Мцяллиф адлы кимйяви реаксийалар



Yüklə 108,66 Kb.
tarix10.11.2017
ölçüsü108,66 Kb.
#9151

Kimya məktəbdə




SPIRTLƏR, FENOLLAR VƏ SADƏ EFIRLƏR” BÖLMƏSININ

TƏDRISINDƏ FƏAL TƏLIMIN METODLARINDAN ISTIFADƏ
Mürşüd Fərəcov

pedaqoqika üzrə fəlsəfə doktoru

Aynur Zülfiqarova

Ağdam rayonun 32 saylı məktəbin kimya müəllimi

Təranə Tağıyeva

Azərbaycan Müəllimlər İnstitunun müəllimi
Ümumitəhsil məktəblərinin XI sinifində bu bölmənin tədrisinə kimya proqramında 10 saat vaxt nəzərdə tutulmuşdur. Tədris vahidinin prespektiv planlaşmasını aşağıdakı kimi hazırlamağı məqsədəuyğun hesab edirik.


Tədris vahidi

S№

Mövzular


saat

Təlim üsulu və forması

İnteqra

siya


Resurslar


Spirtlər

1

Doymuş biratomlu spirtlər.

Molekul quruluşları, homolojı sıra, fiziki xassələri



1

Müsahibəli

şərh.BİBO

Siniflə iş


Fəndaxili

əlaqə


Atomun qurluşu.

Mil və kürəciklər






2

İzomerlik və nomenklatura.

1

Problemli şərh. BİBO

Sinifləiş



Fəndaxili

əlaqə


Atomun qurluşu.

Mil və kürəciklər.






3

Spirtlərin alınması.

Praktiki məşqələ.



1

Müstəqil iş

Qrupla iş



Fəndaxili əlaqə

Internetdən-

Müvafiq təcrübələr






4

Spirtlərin kimyəvi xassələri.Tətbiqi

1

Müsahibəli şərh .BİBO.

Qrupla iş



Fəndaxili və fənlərarası

əlaqə


Etil spirti, natrium,

natrium hidroksid, xlorid turşusu,sulfat turşusu,mis-2 oksid, sınaq şüşələri, internetdən müvafiq təcrübələr.



Sadə efirlər

5

Sadə efirlər

1

Problemli şərh.Qruplarla iş

Fəndaxili

əlaqə


Internetdən müvafiq təcrübələr




6

Çox atomlu spirtlər, quruluşu və alınması.

1

Müstəqil iş

Qruplarla iş



Fəndaxili əlaqə

Mil və kürəciklər,

Internetdən təcrübələr






7

Çox atomlu spirtlərin kimyəvi xassələri.Tətbiqi.

1

Müstəqil iş

BİBO


Qruplarla iş

Fəndaxili əlaqə

Internetdən təcrübələr




8

Qliserin,alınması,xassələri,tətbiqi.

Praktiki məşqələ



1

Müstəqil iş

Qruplarla iş

BİBO


Fəndaxili əlaqə

Internetdən təcrübələr.qliserin,mis-2 hidroksid,nitrat və sulfat turşusu

Fenollar

9

Fenolların quruluşu, alınması,kimyəvi xassələri

1

Problemli şərh, Müstəqil iş BİBO

Fəndaxili

əlaqə


Internetdənfenolun və fenolyatların quruluşu, xəssələrinə aid təcrübələr.




10

Laboratoriya təcrübəsi:Qliserinə aid təcrübələr.

1

Müstəqil iş.

BİBO



Fəndaxili

əlaqə


Internetdən müvafiq təcrübələr

Planlaşmadan göründüyü kimi hər bir mövzunun tədrisində müəllim müvafiq əyanı vəsaitlərdən və təcrübələrdən istifadə etməyi nəzərdə tutmalıdır. Fikrimizi bir neçə dərs nümunəsində bildirməyi lazım bilirik



Mövzu: Doymuş biratomlu spirtlər.Molekul quruluşları.

Məqsəd: 1.Spirt nolekulunun quruluşunu kəmiyyət və keyfiyyət baxımından

təyin edə bilir.

2.Etil spirtinin molekulunda kimyəvi rabitələri fərqləndirə bilir.

3.Spirt molekulunda hidrogen atomlarından birinin daha mütəhərrik olmasını atomların elektron quruluşu əsasında şərh edə bilir.



