Shaxs iqtidori ko'rinishlari

3. Temperament va faoliyatning individual xususiyatlari.
Hayot uslubi va shaxs tiplari
• Boshqaruvchi tip. Bu tip insonlar o‘ziga ishongan va g‘ayratli, ahamiyatsiz sotsial manfaatlarga, agar bular mavjud bo‘lmasa. Ular faol, ammo sotsial rejada emas, ularga boshqalarning baxt-saodati ahamiyatsiz, ular tashqi olam ustidan hukmronlik qilish xos. Asosiy hayotiy muammolarini ular dushmanlik, antisotsial hal etadilar (jinoyatchilar, narkomanlar, qonunbuzarlar).
• Oluvchi tip: tashqi olamga tekinxo‘rlik va o‘zining ehtiyojlarining ko‘p qismini boshqalar hisobiga qondirishga intiluvchi odamlar. Ularda sotsial manfaatlar yo‘q, ular boshqalardan ko‘proq narsa olishga intiladilar. Ularning faolligi yuqori emas, ularning boshqalarga azob-uqubat keltirish ehtimoli kamroq.
• Qochuvchi tip: bu insonlarning sotsial qiziqishlari, shaxsiy muammolarni hal etishdagi majburiy faolligi past, ular muvaffaqiyatsizlikdan qo‘rqadilar va hayotiy muammolarini echishdan qochadilar. Ular qiyinchilik yoki omadsizlik tug‘diradigan barchasidan qochadilar.
• Sotsial tip. Bu etuk talabga javob beradigan, sotsial manfaatlar bog‘lab turadi va yuqori faollikka ega. Bu inson boshqa insonlarga g‘amxo‘rlik ko‘rsatuvchi, ular bilan munosabatga qiziquvchi, insonlarning asosiy hayotiy muammolarini hal etuvchi muammolarni-ish, sevgi, do‘stlik-hamkorlikni, shaxsiy mardlikni, mas’uliyatni talab etishini biladi va boshqa insonlarning rohat-farog‘atida o‘zining hissasi qo‘shishga tayyor.²


Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Nishonova S. Komil shaxs tarbiyasi. T. Istiqlol. 2003 y. 224 bet.
   
2. 
   Fitrat Abdurauf. Oila yoki oila boshqarish tartiblari. Mas’ul muxarrir: D.Alimova tarjimasi. Sh.Voxidov. T. Ma’naviyat. 1998 y 112 bet.
   
3. 
   Qurbonov M. Maktab ma’naviyati va milliy tarbiya. T. FAN. 1995 y 118 bet.
   
4. 
   Inomova M.O. Farzand – nihol, ota – ona – bog‘bon. T. O‘qituvchi. 1993 y. 54 bet.
   
5. 
   Mahkamov U.I. O‘quvchilarning ahloqiy madaniyatini shakllantirish muammolari. T.FAN. 1995 y. 200 bet.
   
6. 
   Mavlonova R. To‘raev O. Va boshqalar. Pedagogika. T. O‘qituvchi. 2002 y. 387 bet.
   
7. 
   Davletshin M.G., Abduraxmonov F.R. Qadimgi Sharq mamlakatlarida psixologik fikr taraqqiyoti. – T.: 1995. – 26s.
   
8. 
   Jumaev R. Z., Ubaydullaev U.A., Xo‘janov B. A. Konfliktologiya asoslari. (o‘quv qo‘llanma) T. “Akademiya” nashryoti. 2000y.
   
9. 
   Mavlonova R.A., N. Vohidova., N. Raxmonqulova. Pedagogika nazariyasi va tarixi. –T.: “Fan va texnologiya” nashryoti 2010 yil.
   
10. 
    M.Maxsudova. Muloqot psixologiyasi .T.”Turon-iqbol” nashriyoti. 2006 y
    
11. 
    Musurmonova O. Ma’naviy qadriyatlar va yoshlar tarbiyasi; Umum ta’lim maktablari uchun. – T.: O‘qituvchi, 1996. – 192 b.
    

1^ David .Мyers.”Psychology” 9 edition 2010. 553-593.

2^ Myers, D. G. Psychology. Hope College. Holland, Michigan, 2010. - Р. 553-593.