TəHLÜKƏSİZ ƏMƏK ŞƏRAİTİ

3. Zərərə görə ödəncləri almaq hüququna malik 
olan şəxslər, ödənclərin ödənilmə müddətləri və 
hesablanması qaydası
3.1. Zərərçəkənin (ailə başçısının) öldüyü halda zərərə 
görə ödəncləri almaq hüququ olan şəxslər Azərbaycan Respub-
likası Mülki Məcəlləsinin 1121-ci maddəsi ilə müəyyən edilir. 

---

98 
3.2. Zərərçəkənlərə və yaxud zərərə görə aylıq ödənc al-
maq hüququna malik olan şəxslərə ödənclər aşağıdakı vaxtdan 
verilir: 

zərər çəkmiş işçilərə – istehsalatda əmək xəsarəti 
nəticəsində əvvəlki peşə əmək qabiliyyətini itirdiyi gündən; 

işçinin vəfatı ilə əlaqədar olaraq zərərin ödənilən miq-
darını almaq hüququna malik olan şəxslərə - mərhumun vəfat 
etdiyi gündən, lakin zərərin ödənilən məbləğini almaq hüququ-
nu əldə etdiyi gündən tez olmayaraq. 
3.3. Zərərə görə aylıq ödəncin miqdarının hesablanmasın-
da götürülən orta əmək haqqı zərərçəkənin əmək xəsarəti alma-
mışdan və ya peşə əmək qabiliyyətini itirməmişdən əvvəlki 12 
təqvim ayı üzrə hesablanır. 
Zərərçəkənin orta aylıq əmək haqqı onun sağlamlığının 
pozulmasından əvvəlki on iki aylıq əmək haqqının ümumi 
məbləğinin on ikiyə bölünməsi yolu ilə hesablanır. Zərər 
vurulanadək zərərçəkən on iki aydan az işləmiş olduğu halda, 
orta aylıq əmək haqqı sağlamlığın pozulmasından əvvəlki 
faktiki işlənilmiş aylar üçün əmək haqqının ümumi məbləğinin 
həmin ayların sayına bölünməsi yolu ilə hesablanır. Zərərçəkə-
nin tam işləmədiyi aylar onun arzusu ilə tam işlənilmiş əvvəlki 
aylarla əvəz edilir və ya əvəz etmək mümkün olmadıqda, he-
sabdan çıxarılır. 
Zərərçəkən peşə xəstəliyinə tutulduqda, zərərə görə aylıq 
ödəncin miqdarının hesablanmasında götürülən orta əmək haq-
qı zərərçəkənin işlədiyi peşə (vəzifə) üzrə əmək fəaliyyətinin 
dayandırıldığı və ya peşə xəstəliyinin təsdiq edildiyindən əv-
vəlki 12 təqvim ayı üzrə hesablanır. 
Əmək xəsarəti nəticəsində zərərçəkən vəfat etdikdə, zərə-
rə görə aylıq ödəncin miqdarının hesablanmasında götürülən 
orta əmək haqqı işçinin ölümündən əvvəlki 12 təqvim ayı üzrə 
hesablanır. 
3.4. İstehsalatda əmək xəsarəti ilə əlaqədar ödənilən 
zərərə görə aylıq ödəncin miqdarının hesablanmasında götürü-

---

99 
lən orta əmək haqqı müəyyən edilərkən nəzərə alınan və alın-
mayan ödənclərin siyahısı «Məzuniyyət vaxtı üçün orta əmək 
haqqının hesablanması zamanı nəzərə alınan və alınmayan 
ödənclərin müəyyən edilməsi və məzuniyyət vaxtı üçün orta 
əmək haqqının əmsallaşdırılması qaydasının təsdiq edilməsi 
barədə» Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1999-
cu il 25 avqust tarixli, 137 nömrəli qərarının 1 nömrəli əlavəsi-
nə uyğun olaraq müəyyən edilir. 
Əgər xəsarət yetirilənədək və ya sağlamlığı başqa şəkildə 
pozulanadək zərərçəkənin əmək haqqında onun əmlak vəziyyə-
tini yaxşılaşdıran sabit dəyişikliklər baş vermişdirsə (tutduğu 
vəzifə üzrə əmək haqqı artırılmışdırsa, daha yüksək maaşlı işə 
keçirilmişdirsə, əyani təhsil aldığı təhsil müəssisəsini bitirdik-
dən sonra işə girmişdirsə və zərərçəkənin əməyinin ödənilmə-
sində dəyişikliyin və ya dəyişiklik imkanının sabitliyinin sübu-
ta yetirildiyi başqa hallarda), onun aylıq əmək haqqı müəyyən-
ləşdirilərkən yalnız müvafiq dəyişiklikdən sonra aldığı və ya 
almalı olduğu aylar üzrə əmək haqqı nəzərə alınır. 
18 yaşına çatmamış zərərçəkənin aylıq ödəncinin miqdarı 
minimum əmək haqqının beş mislindən az ola bilməz. 
3.5. İstehsalatda əmək xəsarəti ilə əlaqədar ödənilən 
zərərə görə aylıq ödənclərin miqdarı qanunvericiliklə müəyyən 
olunmuş qaydada təqsirkar müəssisədə işçilərin minimum 
əmək haqqı və yaxud tarif (vəzifə) maaşlarının kütləvi artımı 
zamanı qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada təshih 
edilir və ödənilir. Bu halda aylıq ödənclərin miqdarının hesab-
lanmasında götürülən orta əmək haqqı zərərçəkənin həmin 
təqsirkar müəssisədə işlədiyi peşə (vəzifə) üzrə tarif maaşının 
kütləvi artımdan sonra iki aylıq faktiki orta əmək haqqı 
hesabından müəyyən edilir və göstərilən artım günündən başla-
yaraq ödənilir. Həmin orta aylıq əmək haqqının hesablanmasın-
da nəzərə alınan və nəzərə alınmayan ödənclərin siyahısı «Orta 
əmək haqqı hesablanarkən nəzərə alınan və alınmayan ödənclə-
rin müəyyən edilməsi barədə» Azərbaycan Respublikası Nazir-