Təlim üsulu:Müsahibəli şərh. Müstəqil işlər.

Təlim forması: siniflə iş.

İnteqrasiya: Fəndaxili əlaqə

Resurslar: Mil və kürəciklər, atomun elektron quruluşunun tablosu, spirt, natrium, su, natrium hidroksid, xlorid turşusu, qaz aparan boru, kibrit, sınaq şüşələri.

Dərsin gedişi: Sinfin təşkilindən sonra müəllim şagirdlərin hələ onuncu sinifdə üzvi kimyadan öyrəndikləri doymuş və doymamış karbohidrogenlərin haqqında olan məlumatlarını müvafiq suallar əsasında yada salmalarını bildirir. Bu məlumatların təkrarlanması şagirdlərə keçən dərsdə tapşırılmışdır.

M. Doymuş və doymamış karbohidrogenlərin molekulları hansı atomlardan və kimyəvi rabitələrdən təşkil olunmuşdur?

Ş. Hər iki karbohidrogenlər karbon və hidrogen atomlarından, siqma və pi rabitələrindən təşkil olunmuşdur.

M. Etanın və butilenin molekul quruluşunu və kimyəvi rabitələrini . elektron quruluşu əsasında izah edin

Ş.Hər iki maddənin quruluşunu şagirdlər göstərirlər, Etan molekulunda atomlar arasında siqma rabitəsinin, butilen molekulunda isə bünlardan fərqli olaraq karbonlar arasında qoşa rabitələrdən birinin pi rabitəsi olduğu qeyd edilir.

M-Doymuş və doymamış karbohidrogenlərin kimyəvi xassələrinə metan və butilen nümunəsində misal göstərin.

Ş-Doymuş karbohidrogenlər əvəzetmə, parçalanma, izomerləşmə və yanma xassələrinə malikdir. Doymamış karbohidrogenlər isə özünə birləşdirmə, polimerləşmə və oksidləşmə xassələrinə malikdirlər. Şagirdlər suallara cavab olaraq müvafiq reaqsiya tənliklərini lövhədə yazırlar.

Motivasiya: Üzvi birləşmələrin yeni nümayəndəsi olan “Spirtlər.Sadə efirlər. Fenollar”tədris vahidinə aid olan birləşmələrin quruluşu və xassələri doymuş və doymamış karbohidrogenlərin quruluşundan və kimyəvi xassələrindən nə ilə fərqlənir?

Müəllim dərsin gedişini müsahibə ilə aparmağa çalışır.

M. İki şagird gəlsin biri etanın , ikincisi etil spirtinin mil və kürəciklərdən istifadə etməklə modellərini düzəltsinlər. Müəllim etil spirtinin molekul formulunu lövhədə yazır.

Ş. Etanın modelini şagird nümayiş etdirir.Etil spirtinin modelinin düzəldilməsində oksigeni karbon atomlarının ortasında yerlədirirlər.

M. Müəllim bu modeli nümayiş etdirir və şagirdlərdən birinə sınaq şüşəsinə etil spirti əlavə etdirir,onun üzərinə çox kiçik ölçüdə natrium metalı daxil edilir Təcrübədə hidrogenin alınması onun yandırılması ilə bildirilir.:

M-Bu təcrübədə etil spirtindən metalın təsirindən altı hidrogendən hansı çıxarılmışdır?

Natium metalının sudan iki hidrogendən birini və turşulardan bütün hidrogenlərini çıxarmasını yadınıza salın.

Ş. Şagirdlər sual ətrafında fikirləşməklə yanaşı dərslikdən spirtin tərkibində hansı atomların kəmiyyətcə nə qədər olmasını, onun molekul kütləsinin necə müəyyən olunmasını da öyrənirlər.

M-demək spirt molekulunun quruluşunda hidrogenlərdən beşi karbon atomlarına, oksigen iki hidrogen birləşən karbona və bir hidrogen də oksigenə birləşmiş olur.Bunu daha bir təcrübənin aparılması ilə nəzərdən keçirək.

