S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
qovulma çıqqıltısını imitasiya edə bilər. Mədəciklərarası çəpərin defekti spontan olaraq bağlandıqda, üçtaylı qapağın tayları ilə birləşdikdə və ya burada membranoz anevrizma əmələ gəldikdə uca səsli və ya n əfəsvermədə güclənən çıqqıltı meydana çıxa bilər. O, döş sümüyünün aşağı hissəsinin sol kənarında daha yaxşı eşidilir və bir qayda olaraq getdikc ə artan pansistolik küylə müşayiət olunur. Persistəedici anomal arterial borunun dördtaylı qapağı həmişə qovulma tonunu generasiya edir; o, ür ək tonlarından daha çox uca eşidilir və nəfəs aktlarından asılı olaraq d əyişilmir. Onu da qeyd edək ki, ağciyər arteriyasının stenozu artdıqca, sağ mədəcikdaxili təzyiqin artma sürəti çoxalır, ağciyər arteriyasında təzyiq azalır; bu zaman pulmonal qovulma çıqqıltısı birinci tonun mitral komponenti il ə birləşə bilər. Onları tənəffüs siklinin fazalar ında dəyişməsinə görə ayırd edirlər. Pulmonal qovulma çıqqıltısı n əfəsalma fazasında güclənir. Ağciyər arteriyasında qan təzyiqinin yüksəlməsi, yəni pulmonal hipertenziya ağciyər arteriyası kökünün genəlməsinə, dəliyin, fibroz h əlqənin, pulmonal qapaq taylarının gərilməsinə və bərkişmisinə səbəb olur. Pulmonal qovulma çıqqıltısı bu vaxt qapağın tam açılmasında meydana çıxır. O, ağciyər arteriyası stenozunda əmələ gələn çıqqıltıdan f ərqli olaraq, tənəffüsdən asılı olaraq dəyişilmir. Ağciyərin birincili və idiopatik hipertenziyasında birinci tonun güclənməsi və vibrasiyası qeyd edilir; onun trikuspidal komponentinin gücü artır; pulmonal qovulma tonunun dalınca mezosistolada başa çatan qısa küy qeyd edilir. Ağciyər arteriyasının idiopatik dilatasiyası zamanı qovulma küyü v ə həm də çıqqıltı eşidilə bilər. O, ağciyər arteriyasının elastikliyi azaldıqda, onun divarlarının distrofiyasıda baş verir. Qulaqcıqlararası ç əpərin defektində ürəyin uc vurğusu sağ mədəciklə baş verir və birinci tonun ikinci komponenti birincid ən güclü eşidilir (birinci ton ikiləşir). İkinci komponenti üçtaylı qapağın bağlanması və pulmonal qovulma tonu t əşkil edir. Birinc i tonun mitral komponentinin ucalığı döş qəfəsinin forması v ə qalınlığından başqa, sol mədəcikdaxili qan təzyiqinin artma sür ətindən, sol mədəciyin yığılma davamiyyətindən, mitral qapağın rigidliyi d ərəcəsindən, hərəkiliyindən asılı olaraq dəyişilir. Perikardda çoxlu miqdarda maye yığılmış olduqda, ürək kəfkirə oxşar hərəkətlərə m əruz qalır və hər dəfə döş qəfəsinin ön divarına yaxınlaşdıqda ürəyin birinci tonun ucadan eşidilməsi baş verir. Ür əyin yığılması Starlinq effekti və ya katexolaminlər, ürək qlükozidl əri, tiroksin kimi inotrop dərmanların təsirindən sürətlənə və gücl ənə bilər. Sinus taxikardiyası və ya fiziki yüklənmə zamanı birinci tonun mitral komponentinin gücl ənməsi, simpatik stimulyasiya hesabına 44 baş verir. Ürək əzələsinin yığılma qabiliyyətinin zəifləməsi, birinci tonun mitral komponentinin s əsini azaldır. Ür ək əzələsinin xronik xəstəliklərində, mitral qapağın sökülməsi, dağılması hallarında, ürək çatışmazlığında, miokard infarktında, diffuz miokarditl ərdə, β-adrenoblokatorlar kimi antiinotrop dərmanların təsiri altında, yaşla əlaqədar olaraq, ürəyin birinci tonu zəifləyir. Yaşlı adamlarda döş qəfəsinin ön-arxa ölçüsünün artması, EKQ-də PR intervalının uzanması, birinci tonun kütləşməsinə, karlaşmasına və daha doğrusu boğuqlaşmasına gətirib çıxarır. Bu zaman birinci ton özünün yüks ək tezlikli tərkib hissələrini itirmiş olur. Diastolanın qısa olması, sol m ədəciyin zəif dərəcədə gərilməsi, birinci tonun mitral komponentinin z əif səsli olmasına səbəb olur. Və bunun əksinə olaraq, diastolanın uzanm ası güclü Starlinq effektini yaradaraq, birinci tonun ucalığını artırır. Mitral qapağın çatışmazlığı, mitral requrgitasiya, mitral stenoz, Ebşteyn anomaliyası, ürək aritmiyaları və blokadaları, konstriktiv perikardit, qulaqcıqların seyriməsi zamanı, ürəyin birinci tonunda mitral komponentin ucalığı, ürəyin sol mədəciyinin yığılma qabiliyyəti, diastolanın davamiyyətliyi və dolma effekti ilə əlaqədardır. Yaşlı pasiyentlərdə, məsələn yaşı 40-dan çox olan xəstələrdə, sistolik qradiyent 50 mm c.s-dan çox yüks əlmiş olan hallarda, ürəyin sol m ədəciyinin yığılma qabiliyyəti zəifləyir və birinci tonunun mitral komponenti yavaşıyır. Maraqlıdır ki, ürəyin ikinci tonu, EKQ ilə müqayisədə T dişciyindən dərhal sonra meydana çıxır. Normada Q-II ton QT intervalından 26±13 ms uzundur. Simpatik hiperstimulyasiyada Q-II ton intervalı qısalır (Xeqqlin sindromu). Belə hal tireotoksikoz, feoxromositoma zamanı müşahidə oluna bilər. Normal qan təzyiqi aortada 120/70 mm c.s- na, ağciyər arteriyasında isə 25/10 mm c.s-na b ərabərdir. Ür əyin sol mədəciyinin sistolası və aortaya qanın vurulması dayandıqda, aortada qan təzyiqi sol mədəcikdə olan qan təzyiqindən artıq olduqda, başqa sözlə diastolanın başlanğıcında aortal qapaq bağlanır və II ton meydana çıxır. Məhz, bu anda aorta və arteriyalarda qanın anteqrad h ərəkəti davam edir. Sonuncunun davamiyyəti periferik damar müqavim əti ilə əlaqədardır. Başqa sözlə, ikinci tonun aortal komponenti, sol m ədəciyin sistolası zamanı aortaya vurulmuş qanın, sol mədəcikdaxili qan t əzyiqinin aortadaxili qan təzyiqindən az olduğu anda geriyə qayıtmaq effekti altında aortal qapağın bağlanması nəticəsində baş verir. Ür əyin ikinci tonu aortal və ağciyər arteriyası qapaqlarının bağlanması ilə əlaqədar baş verir. Bu qapaqların bağlanması ürəyin diastolası zamanı qanın geri qayıtmaq effekti ilə bağlıdır. Sonuncu isə 45 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|