Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi

 
 
Şekil 1. Deepspar İmaj Alma Ekranı 
 
Disk “platter”ları saf alkol ve yumuşak uçlu resim fırçası yardımıyla temizlenir. Temizlik işlemi, fırça 
üzerine orta büyüklükte alınan alkol damlasının disk yüzeyinde gezdirilerek yan taraftan atılması 
şeklinde yapılır. Sel, yangın veya aşırı kirlenme durumlarında daha güçlü temizlik sağlayan 
“Ultrasonic Cleaner” cihazlar kullanılabilmektedir. Bu cihazlar ses dalgalarıyla yüzeyler üzerindeki 
yabancı maddelerin ayrılmasını sağlamaktadır. 
 

---

Güllüce, Y. Z., & Benzer, R. (2015). Adli bilişimde hard disk arızaları ve arızalı disklerden veri kurtarma yöntemleri. 
International Journal of Human Sciences
, 
12
(1), 206-225. doi: 
10.14687/ijhs.v12i1.3115
 
222 
4.5. Firmware Arızaları 
“Firmware” hard disk bileşenlerin birbirleriyle çalışabilmesi ve donanımsal parçaların işlevsel bir 
hale gelmesini sağlayan temel yazılımdır. Bu yazılım iki parçadan oluşmaktadır. Bunlardan birincisi 
kalıcı olan bölümdür ve PCB üzerindeki “ROM” çipin içerisinde bulunur. Firmware kodunun ikinci 
ve daha büyük parçası disk yüzeyinde “System Area” olarak ifade edilen sistem alanında bulunur. 
Sistem alanı ev kullanıcılarına kapalı olsa da bu alana “PC 3000” vb. yazılımlarla (Şekil 2.) 
ulaşılabilmektedir. 
Sistem alanı içerisinde yönetimsel bilgileri tutan ve aslında küçük birer dosya olan modüller bulunur. 
Hard disk “firmware”i bazen mühendislik hatası gibi sebeplerden dolayı bozulur. Bazen de “Bad 
Sector” gibi doğal durumlardan dolayı okunmaz duruma gelir. Bu gibi durumlarda “firmware”in 
bulunduğu sistem alanına ulaşılması ve bu alanın düzeltilmesi gerekir. “Firmware” tamirinde 
kullanılan başlıca yöntemler şunlardır: (ACE Laboratory Ltd., 2013) 
1. Modüllerin genellikle ikinci bir kopyası bulunur. Öncelikle ikinci kopya ile bozuk kısımlar tamir 
edilmeye çalışılabilir. 
2. Her iki modülünde bozuk olduğu durumlarda kısmi bir okuma yapılabiliyorsa her iki kopyanın 
sağlam bölümleri birleştirilerek sağlam bir kopya oluşturulabilir. 
3. Bazı modüller diske özeldir. Bazıları ise aynı marka ve model olan ve “firmware” versiyonu 
uyumlu olan başka bir diskten temin edilebilir. 
4. Modül dosyaları genellikle az miktarda veri bulundurur. Bazen modül dosyasının önemsiz bir 
bölümüne erişilemediği için disk çalışmaz duruma gelebilir. Dolayısıyla bu durumlarda başka suretle 
tamir mümkün olmuyorsa bozuk olan veya okunamayan bölümler “hex editör” yardımı ile “00” ile 
doldurulur. Eğer okunmayan ve problem oluşturan kısım işlevsel olarak önemli bir bilgi değilse disk 
büyük ihtimalle çalışacaktır. 
5. “Bad Sector” gibi durumlarda modül adresleri değiştirilebilmektedir. Bu işlem yapıldıktan sonra 
yeni adrese modül içeriği taşınmalıdır. 
6. Seagate marka disklerde sık karşılaşılan “firmware” arızlarının tamiri için özel bazı komutlar 
bulunmaktadır. Bu disklerle kurulan “terminal” bağlantısı ile (Şekil 3) komut gönderilerek disk çalışır 
duruma getirilir. 

---

Güllüce, Y. Z., & Benzer, R. (2015). Adli bilişimde hard disk arızaları ve arızalı disklerden veri kurtarma yöntemleri. 
International Journal of Human Sciences
, 
12
(1), 206-225. doi: 
10.14687/ijhs.v12i1.3115
 
223