Dərhal o biri masalardatı da sıçrayıb: Lonq liv fridom, sözlerə azadlıq! -
deyə qışqırmağa, ulamağa başladılar.
Kimsə: - Viva seks azadlığı! - deyə qışqırdı. Cəh-cəh Can səhnə-dən ona
öpüş göndərdi.
Yey-yerdən:Viva seks azadhğı! - deyə qışqırışdılar.
Yaşılbaş məxluq yenidən oturdu, yenə siqareti içinə sümürdü, ye-nidən
sıçrayıb qışqırdı: - Gey, gey, oxu.
Bu həngamədə Can onu eşitdi, bəlkə əvvəlcədən belə danışmışdı-lar.
Məxluqa tərəf çevrilib şəhadət barmağıyla hədələdi: Ay xətakar - dedi.
Yenə hər yerdən qışqırmağa başladılar. - Gey, Gey, oxu.
Cəh-cəh Can ani bir hərəkətlə əynindəki baftalı köynəyi cırıb at-dı.
Qurşaqdan yuxan çılpaq bədənində qara krujevalı qadm büstqalte-rindən
başqa heç nə yoxdu.
Cəh-cəh Can gitarasmdan bir akkord aldı, birdən gitaranı zərblə yerə
çırpdı. Gitara parçalandı. Bu da azmış kimi gitaranın üstünə çıx-dı, onu
təpikləməyə, parça-parça etməyə başladı, simləri ayağma iliş-di, hiddətlə
dartıb simləri qırdı. Salondakılar isterika halına gəlmişdi: Gey, Gey, - deyə
bağırırdılar. Cəh-cəh parçalanmış gitarasının tikələ-rini bir-bir salona atmağa
başladı. Aləm bir-birinə qarışdı, yer yerin-dən oynadı. Adamlar gitaranın
tikələrini bir-birinin əlindən qapırdılar, bir-birini itələyir, yıxır, saçlarmı
yolurdular.
Məxluq: keçən səfər gitaradan iki parça qapa bildim, auksionda bi-lirsən
neçəyədi Cəh-cəhin dəsmalı, corabı, gitarasımn hər tikəsi?
Cəh-cəhə ayrı gitara gətirdilər və o oxumağa başladı:
Kim dedi ki keyəm m ən
Geyəm . Geyəm . G eyəm mən.
Salondakılar birağızdan təkrar etməyə başladılar:
Geyəm, geyəm, geyəm mən.
Beş altı dəfə təkrar olundu. Sonra Can arxasını gəh o tərəfə, gah bu
tərəfə çevirə-çevirə ardım oxudu:
Həm sizinom, hom ögey.
Bəli, belədir. O key.
Salondakılar təkrar etdilər:
Həm sizinəm , həm ögey,
Bəli belədir, o key.
Bu sözləri azı on dəfə təkrar etdi, sonra əl çalanlara, fıt verənlərə dönə-
dönə baş əydi, öpüş göndərdi, alnının tərini silib dəsmalı salona atdı, dərhal
qapa-qap başladı. Axır ki, ön masada oturmuş yaşlı qadın dəsmalı ələ
keçirib öpdü, bağrına basdı.
Cəh-cəh Can:
- Əzizlərim, sevgililərim, dostlarım - dedi - Sizə bir sirr açım. Bi-zim -
dünya gözəlimiz, dahi rəqqasəmiz miss Bura mer seçilmək is-təyir.
(A l q ı ş l a r , f i
t , u l a m a )
Mən də buna bir brik-brak yazmışam.
(.
A l q ı ş l a r )
Daha çox alqışlar istəyirəm.
( A l q ı ş l a r , f ı t , u l a m a )
Gitarasından bir akkord aldı, oxumağa başladı.
Biz gəlmişik buraya Səs
verməyə Buraya. O heç
uçmur çarterlə Arası
yox barterlə. Atsalar da
təndirə Razılaşmaz
tenderə. Oynayanda
poker Əlindədir coker,
Varmı burda roker, Ya
da bəlkə broker? Biz
gəlmişik buraya Səs
verməyə Buraya.
Tullandı - hə, oppa, bir yerdə.
Salondakılar oxudular:
Biz gəlmişik buraya
Sos verm əyə Buraya -
Cəh-cəh davam edirdi:
Bura - mer, Bura - mer.
