TranskriPSİyon

EUKARİOTLARDA mRNT sintez ADDIMLARI!!

• mRNT-nin 5' ucuna Cap (qapaq) quruluşu yapışdırılır.
• mRNT-nin 3' ucuna poli A quyruğu əlavə olunur.
• Öncül mRNT strukturunda zülala çevrilməyəcək bölgələr (intronlar) çıxarılır və zülala çevriləcək bölgələr (ekzonlar) birləşdirilir. Bu proses Alternativ birləşdirmə adlanır.

• 5′ tərcümə olunmayan bölgə (həmçinin 5′ UTR, lider ardıcıllığı, transkript lideri və ya lider RNT kimi də tanınır) başlanğıc kodonundan birbaşa yuxarı olan xəbərçi RNT (mRNT) bölgəsidir. Bu bölgə viruslarda, prokaryotlarda və eukariotlarda fərqli mexanizmlərlə transkriptin tərcüməsinin tənzimlənməsi üçün vacibdir.
• 3'UTR - tərcümə edilməyən bölgə, tərcümənin dayandırılması kodonunu həyata keçirən xəbərçi RNT-nin hissəsidir. mRNT-nin 3'UTR-i DNT-dən transkripsiya edilir, lakin proteinə çevrilmir.

Eukaryotik mRNT nüvəni tərk etməzdən əvvəl işlənir!!!

• Protein məhsullarına çevrilməyən intron adlanan ardıcıllıqlar kəsilir.
• Sitoplazmada parçalanmadan qorumaq üçün 5' ucuna G-G qapağı, 3' ucuna isə poli-A quyruğu bağlanır.

DNA
Kapakçık
ve kuyruğa sahip
mRNA
mRNA
Ekzon İntron Ekzon İntron Ekzon
Transkripsiyon
Introns removed
Ekzonlar birleştirilir
Kodalayıcı dizi
NUKLEUS
SİTOPLAZMA
Kuyruk
Kapakçık

İNTRON

• Hansı protein harada, necə, nə qədər və nə vaxt kodlaşdırılacaq?
• Hansı gen hansı genlə birləşdiriləcək və ya hansı zülal hansı zülalla birləşdiriləcək?
• Hansı genin hansı şəraitdə susdurularaq aktivləşdiriləcəyi və ya əvvəllər susmuş və fəaliyyət göstərməyən gen hansı şəraitdə yenidən işə salınacağı,
• Bir geni oxuyarkən hansı hissə oxunur, hansı hissə oxunmur,

İntronların üstünlüyü nədir??

• Alternativ bağlama
• Çox intronlu prekursor mRNT müxtəlif yollarla birləşə bilər.
• Bu, müxtəlif birləşmələrə malik yetkin mRNA-ların əmələ gəlməsi ilə nəticələnir.
• Birləşmənin bu müxtəlifliyi müxtəlif hüceyrə tiplərində və ya inkişafın müxtəlif mərhələlərində baş verə bilər.
• Alternativ splicingin bioloji üstünlüyü ondan ibarətdir ki, bir gendən iki (və ya daha çox) polipeptid sintez oluna bilər.
• Bu, orqanizmə öz genomunda daha az gen daşıma üstünlüyü verir.