30
Ta‘kidlash lozimki, milliy manfaatlarni ta‘minlanishi
mamlakatda saylangan hokimiyatning tanlagan siyosiy va
iqtisodiy
rivojlanish
yo‗liga
bog‗liq.
Uzoq
istiqbolga
mo‗ljallangan milliy manfaatlarga quyidagilar kiradi:
mamlakat
mudofaa
qobiliyatini
mustahkamlash,
konstitutsion tizimning o‗zgarmasligi va mustahkamligini,
suverenitetligi hamda hududiy yaxlitligini ta‘minlash;
milliy
kelishuvni mustahkamlash, siyosiy, iqtisodiy va
ijtimoiy barqarorlikni, demokratik institutlarni rivojlantirish,
davlat va fuqarolik jamiyatning o‗zaro hamkorlik mexanizmlarini
takomillashtirish;
turmush sifatini oshirish, aholini sog‗lik-salomatligini
mustahkamlash, mamlakatni barqaror
demografik rivojlanishini
ta‘minlash;
O‗zbek xalqiga xos bo‗lgan ma‘naviy qadriyatlarni,
milliy o‗zlikni saqlash va rivojlantirish;
Milliy iqtisodiyotni raqobatbardoshligini oshirish;
O‗zbekiston
Respublikasini
jahon
iqtisodiyotida
munosib o‗rnini ta‘minlash va uning obro‗-e‘tiborini oshirish.
Milliy manfaatlar tushunchasi to‗g‗ridan-to‗g‗ri milliy
xavfsizlik tushunchasi bilan bog‗liq. Milliy xavfsizlik bu
O‗zbekiston
Respublikasi
suverenitetini
ta‘minlovchi
Davlat manfaatlari bu mustahkam konstitutsion tizimning
buzilmasligi, suverenitetligi va hududiy yaxlitligida.
Uning siyosiy,
iqtisodiy va ijtimoiy barqarorligi, qonuniy tartib-qoidalarni
ta‘minlanganligida va o‗zaro tenglik hamda manfaat asosida xalqaro
hamkorlikni rivojlanishidan tarkib topadi.
31
hokimiyatning yagona manbai
sifatida ko‗pmillatli xalqning
xavfsizligi
tushuniladi.
Iqtisodiyot
sohasida
milliy
xavfsizlikni
ta‘minlash
bu
jamiyatning
asosiy
aholi
qatlamlarining
hayotiy muhim
manfaatlarini
saqlash
va
ta‘minlash tushiniladi. Agar iqtisodiy islohotlar olib borilayotgan
mamlakat iqtisodiyoti dinamikasini tahlil qiladigan bo‗lsak, u
holda xulosa qilish mumkinki, butun bir xalq xo‗jaligida, uning
alohida mintaqalarida va tarmoqlarida iqtisodiyot sohasida milliy
manfaatlarga nisbatan o‗zida katta potensial xavf-xatarlarni,
tahdidlarni ifoda etgan salbiy tendensiyalarni kuzatish mumkin.
Quyidagi inqiroziy holatlarni ajratib ko‗rsatish mumkin:
aholi turmush darajasining pasayishi;
asosiy fondlarning jismoniy va ma‘naviy
eskirish
darajasining oshishi;
texnogen turdagi falokatlarning kuchayishi;
ilmiy-texnik salohiyatning yo‗qotilishi;
mamlakatda
takror
ishlab
chiqarish
jarayonini
boshqarish darajasi va unga davlat ta‘sirining pasayishi.
Mamlakat milliy manfaatlariga tahdidlar iqtisodiyotda takror
ishlab chiqarish jarayonining barcha sektorlari va ishlab
chiqarishda nomuttanosiblikni keskin kuchayishiga olib keladi.
Iqtisodiyotdagi
ijtimoiy-iqtisodiy
jarayonlardagi
nomutanosibliklarga quyidagi omillar sabab bo‗ladi:
tizimli yondashuvning mavjud emasligi;
aniq ifodalanuvchi strategik ustuvorliklar va real sanoat
siyosatining mavjud emasligi;
32
muvozanatlashgan barcha ishlab chiqarish, taqsimot
elementlarining mavjud emasligi.
Iqtisodiyot segmentida milliy
manfaatlarning hududiy
jihatlari davlatning hududiy siyosati maqsad va vazifalarini
amalga oshirish va unda alohida hududlarning umummilliy
manfaatlarini ta‘minlashdagi o‗rni doirasida qarash kerak.
Mamlakat
iqtisodiyotida
milliy
manfaatlarni
ta‘minlash
jarayonining kompleks tahlilida mavjud muammolarni hal etishda
nointegratsion tavsifga, ya‘ni alohida hududlarning iqtisodiy
rivojlanish sohasidagi milliy manfaatlarini
ham hisobga olish
kerak.
Globallashayotgan
jahon
iqtisodiy
maydonida
milliy
manfaatlarni ta‘minlashda umumiy strategik muammolarni hal
etishda, o‗zini-o‗zi iqtisodiy belgilash bilan qo‗shilgan. Quyidagi
jadvalda milliy manfaatlarni ta‘minlashning muhim jihatlari
keltirilgan.
Dostları ilə paylaş: