualtı infrastrukturun
quraşdırılması,
nizamlanması və
istismara verilməsi
59 148 1,089 148 5
44 59
Dəniz əməliyyatları
3,642 4,875 13,262
511 3,921 787 3,725
Quru əməliyyatları
6,062 7,392 25,631
29
4,190 298 6,150
Cəmi
12,033
19,634
66,849
3,478
18,184
3,979
12,415
Emissiyaların təxmini ehtimallarına dair müfəssəl məlumat üçün Əlavə 5A-ya istinad edin.
5.14.2 ŞD2 Layihəsi üzrə təhlükəli və təhlükəsiz tullantılar
Cədvəl 5.37-də ŞD2 Layihəsində əmələ gələcəyi gözlənilən təhlükəli və təhlükəsiz tullantılara
dair xülasə təqdim olunur. .
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
5/98
Cədvəl 5.37 ŞD2 təhlükəli və təhlükəsiz tullantıların proqnozu
Klassi
fikasi
yası
Fiziki forması
Hesablanmış miqdarı (ton)
Tullantı axınlarına tipik
misallar
Qaz
m
a v
ə ta
ma
mlama
iş
lə
ri
Termi
n
al o
b
yekt
lə
rinin
quru
d
a tiki
nti
si
və
istismar s
ına
ğ
ı
D
əniz
q
u
rğ
ul
ar
ın
ın
tikintisi v
ə is
tis
m
ar
sı
naqlar
ı
D
əniz
q
u
rğ
ular
ın
ın
qura
ş
d
ır
ılmas
ı,
niz
amlan
mas
ı v
ə istis
m
ar
sı
naqlar
ı
Sualt
ı ixrac
və
MEQ
boru
kə
m
ərl
ərini
n, v
ə
sualt
ı
infrastr
u
kt
uru
n
istehsa
lı
və
qura
ş
d
ır
ılm
a
sı
,
D
əniz
ə
m
ə
liyyat
lar
ı faz
as
ı
Qur
u
ə
m
əli
yyatl
ar
ı faz
as
ı
C
əmi
Təhlü
kəsiz
Bərk tullantılar
Məişət/ofis tullantıları
6,037 14,906 21,036 3,535
9,797 4,998 1,500 61,809
Metallar – yonqar
Kağız və karton
Plastik maddələr
Taxta
Maye tullantılar Yağlar - mətbəx yağı
0
17
49
0
0
31
0
97
Cəmi (təhlükəsiz) 6,037 14,923 21,085 3,535
9,797 5,029 1,500 61,906
Təhlü
kəli
bərk tullantılar Yapışqanlar, qatran və
kipləşdiricilər
86,441 63 127
119
1,099 1,295 440 89,584
Akkumulyatorlar
(batareyalar) - sulu/quru
bölməli
Tibbi tullantılar
Çirklənmiş materiallar
Çirklənmiş torpaqlar
Qazmaya əlavə edilən
maddələr
Qazma məhlulları və
SNƏM şlamları
Süzgəc korpusu
Yağlar
Yağlı əskilər
maye tullantılar Turşular
38,851 1,720 7,845
6,273
5,947 4,723 1,924 67,283
Antifriz
Bentonitlər
Qazma məhlulları və
SNƏM şlamları
Yağlar - yanacaq
Yağlar - sürtgəc yağı
Boyalar, yağ təmizləyicilər
və durulducular
Su - yağlı
Suya qatılan kimyəvi
maddələr
Cəmi (Təhlükəlilər) 125,270
1,783
7,972
6,392
7,046
6,018
2,364
156,867
ŞD2 layihəsi zamanı yaradılması proqnozlaşdırılan tullantı axınlarının hazırda daşınacağı
yerlər və BP tərəfindən hazırda istifadə olunan yerlər Cədvəl 5.38-də verilmişdir. BP şirkəti
müvafiq BP və milli qanunvericilik tələblərinə cavab verən daha səmərəli alternativlər mövcud
olacağı hallarda tullantıların daşına məntəqəsini və kənarlaşdırma üsullarını dəyişdirə bilər.