Ş. Sınaq şüşəsinə az miqdarda natrium hidroksid əlavə edir , bununda üzərinə rəngin dəyişməsi hiss olunana qədər fenolfitalein məhlulu tökür. Qələvi məluluna rəngin itməsinə qədər tədricən spirt əlavə edir

M-Apardığımız fikir mübadiləsindən və göstərilən təcrübələrdən belə bir nəticəyə gələ bilərik ki, bütün doymuş spirtlərin molekulları karbohidrogen radikalı ilə birləşən hidroksil qruplarından ibarətdir. Bu qruplara funksional qruplar da deyilir. Hidroksidlərin sayından asılı olaraq spirtlər bir, iki, üç və çox atomlu ola bilərlər.Spirtlərin fiziki və kimyəvi xassələri də onların molekullarını əm\ələ gətirən karbohidrogen radikallarından və hidroksil qruplarının sayından asılıdır. Demək hər bir maddənin xassəsi onun quruluşundan və əksinə asılıdır. Bunları növbəti dərslərin gedişində müəyyən edəcəyik.

Mövzu: Doymuş biratomlu spirtlərin kimyəvi xassələri

Standart:2.2.1. 3.1.1.

Məqsəd: 1.Doymuş biratomlu spirtlərin qələvilər və turşular arasında reaksiyasının tənliklərini yaza bilir.

2. Doymuş biratomlu spirtlərin dehidratlaşmasının tənliyini yaza bilir.

3. Doymuş biratomlu spirtlərin alınması və kimyəvi xassələrinin öyrənilməsi zamanı siniflər arasında genetik əlaqələrdən istifadə edə bilir.

4. Doymuş biratomlu spirtlərin alınması və kimyəvi xassələrinə dair çalışma və məsələri həll edir.

İnteqrasiya: kimya, biologiya, riyaziyyat.

Dədsin tipi: Yeni materialın öyrənilməsi dərsi

İş forması: bütün siniflə, kiçik qruplarla iş

İş üsulu: Beyin həmləsi, anlayışın çıxarılması, semantik əlaqələrin təhlili, istiqamətləndirilmiş mühazirə.

Resurslar: Dərslik, iş vərəqləri , spirt, su, natrium, natrium qələvisi, xlorid turşusu

Dərsin gedişi:

I. mərhələ Motivasiya

Müəllim yazı lövhəsindən tablo asır:

Müəllim sinifə müraciət edir.

Tabloda göstərilən dairədə gizlənən sözə aid aşağıdakı sözlər yazılmışdır.: şəkərli maddələrin.qıcqırmasından alınır, spesifik iyə malikdir, dezinfeksiyaedicidir, su ilə qarışır və yanıcıdır. Bu xüsusiyyətlərə əsasən, bunun hansı maddə olduğunu deyə bilərsinizmi? ( spirtlər)

-Siz spirtlər haqqında daha nələr bilirsiniz? (spirtlərin quruluşunu, onların homolojı sırasını,izomerliyini və adlandırılmasını)

-İndi isə doymuş biratomlu spirtlərin alınması və kimyəvi xassələrini öyrənəcəyik.

Tədqiqat sualı:Doymuş biratomlu spirtlər necə alınır və nə kimi kimyəvi xassələri göstərə bilər?

II. mərhələ Tədqiqatın aparılması.

Müəllim şagirdlərlə birlikdə tədqiqat sualı ətrafında işləyirlər. Müəllim yönəldici suallardan istifadə edir:

M. Hansı mövzunu öyrənərkən, siz spirtlərin alınmasına təsadüf etmisiniz? (Alkenlərin hidratlaşması və kimyəvi xassələrini öyrənərkən) Şagirdlər yazı lövhəsində müvafiq reaksiyaların tənliklərini yazırlar.

CH2= CH2+H2O = CH3-CH2OH

CH2=CH-CH3+H2O= CH3-/CH-CH3

OH

Müəllim birinci reaksiyada birli, ikinci reaksiyada isə ikili spirtlərin alındığını şagirdlərdən soruşur .



M. Daha hansı üsulla spirtləri almaq olar? (şəkərli maddələrin qıcqırmasından)

Şagirdlər bu reaksiyanın da tənliyini müəllimin köməkliyi ilə lövhədə yazırlar.

C6H12O6 = 2 C2H5OH + 2CO2

Müəllim qeyd edir ki, bu proses maya göbələyinin iştirakı ilə gedir və çaxırın alınmasında istifadə olunur. Müəllimin mühazirəsi əsasında şagirdlər spirtlərin digər alınma üsulları ilə tanış olurlar. kat.t.

