Vol. 37 (2023): Miasto Przyszłości [phone]

Vol. 37 (2023): 
Miasto Przyszłości [phone] .
 
38 
Miasto Przyszłości 
Kielce 2023 
vazifalarini amalga oshirishda musiqa darsida o`qitishning (optimal) hususiy metodlaridan unumli 
foydalanishga bog`liq.
Etuq olimlarimizning tadqiqotlarida maktab o`qituvchisining shahsiyati va o`nga bulgan professional 
tinglovchilar va o`quvchilar munosabatini, hususiy metodlardan foydalanish jarayonida hal qilish 
lozimligi ilmiy asosda ta`riflab berganlar. Hususiy metod- biror bir fanning amaliy va ijodiy ishlarini 
mazmunini va mavzusini keng yoritib berish va mustaxkamlashda, o`qituvchi va o`quvchi faoliyatida 
o`zaro aloqadorligini va o`quvchilarni bilish jarayonida izlanishga undovchi metoddir. Hususiy 
(optimal) metodlar o`qitish faoliyatida maqsadga qarab to`rtga bo`linadi. 
1.
Darsni musiqaviy umumlashtiruvi metodi 
2.
O`tilajak darslarga oldindan «yug`urib», bog`lanib o`tish va ilgari o`tilganlarga qaytish metodi
3.
Dars mazmunini emotsional dramaturgiyasi metodi 
4.
Darsning pedogogik jihatdan ko`zatilishi va bilimlarning baholanish metodi.
Darsni musiqaviy umumlashtirish metodi, etakchi metodlardan biri bo`lib, o`quvchilarni musiqa 
idroki, mantiqiy badiiy fikrlash qobiliyatini rivoshlantirishga qaratilgandir: 
a)
O`qituvchi darsda hal qilinishi lozim bulgan konkret vazifalarni vujudga keltiradi; 
b)
O`qituvchi va o`quvchi birga hamqorlikda masalani echadi; 
c)
O`quvchilar tomonidan yakuniy hulosalar chiqariladi. 
Oldinga «yug`urib o`tish», ya`ni ilgari o`tilgan materialdan foydalanib, o`quvchilarni yangi material 
o`zlashtirishga tayyorligini sinab ko`rish va bunda oldin egallagan bilimlarga so`yanish uchun 
foydalaniladi. Emotsional darmaturgiya metodi, bilan darsning mantiqiy yahlitligiga erishiladi. Bunda 
chorak mavzusi asosida dars rejasi uchun asarlar tanlanadi. Tanlangan mavzular xam maqsadga 
muvofiq bo`lib boshlanishi va yakunlanishiga bog`liqdir.[5,102] 
O`qituvchi darsni ijrochilik mahorati bilan, so`z ustaligi bilan qizi qiziqarli qilib o`tishi kerak. Ish vaqti 
u o`zi xam stsenariy avtor, rejissyor, artist bo`lishi kerak. Musiqa o`qituvchisi maktabda musiqa 
darsidan tashqari kontsertlar, badiiy kechalar, uchrashuvlar o`tkazishini talab etadi. Darsni pedagogik 
ko`zatilishi va bilimlarni baholash maqsadga qarab bir necha guruhlarga bo`linadi: 
a)
O`quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etuvchi va amalga oshiruvchi turi. 
b)
Bilim faoliyatini rag`batlantirish va bexolash talablarini kuyish. 
c)
O`qish, bilish, faoliyatini samaradorligini boshqarish va nazorat qilish. Baholashda, shunday 
ehtiyotkor bo`lish kerakki, o`quvchilarni kayfiyatini tushunib ketmasin. Darsga, qo`shik kuylashga 
qiziqishi sunmasin. Rag`batlantirishda esa aksincha. O`qituvchi va o`quvchi munosabatlari 
meyoridan chiqib ketmasligi kerak. Balki, rag`batlantirish, sinfda boshqa o`quvchilarga namuna 
bo`lib hizmat qilsin va boshqalar odobli, aqlli bo`lishiga intilsinlar. 
Adabiyotlar: 
1.
Apraksina O. "Metodika muzыkal`nogo vospitaniya v shkole M". 1983 yil. 
2.
Dmitrieva G. CHernoivanova «Metodika muzыkal`nogo vospitaniya v
3.
shkole.» M. 1987 
4.
Kodirov R.G. «Boshlang`ich maktabda ko`p ovozda kuylash» T. 1997 
5.
Omonullaev D. Nurmatov X. Va boshqalar «2-sinf uchun musika darsligi» T. 1987. 
6.
Omonullaev D. "Umumiy ta`lim maktablari uchun musiqa dasturlari "T. 1992 y.