Uygulama esaslari

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

733

kanalı boyunca, kanal üzerindeki eklerin elektriksel iletkenliğini arttırmak için çok sayıda 

vida veya şerit kullanılarak kablo kanallarının empedansı düşürülebilir (IEC 61000-5-2). 

Hat güzergahı belirleme ve ekranlama tekniklerine ilişkin örnekler Şekil V.3 ve V.4’te 

verilmiştir. 

Not: Genel alanlar (elektronik sistemler için özel olarak belirlenmeyen) içinde bulunan 

iletişim hatları ile elektronik donanım arasındaki uzaklığın 10 m’den daha büyük olması 

durumunda, uygun galvanik yalıtım kapılarına sahip (örneğin, optik bağlayıcılar, işaret 

girişimini önleyici transformatörler veya yalıtımın kuvvetlendirilmesi) dengeli iletişim 

hatlarının kullanılması önerilir. Ayrıca, üç eksenli kabloların kullanılması avantajlı olabilir. 

 

Burada: 

 

1 

PE, sadece Sınıf I donanım kullanıldığında 

2 

İsteğe bağlı kablo ekranı (her iki ucunda kuşaklanması gerekir)  

3 

Ek ekran olarak kullanılan metal levha (Şekil B.4) 

4 Küçük 

döngü 

alanı 

 

Not: Küçük döngü alanından dolayı, kablo ekranı ile metal levha arasında endüklenen 

gerilim küçüktür. 

 

Şekil V.3 – Metal bir levhaya yakın ekranlı kablolar kullanılarak döngü alanının 

azaltılması 

 

V.7 YKB 1’in hacimsel ekranlaması yapılarak mevcut YKS’in geliştirilmesi:  

YKB 1 etrafındaki mevcut bir YKS (Bölüm 4’e uygun) aşağıdakiler ile geliştirilebilir: 

- Mevcut metal dış cephelerin ve metal çatıların dış YKS ile entegre edilmesi, 

- Yapıdaki çelik donatı çubuklarının kullanılması (çelik donatı çubuklarının üst çatıdan 

itibaren toprak sonlandırma sistemine kadar elektriksel olarak sürekliliği sağlanarak), 

-  İndirme iletkenlerinin açıklıklarının azaltılması ve yakalama ucu sisteminin kafes 

büyüklüğünün 5 m’nin altına düşürülmesi, 

- Birbirlerine yakın, ancak yapısal olarak ayrılmış, çelik donatılı bloklar arasındaki 

genleşme ek yerleri arasına bükülgen kuşaklama iletkenlerinin monte edilmesi. 

 

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

734

 

Burada: 

 

1  Kablonun, levhaya kablo ekranının kuşaklanarak veya kuşaklanmadan tespit 

edilmesi 

2 

Kenardaki manyetik alan, levhanın ortasındaki alana göre daha fazladır 

E 

Elektrik hatları 

S 

İletişim hatları 

 

Şekil V.4 – İlave ekranlama amacıyla kullanılan metal levhaya ilişkin örnek 

 

V.8 Kuşaklama şebekesi kullanılarak koruma: 

 Mevcut  şebeke frekanslı topraklama sistemleri, birkaç MHz’e kadar olan frekanslara 

sahip yıldırım akımları için tatmin edici bir eş potansiyel düzlem sağlamayabilir. Bunun 

nedeni, yıldırım akımlarından kaynaklanan empedansın bu frekanslarda çok yüksek değerlere 

erişebilmesidir. 

Bir YKS, Bölüm 3’e uygun olarak tasarlanmış olsa bile, kafes genişliğinin 5 m’den daha 

büyük olmasına izin verilmesi ve yıldırım eş potansiyel kuşaklamanın iç YKS için zorunlu bir 

bölüm olarak ön görülmesi nedeniyle, hassas elektronik sistemler için yeterli olmayabilir. Bu 

durumda, kuşaklama sisteminin empedansı bu uygulama için hala çok yüksek değerde 

olabilmektedir. 

5 m ve altında kafes genişliklerine sahip düşük empedanslı kuşaklama  şebekesinin 

kullanılması şiddetle önerilmektedir. 

Genel olarak kuşaklama şebekesi, elektrik veya iletişim için geri dönüş iletkeni olarak 

kullanılmamalıdır. Bu nedenle, PE iletkeni kuşaklama  şebekesiyle entegre edilmeli, ancak 

PEN iletkeni için buna izin verilmemelidir. 

Bir fonksiyonel topraklama iletkeninin düşük empedanslı kuşaklama  şebekesine 

doğrudan kuşaklanmasına izin verilir. Bu nedenle, elektrik ve iletişim hatları ile olan girişim 

kuplajı çok düşük düzeyde olur. PEN iletkenine veya bu iletkene bağlı diğer metal bölümlere 

doğrudan kuşaklama yapılmasına izin verilmez. Böylece, elektronik sistemlerdeki şebeke 

frekansındaki girişim önlenmiş olur. 

 

V.9 Dışarıya tesis edilmiş donanım için koruma önlemleri: 

 Dışarıya tesis edilmiş donanım örnekleri şunlardır: 

Antenler dahil, her tipteki algılayıcılar, meteoroloji ile ilgili algılayıcılar, TV izleme 

kameraları, tesisler üzerindeki açıkta bulunan algılayıcılar (basınç, sıcaklık, akış  hızı, valf 

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

735

konumu, vb.) ve yapılar üzerinde dışarıda konumlandırılan diğer elektrik, elektronik veya 

radyo donanımı, direkler ve proses kapları. 

 

V.9.1 Dış donanımın korunması:  

Mümkünse dış donanım, doğrudan yıldırım boşalmalarına karşı bu donanımı korumak 

amacıyla tesis edilmiş sistemin (örneğin, bir yakalama ucu sistemi kullanılarak) YKB 0

B

 

koruma bölgesine dahil edilmelidir (Şekil V.5). 

 

Burada: 

 

1 Yakalama 

ucu 

2 

Çelik anten direği 

3 Parmaklıklar - korkuluklar 

4 Birbirlerine 

bağlanmış donatılar 

5 YKB 

0

B

’den gelen hat girişinde DKD kullanılması gereklidir. 

6 

YKB 1’den gelen hat için (direk içindeki) girişte DKD’ler kullanılmasına 

gerek olmayabilir. 

r Yuvarlanan 

küre 

yarıçapı 

 

Şekil V.5 – Antenlerin ve diğer dış donanımın korunması 

Yüksek yapılarda, binanın tepesine veya yan taraflarına monte edilen donanımın 

doğrudan yıldırıma maruz kalma olasılığının olup olmadığını belirlemek için yuvarlanan küre 

yöntemi uygulanmalıdır. Bu durumda, ek yakalama ucu sistemleri kullanılmalıdır. Pek çok 

durumda, parmaklıklar, merdivenler ve borular, vb. yakalama ucu fonksiyonunu yeterince 

yerine getirebilir. Bazı anten tipleri hariç, bütün donanım, bu şekilde korunabilir. Antenlerin, 

bazen yakındaki yıldırım iletkenleri tarafından performanslarının kötü bir şekilde 

etkilenmesini önlemek için, açık konumlarda yerleştirilmesi zorunludur. Bazı anten 

tasarımları, sadece iyi topraklanmış iletken elemanların yıldırım boşalmalarına maruz 

kalmalarından dolayı, doğal olarak kendiliğinden koruma sağlamaktadır. Diğer antenlerde ise, 

Elektrik Mühendisleri Odası

---