C5H11Cl + KOH = C5H11 OH + KCl : CO + 2H2 = CH3OH

Müəllim qeyd edir ki, etanolu tərkibində nişasta olan məhsullardan və oduncaqdan-sellilozadan da alırlar.Doymuş biratomlu spirtlərin kimyəvi xassələrini izah etmək üçün müəllim C-O və O-H rabitələrinin polyar xarakteri haqqında məlumat verir. Hər iki rabitə polyar olduğundan, onların qırılması ion mexanizmi ilə baş verir.

III. Mərhələ. Müəllim sinifi 4 ki,ik qrupa ayırır. Hər qrupa üzərində tapşırıqlar yazılan iş vərəqləri paylayır.

1.qrupun tapşırığı: spirtlərin quruluş formullarını yazın 1) A) 2-metil butanol-1

b) 3,3 dimetil pentanol-2

2) Aşağıdakı çevrilmələrin həyata keçirilməsi üçün baş verən reaksiya tənliklərini yazın

CaC2---C2H2—C2H4—C2H5OH

II.qrupun tapşırığı.



  1. Alkoqol nədir? Onun insan orqanizminə təsiri necədir?

  2. Aşağıdakı çevrilmələrin reaksiya tənliklərini yazın.

CH4—CH3Cl—C2H6—C2H4—C2H5OH

III. qrupun tapşırığı.

1) Etil spirtinin yanmasından hansı maddələri almaq olar? Reaksiya tənliklərini yazın.

/CH3

2 ) CH3-/C-CH3 və CH3/CH—CH2OH

OH CH3

Bu birləşmələri beynəlxalq və səmərəli üsulla adlandırın


IV. mərhələ. Məlumatın müzakirəsinin təşkili.

Hər bir qrupun lideri qrupun işinin nəticəsi haqqında müəllimə və sinifə məlumat verir.

V. mərhələ. Müəllim refleksiya üçün suallar verir.

1) Doymuş biratomlu spirtlər necə alınır?

2) Doymuş biratomlu spirtlər hansı maddələrlə reaksiyaya daxil ola bilir.

3) Doymuş karbohidrogenlərdən qaz halında olanı hansı maddələrdir?

Sonda bu nəticəyə gəlinir ki, spirtlərin fiziki və kimyəvi xassələri quruluşu ilə əlaqədardır.

VI. Tətbiq etmə. Şagirdlər doymuş biratomlu spirtlərin üzvi birləşmələrin digər sinifləri ilə əlaqəsi sxemini qururlar.

VII. Qiymətləndirmə

Meyarlar cədvəlinə əsasən aparılır.



Qruplar/meyarlar

1.qrup

II.qrup

III.qrup

IV.qrup




1.Əməkdaşlıq
















2.Təqdimat
















3.Əlavələr
















4. Fəallıq
















5.Cəm:


















Mövzu: Çoxatomlu spirtlər,quruluşu, alınması və xassələri.

Məqsəd: 1. Etilenqlikokolun quruluşunu izah edə bilir.

2. Etilenqlikolun alınma üsullarını şərh edir və bəzi təcrübələri nümayiş etdirə bilir.

3.Etilenqlikolun kimyəvi xassələrini qeyd edə bilir və bəzi təcrübələri apara bilir.

Təlim üsulu: Müstəqil iş, BİBO,

Təlim forması: qruplarda iş.

Resurslar. Etil spirti, sulfat turşusu, kaliumpermanqanat, xlorid turşusu, nitrat turşusu ,bromlu su, mis-2 hidroksid , mis-2 sulfat , natrium metalı kerosində, natrium qələvisi fenolfitaleyin məhlulu, etilenqlikol, sınaq şüşəsi ştativdə,

İnteqrasiya: fəndaxili əlaqə

Dərsin gedişi Sinifin təşkilindən sonra yeni movzuya şagirdlərin diqqətini yönəltmək üçün aşağıdakı məzmunda motivasiya yaradılır:

Motivasiya Çoxatomlu spirtlərin quruluşu etil spirtinin quruluşundan fərqlənirsə onun alınma üsullarında və kimyəvi xassələrində hansı fərqlərin olduğunu necə öyrənmək olar ?

Bu sualla sinifə müraciət etdikdən sonra şagirdlər kiçik qruplara bölünür.

Hər bir qrupa aşağıdakı məzmunda iş vərəqləi verilir.