Hazırda ŞD2 yaradacağı tullantı axınlarından ancaq biri üçün BP AGT tərəfindən təsdiq
edilmiş daşıma məntəqəsi yoxdur: tullantı lampalar. BP bu tullantı axınlarının məqsədəuyğun
kənarlaşdırılmasını tapmaq üçün müxtəlif variantları qiymətləndirməyə davam edəcək.
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
5/99
Cədvəl 5.38 ŞD2 Layihəsinin əməliyyatları çərçivəsində yaranan əsas tullantı növləri
üçün planlaşdırılan cari təyinat məntəqələri
Kateqoriya
Alt kateqoriya
Təyinatı / Üsulu
Təkrar emal oluna bilməyən
təhlükəsiz tullantılar
Məişət/ofis tullantıları
Təhlükəsiz tullantılar poliqonu – hazırkı obyekt AB
standartlarına uyğun layihələndirilmiş və inşa edilmişdir
Təkrar emal oluna bilən
tullantılar
Yağlar - Mətbəx yağı
Təkrar emal üzrə podratçılar
Tullantı Elektrik və elektron kabellər
Sement
Şırnaqlı dənəvər təmizləmə materialı
(çirklənməmiş)
Kağız və karton
Plastik maddələr - təkrar emal edilən
(YTPE)
Təkərlər
Tullantı elektrik və elektron avadanlıq
Taxta
Metallar - yonqar
Təhlükəli bərk tullantılar Yapışqanlar, qatranlar və kipləşdiricilər
AGT Bölgəsi üzrə təsdiqlənmiş lisenziyalı podratçı
tərəfindən təmizləmə/utilizasiya və ya müvafiq
üsul/podratçı mümkün olana qədər saxlama
Tibbi tullantılar
Çirklənmiş materiallar
Çirklənmiş torpaqlar
Boyalar və örtük (bişirilmiş)
Partlayıcılar
Şırnaqlı dənəvər material (çirklənmiş)
Yağ süzgəclərinin korpusları
Yağlı əskilər
Təzyiq altında olan qablar
Toner və ya printer kartriclər
Akkumulyator - quru bölməli
Akkumulyator - sulu bölməli
Qeyri-su əsaslı qazma
şlamları
Qazma məhlulu və UQNƏM şlamları
Qazma şlamları Sərəncədəki dolayı termal desorbsiya
qurğusu vasitəsilə və ya digər alternativ üsulla
təmizləniləcək
Termal desorbsiya qurğusundan yığılmış baza nefti təkrar
istifadə spesifikasiyasına cavab verərsə, təkrar istifadə
oluna bilər və ya maye tullantı kimi kənarlaşdırılacaq.
Termal desorbsiya qurğusunda bərk emal qalıqları ya
kənarlaşdırılacaq, ya da xassəsindən asılı olaraq təhlükəli
və ya təhlükəsiz zibil poliqonlarında örtük materialı kimi
istifadə olunacaq.
