Uygulama esaslari

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

730

 

Şekil V.2a – Yapıya hatların girişinde YKS ve DKD’leri kullanan ekranlanmamış YKB 

1 (örneğin, sistemlerin artırılmış gerilime dayanım seviyeleri için veya yapı içindeki küçük 

döngüler için) 

 

 

Şekil V.2b – Ekranlı iletişim hatları ve elektrik hatlarında DKD’ler kullanan yeni 

elektronik sistemler için korumalı ekranlanmamış YKB 1 

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

731

 

Şekil V.2c – Yeni elektronik sistemler için ekranlanmamış YKB 1 ve büyük ekranlı 

YKB2 

 

 

Şekil V.2d – Yeni elektronik sistemler için ekranlanmamış YKB 1 ve iki yerel YKB 2 

 

Şekil V.2 – Mevcut yapılarda YKB seçenekleri 

 

V.3 Yapı içindeki elektrik beslemesi ve kablo tesisatının iyileştirilmesi: 

 Eski yapılardaki elektrik şebekeleri (Şekil V.1, No.1), genel olarak TN-C tipindedir. 

PEN iletkenleri olan topraklı iletişim hatlarının bağlantısından kaynaklanan 50/60 Hz’deki 

girişim, aşağıda belirtildiği şekilde önlenebilir: 

- Sadece birkaç tane elektronik donanımın mevcut olması durumunda, Sınıf II elektrik 

donanımının kullandığı yalıtım arayüzleri veya çift yalıtımlı transformatörler çözüm olabilir. 

(Madde V.5). 

- Elektrik şebekesinin TN-S’ye dönüştürülmesi (Şekil V.1, No.2). 

Özellikle elektronik donanımın çok sayıda sistemleri içermesi durumunda, bu önerilen 

bir çözümdür.  

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

732

Topraklama, kuşaklama ve hat güzergahını belirleme ile ilgili kurallara uyulmalıdır. 

 

V.4 DKD’lerle koruma: 

 Yıldırımdan kaynaklanan ve elektrik hatları üzerinden iletilen darbeleri sınırlandırmak 

için, içteki YKB girişinde DKD’ler kullanılmalıdır (Şekil V.1, No.3 ve Şekil V.2). Bu 

DKD’ler, Ek -Y’de ayrıntılı açıklandığı gibi koordine edilmelidir. 

Koordine edilmemiş DKD’lerin bulunduğu binalarda, çıkıştaki DKD’nin veya bir 

donanım içindeki DKD’nin, hizmet tesisatının girişinde uygun olarak çalışmasının önlenmesi 

durumunda, elektronik sistemlerde hasar meydana getirebilir. 

Seçilen koruma önlemlerinin etkin olabilmesi için bütün kullanılmış DKD’lerin 

yerlerinin kaydedilmesi gereklidir. 

 

V.5 Yalıtım arayüzleri ile koruma:  

Donanım içinden ve bu donanımın bağlı olduğu iletişim hatlarından akan şebeke 

frekanslı girişim akımları, büyük döngülerden veya kuşaklama  şebekesinin yeterince düşük 

empedanslı olmamasından dolayı meydana gelebilir. Bu tür girişimi önlemek için (esas olarak 

TN-C tesisatlarında), aşağıda belirtildiği gibi, yalıtım arayüzleri kullanılarak mevcut ve yeni 

tesisatlar arasında uygun bir yalıtım elde edilebilir: 

- Sınıf II yalıtımlı donanım (diğer bir deyişle, bir PE iletkeni olmaksızın çift yalıtım), 

- Yalıtım transformatörleri, 

- Metal bulunmayan fiber optik kablolar, 

- Optik bağlayıcılar. 

Yıldırım tarafından endüklenen aşırı gerilimleri önlemek için kullanılan yalıtım 

arayüzlerinin dayanım gerilimleri yüksek olmalıdır. 1,2/50 μs dalga biçimi için 5 kV’luk bir 

dayanım gerilimi gerekir. Bu gibi arayüzlerin, gerekli olduğunda, daha yüksek aşırı 

gerilimlere karşı korunması, DKD’ler kullanılarak sağlanabilir. Bu DKD’lere ilişkin  U

P

 

gerilim koruma düzeyleri, yalıtım arayüzü dayanım düzeyinin çok az altında olacak şekilde 

seçilmesi gerekir. Daha düşük bir U

P

, güvenlik kurallarına uymayabilir. 

Not: Metal donanım mahfazalarının, kuşaklama şebekesine veya diğer metal bölümlere 

istenmeyen bir galvanik bağlantısı olmadığına, ancak yalıtılması gerektiğine dikkat 

edilmelidir. Evlerde veya bürolarda tesis edilen elektronik donanımın sadece bağlantı 

kabloları üzerinden toprak referansına bağlanmasından dolayı, pek çok hallerde bu durumla 

karşılaşılmaktadır. 

 

V.6 Hat güzergahı belirleme ve ekranlamayla koruma önlemleri:  

Hattın uygun bir güzergahtan gitmesi ve ekranlanması, endüklenen aşırı gerilimleri 

azaltmak için etkili önlemlerdir YKB 1’in hacimsel ekranlama etkinliğinin ihmal edilmesi 

durumunda ise bu önlemler özellikle önem kazanmaktadır. Bu durumda, aşağıda belirtilen 

prensipler, geliştirilmiş koruma sağlar. 

- Endüksiyon döngü alanının en aza indirilmesi, 

- Mevcut besleme şebekesinin yalıtım hasar riskini önemli ölçüde artıracak büyük kapalı 

endüksiyon döngü alanı oluşturmasından dolayı, yeni donanımın mevcut besleme 

şebekesinden beslenmesi önlenmelidir. Ayrıca, elektrik ve iletişim hatlarının birbirlerine 

yakın döşenmesi ile büyük döngüler önlenebilir (Şekil V.1, No.8), 

- Ekranlı kabloların kullanılması. Bu iletişim kablolarının ekranları, en az her iki 

ucundan kuşaklanmalıdır, 

- Metal kablo kanalları ve kuşaklı metal levhaların kullanılması. Ayrı metal kısımlar, 

elektriksel olarak birbirlerine iyi bir şekilde bağlanmış olmalıdır. Bağlantılar, üst üste gelen 

parçaların cıvata ile bağlanması veya kuşaklama iletkenleri kullanılarak yapılmalıdır. Kablo 

Elektrik Mühendisleri Odası

---