1.Spirt


1. Etilen qlikolun və butanolun quruluşunu göstərin və fərqi izah edin.

2.Laboratoriyada etilen necə alınır? Etilendən etilenqlikolun alınma reaksiyasının tənliyini tərtib edin.

3.Etilenqlikolun natrium və nitrat turşusu ilə reaksiyasının tənliyini tərtib edin.

4.Etilenqlikol 0,5 mol natrium qələvisi ilə reaksiyaya daxil olmuşdur, bu zaman neçə qram qlikonat əmələ gəlmişdir?

II.Etilen qlikol

1.Butandiolun quruluşunu göstərin.

2.Etilenqlikolun etilenin oksidləşməsindən alınmasının reaksiya tənliklərini göstərin.

3.Etilenqlikolun hidrogen bromid və mis-2 hidroksidlə gedən reaksiyalarının tənliklərini yazın

4.125 qr. 25% qatışığı olan etilenqlikola mis-2 hidroksidlə təsir etdikdə əmələ gələn qlikonatın miqdarını hesablayın.

III. Qliserin

1.CH3-CH2-/CH- /CH2 birləşməsini adlandırın.

OH OH


2.Sənayedə etilenqlikolun alınmasını göstərən reaksiyanın tənliyini yazın.

3.Etilenqlikolun natrium hidroksid və nitrat turşusu ilə reaksiyasının tənliyini yazın.

4. 250 qr. nitroqlikonat almaq üçün nə qədər turşu tələb olunur?

IV. Fenol.

1.Metanolda yoxsa karbonat turşusunda hidrogenin mütəhərrik olmasını izah edin.

2.Dixloretandan etilenqlikolun alınmasını göstərən reaksiyanın tənliyini yazın.

3.Etilenqlokoldan dioksanın alınmasının reaksiya tənliyini yazın.

4. 9,2 qr. natriumla etilenqlikola təsir etdikdə neçə l. (n.ş.) hidrogen almaq olar?

Şagirdlər suallar əsasında tədqiqat aparırlar.Qruplarda cavablar müzakirə edilir və hazır olduqdan sonra quruplar arasında müzakirəni təşkil etmək məqsədi ilə qrupun liderləri lövhəyə dəvət olunur və suallar bir-bir müzakirə edilir.Lazımı reaksiya tənliklərini bütün sinif şagirdləri kimya dəftərlərinə qeyd edirlər.Şagirdlərin cavabları müzakirə olunr..

Müzakirədən sonra nümayiş stolunun üzərində qoyulmuş reaktiv və təchizatlardan istifadə etməklə aşağıdakı təcrübələri qruplar növbə ilə yerinə yetirirlər Etilenqlikol qrupunun iki nəfər şagirdi maraqlı təcrübələri nümayiş etdirirlər.Şagirdlərdən biri sınaq şüşəsinə az miqdarda sulfat turşusu tökür və üzərinə mis yonqarı əlavə edir. Reaksiyanı sürətləndirmək üçün spirt lampasında qızdırılır. Alınan məhluldan az miqdarda etilenqlikolun üzərinə əlavə edilir, parlaq göy rəngin əmələ gəlməsi mis-2qlikonatın vəsfi təyini üçün maraqlı təcrübələrdən biridir.

Üçüncü qrupun şagirdlərindən biri sınaq şüşəsində olan natrium əsası olan məhlula az miqdarda fenolfitalein əlavə edilir, rəngi dəyişmiş məhlulun üzərinə etilenqlikonat əlavə etdikdə məhlulun rəngi itir.Bu təcrübə ilə şagirdlərə məlum olurki etilenqlikol zəif də olsa turşu xassəli maddədir.

Dərsin sonuncu mərhələsində şagirdlərin apardıqları tədqiqatları və təcrübələri ümümiləşdirilir və onların əldə etdikləri bilikləri bir daha bacarıqlar şəkilində inkişaf etdirilməsi üçün çalışmaların yerinə yetiriləsi şagirdlərə tapşırılır.Dərsin sonunda şagirdlər BİBO cədvəlini aşağıdakı kimi tamamlayırlar




Bilirik

Bilmək istəyirik

Bildik

Doymuş bir, iki, üç atomlu spirtlərin quruluşu, izomerləri, alınma üsulları və kimyəvi xassələri

Fenolun quruluşu, izomerləri, alınması və kimyəvi xassələri

Tətbiq sahələrini.