Su əsası olmayan şlamlar üçün hazırda mövcud olan
alternativ kənarlaşdırma variantlarından biri bioloji
bərpadır, bununla belə, BP su əsası olmayan şlamların və
əlaqədar təmizləmə prosesindən qalıqların əlavə
kənarlaşdırılması marşrutlarını müəyyən edəcək alternativ
uzunmüddətli təkrar istifadə variantları üzərində işləyir
Qazma məhlulları və SNƏM şlamları
Qazma məhlulları və SƏM şlamları -
çirklənmiş
Təhlükəli maye tullantılar Turşular
AGT Bölgəsi üzrə təsdiqlənmiş lisenziyalı podratçı
tərəfindən təmizləmə/utilizasiya və ya müvafiq
üsul/podratçı mümkün olana qədər saxlama
Qələvilər və baza məhlulları
Antifriz
Bentonit
Tamamlama flüidləri
Qazma əlavələri
Yağlar – yanacaq
Sürtgü yağı
Laboratoriyada istifadə edilən kimyəvi
maddələr və sınaq reagentləri
Yağlar - sürtgəc yağları
Məhlullar, yağ təmizləyicilər və
durulducular
Səthi fəal maddələr
Çənin dibindəki şlamlar
Boyalar və örtük qatları
Su - yağlı
Su təmizləyici kimyəvi maddələr
Quyunun konservasiya mayeləri
Qeydlər: 1. Hazırda utilizasiya edilən bilən tullantılar ARDNŞ tərəfindən, yaxud ARDNŞ hər hansı səbəbdən tullantını rədd edərsə,
alternativ utilizasiya/təkrar istifadə podratçıları tərəfindən qəbul edilir
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
5/100
5.15
Məşğulluq
Şəkil 5.30-da quruda tikinti sahələrində terminalın və platforma üçün dayaq bloklarının tikintisi
ilə əlaqədar hesablanmış məşğulluq (işlə təmin olunma) göstərilir. Şəkildə göstərilir ki,
Terminalda ŞD2 Layihəsi çərçivəsində tikinti işləri ilə əlaqədar işlə təmin olunanların sayı
təxminən 2016-cı ildə 4800-ə çatacaq, quruda dayaq bloklarının tikintisi sahəsində isə işlə
təmin olunanların sayı 2015-ci ildə 6700-ə çataraq özünün pik nöqtəsində olacaq.
Şəkil 5.30 ŞD 2 Layihəsi üzrə quru terminalının tikintisi və quruda dayaq bloklarının
tikintisi ilə bağlı işlərlə əlaqədar hesablanmış işçi qüvvəsi
Bundan başqa, gözlənilir ki, quruda platformanın tikinti sahəsində təxminən 1500 nəfər və
dənizdə sualtı işlər üçün təxminən 2000 nəfər işlə təmin olunacaq. Quru və dəniz
əməliyyatları üçün 100-dən çox işçi qüvvəsinin tələb olunacağı gözlənilir.
5.16 Dəyişikliklərin idarə edilməsi prosesi
ŞD2 Layihəsinin “Müəyyənləşdirmə”, “İcra” və “İstismar əməliyyatları” mərhələləri ərzində
vaxtaşırı olaraq layihələndirmə (dizayn) elementinə, yaxud texnoloji prosesə dəyişiklik etmək
zərurəti yarana bilər.ŞD2 Layihəsi hər hansı belə dəyişiklikləri idarə edəcək və izləyəcək
rəsmi bir proses həyata keçirməyi və:
Onların potensial nəticələrini ətraf mühitə və sosial sahəyə təsir baxımından
qiymətləndirməyi; və
Yeni,
yaxud
əhəmiyyətli dərəcədə artmış təsirlər olduğu təqdirdə, hər hansı əhəmiyyətli
dəyişikliklərin praktiki cəhətdən minimal təsirlə həyata keçirilməsini təmin etmək üçün
ETSN-i məlumatlandırmağı və ETSN ilə məsləhətləşməyi nəzərdə tutur.
Bütün təklif olunan dəyişikliklər (istər layihələndirməyə, istərsə də texnoloji prosesə) Layihənin
SƏTƏM qrupuna bildiriləcək, bu qrup təklifləri nəzərdən keçirəcək və onların ətraf mühit və
sosial sahə ilə qarşılıqlı əlaqə potensialını qiymətləndirəcək.
Mövcud qarşılıqlı əlaqəni, yaxud təsirləri dəyişdirməyən və ya qarşılıqlı əlaqənin və təsirlərin
yaranması ilə nəticələnməyən dəyişikliklər xülasə şəklinə salınaraq vaxtaşırı ETSN-ə
bildiriləcək. Lakin bu, əlavə təsdiq tələb edən dəyişiklik hesab olunmayacaq. Bu kateqoriyaya
kimyəvi maddə və qazma məhlulu sistemlərinə kiçik modifikasiya (bu cür modifikasiyaya
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
5/101
kimyəvi maddənin əvvəlkinə bərabər, yaxud əvvəlkindən daha az ekoloji təsirə malik bir
maddə ilə əvəzlənməsi daxildir) kimi məsələlər daxil olacaq.