Buraya səs ver, səs ver.
Görmüsünüzmü triller,
Varmı burda kiüer?
Lazım deyildir bizə
Marazmatik plebeylor,
Xarizmatik pleyboylar
Biz gəlmişik buraya
Səs verməyə Buraya.
Buraya səs ver, səs ver.
M er - Bura, Bura - mer.
Yer-yerdən təkrar etməyə başladılar.
Mer - Bura, Bura - m er,
Buraya səs ver, səs ver,
Biz gəlm işik buraya
Səs verm əyə Buraya.
Məlik ayağa durdu. Bəsiydi, bundan artığına dözməyə taqəti q a l-
mamışdı.
Yaşılbaş məxluq:
- Hara father, hələ Bura özü çıxacaq. Aləmdi.
Məlik masalann arasıyla çıxışa tərəf getdi. Yerlərdən ona söz atırdılar:
Father, hara? Hələ striptiz olacaq, lap sənin malındır.
Güldülər, fit çaldılar, uladılar.
Kimsə onu dümsüklədi, kimsə itələdi: - Çəkil, səhnəyə baxaq. Kimsə
qabağını kəsdi - sərxoşdu, ya həşiş çəkmişdi:
Hara? Olmaz.
Kimsə: - Burax getsin. Hara gedəcək, krematoriyə, vaxtdır - dedi. Yenə
gülüşlər, fışqırıq, ulaşma.
Məlik birtəhər salondan çıxdı. Şirvanşahlar saraymın... keçmiş
Şirvanşahlar saraymın həyətindən keçdi. Vaxtilə bura ekskursiyalara gəldiyi
əsas qapıdan çıxdı.
Buradakı meydam tanıya bilmədi. Meydan çil-çıraq içindəydi. B ö-yük
reklamda “Plas Piqal” yazılmışdı. Birmərtəbəli evlərin üstündə açıq-saçıq
cinsəl şəkillər, fotolar vardı, reklamların hamısı bir yöndə idi:
“Kazino Las-Veqas” , “Kazino M onte-Karlo” , seks-şop, erotik şou,
pomo fılm... qapıları yan-yana düzülmüşdü. Məlik tələsik keçib yan küçəyə
çıxdı. Bura ordan da aləm imiş. Qırmızı fənərli küçədə şəffaf şüşə vitrinlər
ardında şəhvani pozalarda lüt qızlar oturmuşdu. M əlik vitrinlərin yanından
ötdükcə ona baxıb göz vurur, içəri çağırırdılar. Gözünü yerdən qaldırmamağa
çalışaraq addımlarım yeyinlətdi.
Qırmızı fdnəıior qurtaran yerdə göy fənər asılmışdı. Qabağına sıçan-
pişik padşahma oxşayan burma bığlı bir kişi çıxdi, irişə-irişə:
- Deyəsən qızlarımızı bəyənmədiniz - dedi - Könlünüz ayrı şeyə meyil
edirsə göyçək oğlanlarımız da var.
Məlik onu itələyib keçdi, az qala qaça-qaça bu küçədən uzaqlaşdı. Bir
neçə küçə ötdü, deyəsən azmışdı. Heç kəs də yoxdu ki, xəbər ala.
Burnuna xörək iyi dəydi. O tərəfdə restoran vardı, Məliksə gəlib
restoranın arxa tərəfinə, həyətinə çıxmışdı. Gördü ki, divarın dibində
xeyli adam var. Yan-yana dayanıblar, üzləri divaradır. Əvvəl bilmədi
sırayla yan-yana duran bu adamlar neyləyirlər, bu an ay buludlardan
çıxanda gördü ki, əyin-başları cır-cındır olan kişilər, qadmlar restoran
mətbəxinin yan-yana düzülmüş sarı zibil qutularında eşələnir, nə-isə tapıb
ya tələsik ağızlarına, ya da torbalarına atırdılar.
Yalın ayaqlarına nimdaş qaloş keçirmiş, yamaq-yamaq paltosuna
bürünmüş, ordu-orduna yapışmış, üzünü saqqal basmış yaşlı kişinin
eynəyinin bir şüşəsi sımğ idi, sol sağanağmın yerinə sap bağlamışdı, sapı
qulağına keçirmişdi. O da qutularda eşələnirdi, amma elə bil bu işi
çəkinərək, o birilərdən utana-utana edirdi. Məliyi görüb qutudan bir addım
aralandı.