Fenolun quruluşunu, alınmasını və xarakter kimyəvi xassələrini.Tətbiq sahələrini.


Mövzu: fenolun quruluşu, alınması və kimyəvi xassələri.

Məqsəd: 1.Fenolun quruluşunu izah edir.

2.Fenolun alınmasını şərh edir və müvafiq reaksiya tənliklərini tərtib edir.

3.Fenolun spirtlərdən fərqli olan kimyəvi xassələrini qeyd edir və müvafiq reaksiya tənliklərini tərtib edir

Təlim üsulu: müsahibəli şərh, müstəqil iş. BİBO

Təlim forması: qruplarda iş.

İnteqrasiya: fəndaxili əlaqə.

Resurslar: mil və kürəciklər, fenol,natrium, natrium qələvisi, fenolfitalein, bromlu su, nitrat turşusu, dəmir-3 xlorid, sınaq şüşələri.

Dərsin gedişi: Sinifin təşkilindən sonra müəllim spirtlərlə bağlı olaraq frontal sorğu keçirir.

Motivasiya: Fenol molekul quruluşundan asılı olaraq aromatik karbohidrogenlər və spirtlərdən fərqli nə kimi xassələrə malik ola bilər?

Şagirdləri göstərilən məzmunlu tədqiqata cəlb etmək məqsədi ilə onlara iş vərəqləri verilir.

I.Spirt- 1.Benzolun quruluşu ilə fenolun molekul quruluşu arasında fərqi izah edin

2. Benzoldan fenolun alınması reaksiyasının tənliyini yazın.

3. Benzolla fenolun kimyəvi xassəsində olan fərqi göstərin

4.Natriumfenolyatdan fenolun alınmasını göstərən reaksiyanın tənliyini tərtib edin.



II.Efir- 1.Fenol molekuluna metil radikalı birləşmişdir.Bunu adlandırın.

2.Fenolla propilenin reaksiyasının tənliyini yazın.

3.Fenolun natrium qələvisi ilə reaksiyasının tənliyini yazın

4.Fenoldan oksimetilfenolun alınmasını göstərən reaksiyanın tənliyini yazın.



III. Qliserin- 1. fenol molekulunda 3-cü və 4-cü karbona metil radikalı birləşmişdir.Molekul quruluşunu göstərin və adlandırın.

2.İzopropil benzolun quruluşunu göstərin.

3.Fenolun bromla reaksiyasının tənliyini yazın.

4.Fenolun vəsvi təyini reaksiyasının tənliyini yazın.



IV. Fenol- 1. fenol molekulunda hidroksil qrupunun fenil radikalına və əksinə təsiri izah edin.

2. Benzoldan asetonun alınması reaksiyasının tənliyini tərtib edin.

3. Trinitro fenolun alınması reaksiyasının tənliyini yazın.

4. Fenolformaldehidin alınmasının reaksiya tənliyini yazın.

Şagirdlər verilən tapşırıqlar əsasında tədqiqatlarını davam etdirirlər.Qrupdaxili müzakirədən sonra müəllimin rəhbərliyi və göstərişləri əsasında növbə ilə qrupların liderləri suallarını sinif qarşısında müzakirə şəkilində cavablandırırlar.Lazımı reaksiya tənliklərini lövhədə qeyd edirlər

Fenolun kimyəvi xassələrinə aid olan təcrübələrdən hər qrup birini nümayiş etdirir.

Birinci qrupun şagirdləri nümayiş stolununa yaxınlaşırlar.Sınaq şüşəsinə az miqdarda natrium qələvisi tökür, sonra üzərinə moruğu rəng alınana kimi fenolfitalein məhlulu əlavə edir. Bunun üzərinə isə əvvəlcədən bütün təcrübələr üçün destiilə suyunda həll edilmiş fenoldan çox az miqdarda tökürlər, rəngin dəyişməsi reaksiyanın getməsini göstərdi.

İkinci qrupun şagirdləri sınaq şüşəsinə kolbada hazırlanmış fenolfitaleindən tökür və üzərinə kiçik natrium metalı əlavə edir.Sınaq şüşəsinin ağzına kirbit çöpünü yandırıb yaxınlaşdırdıqda fit səsinin gələməsi hidrogenin çıxmasını bildirdi.

Üçüncü qrupun şagirdləri isə sınaq şüşəsində olan bromlu suya bir az fenolfitalein əlavə edirlər .Rəngin dəyişməsi tribromfenolun alındığını göstərdi.