Əgər daxili baxış və qiymətləndirmə göstərsə ki, yeni, yaxud əhəmiyyətli dərəcədə artmış təsir
baş verə bilər, o zaman aşağıdakı proses tətbiq olunacaq:
ƏMSSTQ metodologiyasından istifadə etməklə təsirin kateqoriyalara bölünməsi;
Praktiki
cəhətdən mümkün təsirazaltma tədbirlərinin qiymətləndirilməsi;
Təsirazaltma tədbirlərinin seçilməsi və tətbiqi; və
Təsirazaltma tədbirlərinin tətbiqindən sonra təsirin təkrar qiymətləndirilməsi.
Praktiki olaraq əvvəlcədən ETSN-in iştirakını və təsdiqini tələb edən dəyişikliklər o
dəyişikliklərdir ki:
Xəzər dənizinə ŞD2 üzrə ƏMSSTQ-də təsvir olunmamış atqı ilə nəticələnir;
ŞD2 üzrə ƏMSSTQ sənədində qeyd olunmuş atqı miqdarını 20%-dən çox artırır ;
2021
Mövcud AGT Region əməliyyatları tərəfindən eyni tətbiq sahəsində istifadə edilmək
üçün ƏMSSTQ sənədində qeyd edilməmiş və hal-hazırda ETSN tərəfindən
təsdiqlənməmiş bir kimyəvi maddənin atqısı ilə nəticələnir; və ya
ŞD2 Layihə fəaliyyətlərinin yaxınlığında yaşayan əhali üçün BMK-nın son hədd
göstəricilərindən artıq səviyyədə səs-küy, işıq və ya digər narahatlıq amilləri yaradır,
yaxud bu amilləri artırır.
Dəyişikliklər (və hər hansı müvafiq təsirazaltma tədbirləri), yuxarıda qeyd edildiyi kimi,
qiymətləndirildikdən sonra ETSN-əbir texniki sənəd təqdim olunacaq. Həmin sənəddə təklif
əks etdiriləcək və nəzərdən keçirilmiş təsir qiymətləndirməsinin nəticələri məruzə ediləcək.
Müvafiq olarsa, buraya ekoloji sınağın və modelləşdirmənin nəticələri də daxil edilə bilər
(məsələn, kimyəvi maddələrin toksiklik sınağı
və dispersiyanın/yayılmanın
modelləşdirilməsi).Texniki sənəd təqdim olunduqdan sonra Layihə qrupu rəsmi təsdiq almaq
üçün ETSN ilə texniki görüşlərə qatılacaq və əlaqə saxlayacaq. Təsdiq alındıqdan sonra hər
bir bənd dəyişikliklər reyestrinə əlavə ediləcək. Bu reyestrə bütün dəyişikliklər, o cümlədən
vaxtaşırı xülasələrlə bildirilən əhəmiyyətsiz dəyişikliklər də daxil olacaq, həmçinin reyestrdə
texniki sənədin təqdim olunması vasitəsilə təsdiqlənmiş dəyişikliklər ilə bağlı olan hər hansı
spesifik qeyd və şərhlər, yaxud qanunvericilikdən irəli gələn tələblər də qeyd olunacaq.
20
ƏMSSTQ Sənədində ətraflı göstərilmiş atqı üçün həcmdə 20% artım qarışdırma zonasının xətti ölçüsündə 3-4%
artıma səbəb olacaq. Məsələn, 100 tüstü şleyfinin 20m ilə qarışdırılması ölçülərin hər birində azı 2 m artıma səbəb
olacaq. Proqnozlaşdırılan qarışdırma zonasının həqiqi ölçüsünü nəzərə alaraq artımın maqnitudu təsirin fiziki əlaqə
sahəsində əhəmiyyətli fərqlər yaratmayacaq. Praktiki şərtlərlə, bu 20 %-dən çox artıma tətbiq ediləcək (bu dəyərlər
təxminidir)
21
Əgər artımın əlaqəli təsir(lər)ə hər hansı əhəmiyyətli təsir göstərməyəcəyi hesab edilərsə.
Dostları ilə paylaş: |