---

100 
lər Kabinetinin 2000-ci il 15 iyul tarixli, 126 nömrəli qərarına 
uyğun olaraq müəyyən edilir. 
Mövcud şəraitdə zərərçəkənin peşəsinin (vəzifəsinin) adı 
dəyişdirildikdə və yaxud ləğv edildikdə, təqsirkar müəssisədə 
müvafiq peşə (vəzifə) və yaxud peşə qrupları, müəssisə üzrə 
orta əmək haqqından müəyyən edilərək hesablanır. 
3.6. 3.3–3.5-ci bəndlərdə göstərilən qaydada təqsirkar 
müəssisə tərəfindən zərərçəkənin əvəzçiliklə işlədiyi yerdə 
aldığı əmək haqqı hesablanıb ödənilir. 
3.7. Ermənistan Respublikasının müəssisələrində əmək 
xəsarəti nəticəsində dəymiş zərərə görə ödənc alan qaçqın 
statuslu zərərçəkənlərin zərərə görə ödənclərinin miqdarının 
hesablanmasında götürülən orta aylıq əmək haqqı Azərbaycan 
Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən respubli-
ka üzrə həmin zərərçəkənlərin işləmiş olduqları müvafiq sahə-
lər üzrə mövcud orta aylıq əmək haqqı hesabından müəyyən 
edilir və hər ilin birinci rübündə keçən ilin orta əmək haqqı 
əsasında yenidən hesablanaraq Azərbaycan Respublikası Döv-
lət Sosial Müdafiə Fondunun vəsaiti hesabına ödənilir. 
3.8. Ləğv edilmiş təqsirkar kolxoz və sovxozların hüquqi 
varisi olmadıqda, zərərçəkənlərə və yaxud zərərin əvəzini 
almaq hüququna malik olan şəxslərə zərərə görə ödənclərin 
miqdarının hesablanmasında götürülən orta aylıq əmək haqqı 
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi tərəfin-
dən respublikada kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə mövcud olan orta 
aylıq əmək haqqından müəyyən edilir və hər ilin birinci rübün-
də keçən ilin orta aylıq əmək haqqı əsasında yenidən hesabla-
nır və bu qərar qüvvəyə mindiyi tarixdən Azərbaycan Respubli-
kası Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun vəsaiti hesabına ödəni-
lir. Mülkiyyət forması dəyişdirilmədən saxlanılan kolxoz və 
sovxozlar barədə məlumat ildə bir dəfə Azərbaycan Respubli-
kasının Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən Dövlət Sosial 
Müdafiə Fonduna təqdim edilir

---

101 
3.9. İstehsalat təlimi (təcrübəsi) keçən dövrdə istehsalatda 
əmək xəsarəti alan zərərçəkənlərə və yaxud bu səbəbdən həlak 
olmuş şəxslərin zərərə görə ödənc almaq hüququna malik olan 
ailə üzvlərinə ödənilməli olan zərərin miqdarı onun öyrəndiyi 
peşə (vəzifə) üzrə faktiki orta əmək haqqı, lakin müvafiq tarif 
(vəzifə) maaşından aşağı olmamaqla hesablanır. Bu halda 
faktiki orta əmək haqqı hesablanarkən bu Qaydaların 3.5-ci 
bəndində göstərilən nəzərə alınan və alınmayan ödənişlər 
götürülür. Həmin zərərçəkənlərə istehsalat təlimi (təcrübəsi) 
keçən dövrdə əmək haqqının verilmədiyi hallarda ödənilməli 
olan zərərin miqdarı müvafiq peşə (vəzifə) üzrə tarif (vəzifə) 
maaşından aşağı olmamaqla hesablanır. 
3.10. Zərər dəyməsində təqsirkar olan müəssisənin yeni-
dən təşkil edildiyi halda onun hüquqi varisi zərərçəkənə zərərin 
əvəzini ödəyir. 
3.11. Zərər dəyməsində təqsirkar olan müəssisənin ləğv 
olunduğu halda qanunvericiliklə müəyyənləşdirilmiş qaydada 
zərərçəkənə zərərin əvəzi ödənilir. 
3.12. Zərərin ödənilməsi ilə əlaqədar tərəflər arasında ya-
ranan mübahisələr Azərbaycan Respublikasının qanunvericili-
yinə müfaviq olaraq həll edilir. 

---

102