Temperaturun öLÇÜLMƏSİ plan temperatur şkalaları və temperatur kəmiyyət vahidləri. Mexaniki kontakt termometrləri

RF -da
Beynəlxalq
Platinli müqavimət termometrləri-PMT (TCП) Pt - MT	1 10 50 100 500	1 П 10 50 100 500	Pt 1 Pt10 Pt 50 Pt100 Pt 500	-200...850
Cu - MT	10 50 100	10 M 50 M 100M	Cu 10 Cu 50 Cu 100	-200...200
Ni - MT	100	100H	Ni 100	-60...180

Pt – MT –ri üçün ən əlverişli material hesab edilir, belə ki, saf halda asan əldə edilir, yaxşı yaranmaqlığa malikdir, yüksək temperaturlarda oksitləşdirici mühitdə kimyəvi ətalətlidir, kifayət qədər böyük EMTƏ –na α = 3,94 ∙ 10^-3 C və yüksək xüsusi müqavimətə ρ = 0,1 ∙ 10⁶ Om . m olur.
Pt termometrləri –nümunəvi işçi etalonlar kimi istifadə edilir. Çatışmamazlığı R_t = f (t) funksiyasının qeyri –xətliliyi və Pt –nin baha olmasıdır.
Cu –bahalı deyildir, asan əldə edilir (saf halda), yüksək temperaturda tez oksidləşir.
► MTÇ –rin konstruksiyaları termocütlərinkinə oxşardır. Aşağıdakı şçəkildə (şəkil 1) MT –ri təsvir edilmişdir. Bu termometrlər təzyiq altında işləməyə qadirdir.



Şəkil 1. MTÇ –nin konstruksiyaları:
1 –mühafizə örtüyü (çexol); 2. həssa element; 3 –izolyasiya muncuğu;
4 – paraşok (toz); 5 – ştusser; 6 – klemmalı rozetka; 7 –başlıq; 8 – qapaq;
9 –kabel (naqil) üçün ştusser.
İzolyasiya keyfiyyətində termometrlərin uzadılan naqillərində bir yaxud iki kanallı borucuq yaxud muncuqlardan (farfor yaxud ПBX - poluvinilxlorid) istifadə edilir. Mühafizə örtüyünün boş qalan hissəsi -nida Al₂ O₃ -lə (toz şəkilində) doldurulur, bunda məqsəd istilikötürülməsinin yaxşılaşdırılmasıdır.
Şəkil 2-də Pt və Cu MT -nin həssas elementlərinin konstruksiyası verilmişdir. Pt MT -nin həssas elementi -nazik Pt spiral keramik qəfəsə yerləşdirilir. İki yuxarı ucuna isə Pt yaxud Pt Ğ Rh lehimlənir ki, buradan da uzadılan naqil qaynaq edilir. Pt spiral və çıxışların keramik -------- bərkidilməsi üçün qlazur yaxud termosementdən istifadə olunur. Araboşluqlarına isə izolyator olaraq Al₂ O₃ tozu istifadə edilir.
Cu MT -də həssas element –çoxqatlı infuksiyasız dolaq təsəvvüründə olub, izolə edilmiş (diametri ≈ 0,08 min) mis naqilin –telin silindrik qəfəsə -karkasa (plastik kütlədən hazırlanmış) dolanır və ftoroplast örtüklə hermetikləşdirilməklə düzəldilir. Dolağın uclarına Cu çıxışlar lehimlənir. Yığılmış həssa element metal silindrə -gilzə yerləşdirilir və araboşluğu keramik tozla doldurulur və hermetikləşdirilir. Həssas elementlərin uzunluğu Pt Mt -də 30... 120 mm; Cu -MT -də isə 60 mm olur.
Mt -ri bir yaxud iki həssas elementli olur. İki ayrı -ayrılıqda 2-ci dərəcəli cihaza qoşulmaqla müxtəlif yerlərdə quraşdırılır.

Şəkil 2. Həssas elementin konstruksiyası:

a) platin müqavimət termometri –Pt MT.
b) mis müqavimət termometri –Cu MT.
1 –Pt spiral; 2,7 –ci xış ucları; 3 –termosement; 5 –mis naqil; 6-ftoroplast
pərdəplayonka; 8 –metallik silindr –gilz.

► Təcrübədə müqavimət termoçeviricilərdən istifadə etməklə temperaturların ölçülməsində körpülər (tarazlaşdırıcı və qeyri -tarazlaşdırıcı), laqometrlər və normalaşdırıcı çeviricilər geniş tətbiq edilir. Temperaturların dəqiq ölçülməsində və MTÇ -rin metroloji atbestasiyasında sabit cərəyan körpüləri geniş tətbiqini tapmışdır.