Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi

Keywords:
Computer forensics , digital data, 
hard disk, defect, data recovery
(Extended English abstract is at the end of this 
document)
 
hard disklerin fiziksel yapısı ve iç bileşenleri 
açıklanacak, sonrasında bu hard disklerde 
karşılaşılan arızalar ve müdahale yöntemleri 
değerlendirilecektir.
 
Anahtar Kelimeler
: Adli bilişim, dijital veri, 
hard disk, arıza, veri kurtarma
 
1. Giriş 
 
Dijital verilerin mahkemelerde delil olarak değerlendirilmesinden bu yana hard diskler adli bilişim 
incelemelerinin en çok çalışılan nesnelerinden biri olagelmiştir. Son yıllarda mobil teknolojilerin 
kullanım alanının hızla yaygınlaşmasının yanı sıra hard diskler halen kişisel bilgisayarlar, dizüstü 
bilgisayarlar ve veri depolama ünitelerinde (NAS, SAN Storage vb.) kullanılmaktadır. Ayrıca 
fiyat/kapasite oranındaki üstünlük, taşıma ve kullanım kolaylığı gibi unsurlar sebebiyle taşınabilir 
disk olarak büyük oranda hard diskler kullanılmaktadır. Hard diskler bilgisayar sistemlerinde yerini 
yavaş yavaş yeni nesil SSD’lere (Solid State Disk) bıraksa da, SSD’lerde hard disklerde ulaşılan 
kapasitelere ulaşılamamış olması ve pahalı bir teknoloji olması sebebiyle hard disk kullanımının uzun 
yıllar devam edeceği değerlendirilmektedir. (Lyle 2003; Choi vd, 2012) 
 
Adli bilişim incelemelerinde kullanılan yazılımlar çalışan diskler için tasarlanmıştır. Oysa bazı 
vakalarda inceleme konusu bulgulara şüpheli şahıslarca zarar verilmeye çalışılmış ya da bulgular, el 
konulma öncesinde veya nakliye esnasında doğal sebeplerle bozulmuş olabilmektedir (Çakır and 
Sert, 2010). Bu tür durumlarda öncelikle söz konusu diskten veri kurtarma çalışması yapmak daha 
sonra elde edilen veriyi incelemek gerekir. Dolayısıyla arızalı hard disklerin içerisinden elde edilecek 
verinin incelenebilmesi için öncelikle diskte bulunan problemin veya problemlerin doğru bir şekilde 
teşhis edilmesi ve gerekli müdahalelerin yapılarak diskin çalışır duruma getirilmesi gerekmektedir. 
Bu makalenin amacı da herhangi bir sebepten dolayı bozulmuş olan hard disklerden nasıl veri 
kurtarılacağını izah etmektir. Bunun öncesinde veri kurtarma kavramı, veri kurtarma türlerinin neler 
olduğu, günümüzde kullanılan modern hard disklerin fiziksel yapısı ve iç bileşenleri açıklanacak, 
sonrasında bu hard disklerde karşılaşılan arızalar ve müdahale yöntemleri değerlendirilecektir.