Amma zibil qutularında eşələnənlərin heç nə vecinə deyildi, heç hara
baxmırdılar, hərə öz işində idi, əllərini dirsəyəcən qutuların lap dibinə
salmışdılar. Məlik fıkir verdi ki, hamısı bir dəriydi, bir sümük.
Məlik eynəkliyə yanaşdı:
Mən buradan necə çıxa bilərəm?
Hara çıxmaq istəyirsiniz ki?
Məlik çiyinlərini çəkdi, tamamilə yadlaşmış bu şəhərdə haranı ta-myırdı
axı...
Onun tərəddüdünü görən eynəkli kişi bir az yaxınlaşdı.
-
Bəlkə - dedi - dəniz qırağına çıxmaq istəyirsiz?
-
Dəniz qırağına?
Eynəkli kişi onun lap qulağma əyildi, pıçıldadı: - O yolu bircə mən
bilirəm.
Nə yol?
İki tin o yanda divarm bir yerində daşlar uçub, deşik açılıb, or-dan
dəniz qırağına keçmək olar.
Dəniz qırağı hansı zonadadır?
Buralı deyilsiz?
Yox, neçə ildir burada olmamışam.
Belə de. Hə, dəniz hansı zonadadır? Heç birində. Dənizin altmı
bölüblər, içini, üstünü bölüblər, kirli, mazutlu sahilləri kimə lazımdır?
eynəkli adam səlis danışırdı. Sözünə davam etdi - Xəzərin səthi qalxdı,
bulvarı su basdı, bulvar yadınıza gəlir?
Gəlir.
Neftçilər prospekti vardı.
Məlik: - vardı - dedi.
İndi ora qumluqdur, qumlu, mazutlu sahil. Ora çıxarda bilərəm sizi. -
Eynəkli sanki nə isə deməkdən çəkinırdı. Axır qərara gəldi - Amma bir
şərtlə.
Nə şərt?
Bir az da tutulan kimi oldu, sınıq eynəyini çıxardı, sildi, utancaq bir
tərzdə:
Beş dollar... beş dollar verəeəksiz mənə... Cəmi beş dollar.
Yaxşı. - Məlik özü də başa düşmürdü ki, niyə razılaşdı. Dəniz qırağı da,
dənizin özü də onun nəyinə gərəkdi, amma hər halda, söz ağzından çıxmışdı.
Bəlkə də bu ziyalı kişinin ehtiyacını duymuşdu, yardım etmək istəyirdi.
Eynəkli kişinin ardınca düşüb bir neçə dar küçənin tinini buruldular. Bu
İçərişəhərin keçmiş dar dalanları deyil-di, kartonlardan, taxta qutulardan,
paslı metal laylarından, borulardan tez-tələsik quraşdırılmış daxmalar idi.
Ankaranm gecəqonduları kimi, amma onlardan yüz dəfə bərbad, miskin,
kasıb. Hamısı da qaranlığa qərq olmuşdu, bir iki pəncərədən zəif şam işığı
şölələnirdi. Heç yer-dən bir səs-səmir, bir bişmiş qoxusu gəlmirdi.
Axır ki, sal daş sərhəd divarı çıxdı qarşılarına. Divarm bu tərəfın-də
gözətçilər-fılan da yoxdu. Eynəkli kişi o tərəf bu tərəfə döyüküb, dönə-dönə
arxaya boylanıb, axır ki, divarın uçuq yerini göstərdi:
- Burdan keçə bilərik - dedi. Ə w əl kişi özü, sonra da Məlik əyi-lib
deşikdən keçdilər, qumlu sahilə çıxdılar. Burda dənizin səsi eşidil-məyə
başladı. Ətrafı dəhşətli üfunət bürümüşdü. Məlik bumunu tutdu.
Eynəkli kişi: - Bəli - dedi - üfunətdir. Şəhərin bütün kanalizasiya-sı
Xəzərə burdan axır.
Məlik burdan uzaqlaşmağa çalışdı. Ayaqlan topuğacan quma batırdı.
Bura niyə gəlmişdi, buradan hara gedəcəkdi, heç nə haqqmda
düşünə bilmirdi...
Eynəkli kişi də onun dalınca addımlayırdı. Qum dolmuş qaloşları-nı
çıxartdı, çırpdı, yenə geyindi, sonra bir balaca öskürdü:
- Bağışlayın - dedi - mən sözümü yerinə yetirdim. Sizi bura ke-çirdim.
Siz demişdiz...
Hiss olunurdu ki, pul söhbətini eləmək onunçün asan deyil. Məlik: -
Bəli, əlbəttə - dedi, cibindən çıxanb kişiyə on dollar uzatdı. Eynəkli kişi
pula baxıb: - Yox, biz beş dollara danışmışdıq - dedi
- artıq mənə lazım deyil.
Məlik: - Xırdam yoxdur - dedi - götürün. Çəkinməyin. Ziyalı adama
oxşayırsımz. Nə peşə sahibisiniz... e... idiniz?
Eynəkli kişi başmı aşağı saldı, lap yavaş səslə: - Bir vaxt yazıçı idim -
dedi. Sonra cəld çevrilib vidalaşmadan iti addımlarla uzaqlaşdı. Yenə də
qaloşlannı çıxanb çırpdı, geyindi və əyilib divarm uçuğundan geri keçdi.
IV
Məlik sahilboyu addımlamağa başladı, üfunətli yerdən bir az uzaq-
laşmağa çahşırdı, amma hara getdiyini özü də bilmirdi.
Hər şey bitmişdi. Nə yeri-yurdu qalmışdı, nə xalqı, nə vətəni, nə ailəsi.
Keçmiş yoxdu. Darmadağm dağıdılmış, yandırılmış, tar-mar edil-mişdi.
İndi - bax beləydi.
Gələcək? Gələcək də yoxdu. Hər halda onunçün. Onun, Məlik
Məmmədlinin, Məlik Məhmədoğlunun heç bir gələcəyi yoxdu.
Türkiyəyə qayıtmaq? Bundan sonra, bu xatirələrlə, bu təəssürat-larla, bu
gördükləri, eşitdikləriylə bundan sonra orda necə yaşaya bi-lərdi. Bir də ki,
bundan sonra yaşamağmm nə mənası vardı...
İntihar etmok? Bax burda, elə bu dənizə atılmaq?
Kanalizasivanın bura axıdıldığı yadına düşdii. Nəcislər içində bo-
ğulmaq? Məliyin ürəyi qalxdı, ödü ağzma gəldi.
Ayaqları quma bata-bata gedirdi, büdrəyib yıxıldı, amma ayağa
qalxmaq istəmədi.
Dənizə baxdı. Uzaqda məhbəsə çevrilmiş Nargin adasının silueti
görünürdü.
Damarlarmımı kəssin, alnına gülləmi sıxsın? Bəlkə özünü assın. Ya
zəhər tapıb içsin? Hansı ölüm daha asan, daha rahatdır? Hor halda bunu
Türkiyədə etmək lazımdır ki, heç olmasa torpağa basdırsınlar. Burda ölsə
meyitini krematoridə yandırıb külünü havaya sovuracaqlar. Bir yandan
baxanda elo bu da ömrünün məntiqi sonu deyildimi? Külə çevrilib göyo
sovrulmaq. Heç nə qalmayıb ondan, heç no də qalmayacaq.
- Axı dedim sizə bədbinləşməyin.
Məlik diksindi, bu adamsız sahildə kim idi onunla danışan? Başını
çevirdi və donub qaldı: Ərxan qumun üstündə, onun yanında oturmuşdu.
Haçan gəlmişdi bura? Necə gəlmişdi ki, Məlik heç nə duymamışdı. Ürəyi
şiddətlə döyünməyə başladı, bir az toxtayıb:
- Ərxan? Sən hardan gəlib çıxdın bura? - dedi.
Ərxan gülümsəyib göyü göstərdi:
Ordan - dedi.
Aydındır ki, uçaqla gəlmisən, bəs bura necə gəlib çıxdm?
Ərxan yenə gülümsədi və göyü göstərdi.
Göydən?
Yəni quş-zadsan?
Ərxan bu səfər daha da müəmmalı gülümsünərək: -
Bəlkə də - dedi.
Susdular.
Ərxan: - Sizinkilərin hamısını görə bildiz? - deyə soruşdu. Məlik
köksünü ötürdü.
Gördüm - dedi - sonra əlavə etdi - Bilmirəm məni bura gətirt-məklə
yaxşılıq elədin mənə, ya pislik.
Bunu ancaq siz özünüz təyin edə bilərsiz.
Mən də bilmirəm. Ailə üzvlərimi ölmüş bilməyim daha yaxşıy-dı, ya
onları BELƏ görmək.
Ölüm hər şeyin sonudur. Yaşadıqca insamn hələ həyatm dəyi-şəcəyinə
ümidi var. Bu bir az da insanın özündən asılıdır. Öləndən sonra ondan daha
heç nə asıh olmur.
Bir ölümə çarə yoxdur deyiblər. Amma görünür ölüm çarəsiz-liyin
çarəsiymiş. Çıxılmazlıqdan yeganə çıxış.
Ərxan bir şey demədi.
Ola bilsin ki, Ərxan çox gizli bir təşkilatın nümayəndəsi idi, hər cür
səlahiyyətləri vardı, istədiyi yerə girib-çıxa bilirdi, bura da Məliyi izləyə-
izləyə gəlib çıxmışdı, amma axır ki, ondan nə istəyirdi?
Yaxşı, axı nə bildin mən burda, bu qumlu sahildəyəm?
Ərxan:
Yəqin özünüz də bilmədən tükümü oda tutmusuz - dedi - mən də uçub
gəlmişəm. Məlik Məmməd nağılı yadınızdan çıxıb, bəlkə mən də sizin
Zümrüd quşunuzam - güldü.
Boşla sən Allah, nə nağılbazlıqdır? Həyat nağıl deyil. Çox acı şeymiş
həyat.
Təəssüf ki, elədir - dedi Ərxan - amma nağıl həyatdan daha ger-çəkdir.
Yaxşı, nağıl həyatdan gerçəkdirsə, sən də Zümrud quşusansa, çı-xar
məni işıqlı dünyaya. Qa deyəndə ət, qu deyəndə su verərəm.
Özü də təəccübləndi ki, bu halında hələ zarafat da edə bilir.
Ərxan:
Yox işıqlı dünyaya yalnız öz gücümüzlə çıxa bilərik - dedi.
Kimin gücüylə?
Hamımızm.
Bununçün nə etmək lazımdır?
Əvvəla, ağ qoçu qara qoçdan seçə bilmək lazımdır. Sonra da sıç-rayıb
ağ qoçün belinə minəndə, elə möhkəm oturmalısan ki, səni qara qoçun
belinə ata bilməsin.
~ Eh, ay Ərxan, mənim də, elə sənin də nağıla inanmaq vaxtımız
keçib.
Ərxan yenə cavab vermədi, xeyli susdular, sonra Ərxan: -
Bir ora baxın - dedi.
Hava işıqlanmağa başlamışdı, Məlik Ərxan göstərən səmtə baxdı.
Nə var ki, orda?
Görmürsüz? Diqqətlə baxm.
Məlik bir az da diqqətlə baxdı və doğrudan da nə isə gördü.
Deyəsən itlərdir - dedi - hə, iki itdir, boğuşur.
Ərxan:
İtlər deyil, iki qoçdur, boğuşmurlar, döyüşürlər. Ağ qoç, qara
qoç.
Qoçlar burda nə gəzir?
Sizinçün gəliblər. Məlik Məmməd nağılını tamamlamaqçün. Axı
hələ göydən üç alma düşməyib.
Məlik: - çoxdan düşüb üç alma - dedi və kədərlə əlvavə etdi: - özü də
hərəsi bir zonaya.
Ərxan: - Yox, bu çürük almalardı, mən birinci gün çiçok açan, ikinci
gün çiçəyini tökən, üçüncü gün bar verən almaları deyirəm. Padşahın həsrət
qaldığı almaları.
- O almaları da divlər yeyərmiş - dedi Məlik - yenə Məlik Məm-məd
nağılı.
Divlərə də qalib gəlmək olar. Unutmayın ki, divlorin canı bir şüşədədir.
Biitün bu rəmzlərlə nə demək istəyirsən Ərxan, sözünü açıq de,
bir şey başa düşüm.
- Məlik Momməd ağ qoçun belinə sıçrayıb İşıqlı dünyaya çıxa bi-lərdi.
Sizin də hələ bu şansınız var.
Elə bil bu sözlər Məliyi ovsunladı. Çətinliklə yerindən durdu, az qala
yıxılacaqdı. Bir-iki addım atdı, indi qoçları doğrudan da aydm
görürdü. Ərxana tərəf çevrildi və yenə donub qaldı: Ərxan ilim -ilim itmişdi.
Yerin dibinəmi batmışdı, uçub göyəmi qalxmışdı? Bəlkə doğ-rudan da quş
imiş - Zümrüd quşu.
Məlik qumların üstüylə qoçlara tərəf addımlamağa başladı. İndi lap
aydın görürdü, özü də orda tək bir qoç qalmışdı: Ağ qoç. Amma Məlik
irəlilədikcə elə bil o da uzaqlaşırdı. Məlik qaçmağa başladı, ayaqlarım
qumlardan güclə dartıb çıxarırdı.
Bir-iki dəfə büdrəyib yıxıldı, sonra durub yenə qaçmağa başladı. Ona elə
gəlirdi ki, məsafə get-gedə azalır. Bax indicə ağ qoça çatacaq. Az qala
çatacaqdı...
Az qala. Az qala...
A v q u s t - s e n t y a b r 2 0 0 3 Z
u ğ u l b a
M Ü N D Ə R İ C A T
Milli m onəviyyatımız
voAnar yaradıcılığı
....................................................
4
Ağ lim an
Günlərin bir günii ........................................................................................................... 19
Norgizin Xoruz babaya m o k tu b u
.................................................................
52
İki - b i r
...................................................................................................
53
Dadaşın professor Teym ur Mahmudova m ə k tu b u
..........................................
60
Üçüncü............................................................................................................................
63
Zaurun Təhm inəyo məktubu
.........................................................................
92
Təklik tilsimi
.............................................................................................
94
Nərminənin atası Səftərovə anası Minaya m əktubu
...........................................
105
B irdə mən görsom ki
.................................................................................
106
B eşm ərtəbəli evin altıncı m ərtəb əsi
Birinci f ə s il..............................................................................................................
143
İkinci fo s il ................................................................................................................ 150
Üçüncü fəsil ...............................................................................................................
161
Dördiincü fəsil............................................................................................................
173
Beşinci fosil ................................................................................................................ 180
Altıncı f o s il ..............................................................................................................
189
Yeddinci fosil ............................................................................................................. 200
Sokkizinci f o s il ........................................................................................................ 217
Doqquzuncu fosil ........................................................................................................ 225
Onuncu fosil ............................................................................................................... 236
On birinci fosil ............................................................................................................ 251
On ikinci f o s il .......................................................................................................... 259
On üçüncü fosil ........................................................................................................... 270
On dördüncü f o s il
..................................................................................
274
On beşinci f o s il ........................................................................................................ 282
On altıncı fosil ............................................................................................................. 297
On yeddinci fosil
......................................................................................
303
On sokkizinci fosil
....................................................................................
309
F.piloq
...................................................................................................
316
Ağ qoç, q a ra qoç
Birinci nağıl
............................................................................................
325
İkinci nağıl
.............................................................................................
357
Buraxılışa məsul:
Texniki redaktor:
T ərtibatçı-rəssam:
Kompyuter səhifələyicisi:
Korrektor:
Ə z i z G ü l ə l i y e v
R ö v ş ə n A ğ a y e v
N ə r g i z Ə l i y e v a
R ə ş a d H ə m i d o v
Z e y n ə b
Ə m i r ə l i y e v a
Yığılmağa verilmişdir 16.05.2004. Çapa imzalanmışdır 09.12.2004.
Formatı 60x90 V16. Fiziki çap vərəqi 26. Ofset çap üsulu.
Tirajı 25000. Sifariş 201.
Kitab “Şərq-Qərb” mətbəəsində çap olunmuşdur.
Bakı, Aşıq Ələsgər küç., 17.
Dostları ilə paylaş: |