Dördüncü qrupun şagirdləri lakmus məhlulu ilə qırmızı rəngə boyanmış nitrat turşusunun üzərinə fenolfitalein əlavə edirlər. Rəngin itməsi tirinitrofenolun alınmasını bildirdi. Aparılan təcrübələrin reaksiya tənlikləri də lövhədə yazılır.

Yenə dərsin sonunda şagirdlər BİBO cədvəlini tamamlayırlar.


Bilirik

Bilmək istəyirik

Bildik

Doymuş biratomlu,iki atomlu, üç atomlu spirtlərin quruluşunu, alınma üsullarını, kimyəvi xassələrini

Fenolun quruluşunu,alınma üsullarını və kimyəvi xassələrini. Tətbiqini

Fenolun quruluşunu, alınma üsullarını və kimyəvi xassələrini. Tətbiqini

Beləliklə dərs yekunlaşdırılır və şagirdlər əldə etdikləri bilik və bacarıqlarının tətbiqini bir neçə çalışmaların yerinə yetirilməsi ilə başa çatdırdılar.


İstifadə edilmiş ədəbiyyat:


1.İnteraktiv kurikulum: mahiyyəti və nümunələr, Bakı, “Koroğlu”, 2005

2.Kimyadan proqram və dərsliklər, “Təhsil” nəşriyyatı, Bakı ,2004

3.M.Fərəcov”Kimyanın tədrisində fənlərarsı əlaqə” Bakı, “Maarif”, 1989

4.Zülfiyyə Veysova “Fəal/interaktiv təlim” (UNİCEF), Bakı, 2007

5.Kurikulum, elmi- metodik jurnal, 1-4 nömrələr, Bakı, 2008



М. Фараджов, A.Zülfiqarova, Т. Тагиева

Исполъзавание методов активного овучения при изучении

тем спирты, фенолы, простые ефиры
АННОТАЦИЯ
В статъе даны методы обучения, на уровне современных требований, методы получения, химические и физические свойства, применение, органических веществ, содержащих «ОH” гидрооксилъную фунционалъную группу. Со стороны учащихся иследуются и изучаются строения одноатомных и двухатомных спиртов, содержащих радикалы углеводородов и химические свойства зависимых от функсионалъной группы зависимых от функсионалъной группы « ОH».

Доводится до сведения учащихся на уровне электронной теории основное свойство «ОН» группы при воздействии спиртов с кислотами и кислотное свойство при взаимодействии спиртов объясняется строением его молекулы.



M. Farajov, A. Zülfiqarova, T. Tağıyeva.

The usaqe of active teachinq methods in teachinq “the theme”

spirts, phenols, simple ethers”
SUMMARY
This article is about the teachinq of lessons on chemical charactezistics and application of orqanic combinations that have tupical characteristics vith the “OH” functional qroup. The teachinq methods are on the level of modern requiremesits. Structure of monoatomic and biotomic spirits, Hydro carbon radicals in its molecules and physical and chemical characteristics combined with “OH” funcsional qroup, has been explored by the students. “OH” qroup in spirits shovs basic acid characteristics in the reacsions with acids and weak characteristics in the reactions with alkali.

Açar sözlər: Karbohidrogen, doymuş, spirt, etilenqlikol, qliserin, fenol, funksional qrup, hidroksil qrupu, sadə efirlər, molekul quruluş, atomun quruluşu, fiziki və kimyəvi xassə, turşu, qələvi, fenolfitalein, metiloranj,duz, metal, inteqrasiya, interaktiv təlim, BİBO cədvəli, təlim üsulu, təlim forması, resurslar, problemli şərh, müsahibəli şərh, qruplarda iş, iş vərəqləri.

Ключевые слова: спирт, этиленглюколъ, глицерин, фенол, функционалъная группа, простой эфир, физические, химические свойства, интерактивный метод обучения, ресурс, работа группами, рабочие месты, солъ, кислота, основание, неметалл, интеграция.

Key words: hydro carbon, spirit, ethilene, qlycerine, phenol, funchonal qroup, simple ethu, physical and chemical characteristics, interactive teachinq, teachinq form, resources, wort in qroups wosk sheet, BIBO table, salt, metal, inteqration, acid, alkali.





Yüklə 108,66 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə