S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
şəkilində əllənir və qeyd edilir. Onu da qeyd edək ki, mitral qapağın sallanması, apikal vurğunun mezosistolik çökməsinin səbəbi ola bilər. Aortal requrgit asiyanın qəflətən baş verməsi və mitral qapağın mezodiastolik bağlanması 3-cü tonu və 2-ci diastolik vurğunu törədir. Sonuncu ür əyin sol mədəciyinin aortadan retroqrad qayıdan qanla dolmasına uyğun gəlir. Döş qəfəsində ürəklə əlaqədar eşidilən xırıltılar iri qabarcıqlı yaş xırıltılar olub, qan durğunluğu ilə əlaqədar olaraq, x əstənin uzandığı böyrü üzərində daha aydın eşidilir. 41 VI f əsil Ü RƏK TONLARI Ür əyin birinci tonu sistola, ikinci tonu isə diastola ilə əlaqədar olaraq əmələ gəlir. Mədəciklərin sistolası gərginlik və ya izometrik (izovolyumetrik) fazalardan ibar ətdir. Sistolanın birinci fazasında m ədəcik divarlarının gərginləşmi nəticəsində, daha doğrusu mədəciklərin yığılmağa başladığı anda, mədəciklərin içindəki qan qəflətən sıxılır və o, qapaqların kip bağlılığından mədəcikləri tərk edə bilmir. Nəticədə qan aldığı zərbəni, özü sıxılmadığından qapaqlara və divarlara ötürür. Sonuncular elastikliyin ə görə titrəyir. Bütün bu titrəmələr (vibrasiya) eyni zamanda ür əyin birinci tonunu yaradır. Onu da qeyd edək ki, sistolanın izometrik fazasında başlanan birinci ton qovulma fazasının başlanğıcında aorta və ağciyər arteriyası divarlarını vibrasiyaya uğradaraq, qalmaqda davam edir. Beləliklə qapaq, damar və əzələ komponentl əri ürəyin birinci tonunu əmələ gətirir. Birinci qapaq komponentl əri sırasında diastolanın axırında, daha doğrusu sistolanın başlanğıcında mitral qapağın bağlanması və bu zaman onun əmələ g ətirdiyi vibrasiya əsas rol oynayır. Qapaqlardan üçtaylının bağlanması, pulmonal v ə aortal qapaqların açılma vibrasiyaları ikinci, üçüncü və dördüncü yerl əri tutmaqla, sözügedən mexanizmdə dəxi iştirak edirlər. Qeyd etm ək lazımdır ki, ürəyin sağ mədəciyi sol mədəcikdən 7 ms (milli saniy ə) sonra yığılır və bu fərqi qavramaq mümkün deyildir. Birinci tonun əmələ gəlməsində iştirak edən pulmonal və aortal komponentl ərin dəyişiklikləri aşağıdakı hallarda rast gəlinə bilər: - yuxarı yaş qrupuna daxil olan şəxslərdə mədəciklərin izovolyumik yığılma müddətinin uzanması qeyd edilir; ad ətən birinci tonun aortal komponenti (aortal qovulma tonu v ə çıqqıltısı) izovolyumik yığılmanın sonunda, mitral komponentd ən 40 – 60 ms (0,04 - 0,06 saniyə) sonra meydana çıxır; ürək çatışmazlığı ilə müşayiət olunan miokard infarktının birinci üç sutkasında sözügedən müdd ət maksimal olaraq uzanır (60 ms). Qeyd edilən uzanmalar birinci tonun parçalanmasına səbəb olur; - ikitaylı aortal qapağın mövcudluğunda və ya aortal qapağın anadang əlmə olaraq ikitaylı olmasında, aortal stenoz və ya arterial hipe rtoniya zamanı, aortal qapağın bərkişməsində (rigidliyind ə), aortal komponenti, yəni aortal qovulma çıqqıltısı (tonu) güclənir; arterial hipertoniya aorta kökünün v ə qapağının gərilməsinə səbəb olur. Aortal 42 qovulma çıqqıltısı yalnız aorta qapağının stenozu (və ya aortal d əliyin stenozu) zamanı meydana çıxır. Digər t ərəfdən aortal qovulma tonunun (çıqqıltısının) yoxluğu aortal qapağın hərəkiliyi (mobilliyi) və açılma amplitudu il ə korrelyasiya edir. Aortal stenoz zamanı aortal qapağın açılma çıqqıltısı, stenotik küyün təsirindən, xüsusilə sağ ikinci qabırğaarası sahədə və döş sümüyünün sol k ənarında eşidilməyə bilər; - ikitaylı aortal qapağın mövcudluğunda, aortal qovulma tonu v ə ya çıqqıltısı, birinci tonun mitral komponentindən də uca olur, ikinci tonun aortal komponentinin gücl ənməsi ilə müşayiət olunur və həm də aortal requrgitasiya ilə müştərək rast gəlinir; - pulmonal qovulma tonu ağciyər arteriyası qapağının açılma tonu hesab olunur; o, ağciyər arteriyasının tam infundibulyar stenozunda, ağciyər arteriyası qapağının displaziyası və ya aplaziyasında olmur; o, ağciyər arteriyası qapağının maksimal açılmasında, yəni açılma amplitudunun maksimal d ərəcəsində meydana çıxır; - ağciyər arteriyasının stenozunda pulmonal qovulma tonu n əfəsalma aktında zəifləyir və ya itməyə meyllənir; buna s əbəb nəfəsalma zamanı ürəyin sağ mədəciyində qan t əzyiqinin yüksəlməsi (˃10 mm c.s.) və sağ mədəciyin yığılmasından əvvəl, ağciyər arteriyası qapağının, ağciyər arteriyasının içinə tərəf qabarmasıdır; sonuncu halda ağciyər arteriyası qapağı açılarkən çırpılmır. Bundan fərqli olaraq, aortal qovulma tonu t ənəffüs siklinin müxtəlif fazalarında dəyişilmir, çünki ürəyin sol mədəciyində diastolik t əzyiq aortadaxili diastolik təzyiqdən (˃50 mm c.s.) h əmişə az olur (˂10 mm c.s.). M əlum olduğu kimi, ürəyin ikinci tonu diastola zamanı aortal və pulmonal qapaqların bağlanması ilə əlaqədar olaraq əmələ gəlir. Ağciyər arteriyası qapağının və ya dəliyin stenozu zamanı poststenotik olaraq, çox vaxt dilatasiya əmələ gəlir və burda stenotik küy, pulmonal qovulma çıqqıltısı ilə birgə rast gəlinir. Fallo tetradasında aortaya h ər iki mədəcikdən artıq miqdarda olmaqla qan daxil olur. N əticədə aortal qovulma tonu və ya çıqqıltısı güclənir; pulmonal qovulma çıqqıltısı ağciyər arteriyası üzərində tapılır. Onu da qeyd edək ki, Fallo tetradasında nəfəsalma zamanı sağ mədəcikdə təzyiq çox da yüks əlmir, çünki, mövcud olan mədəciklərarası çəpərin defekti buna imkan vermir, y əni qan sağ mədəcikdən sol mədəciyə keçir. Mitral qapağın sallanmasında onun açılma çıqqıltısı, aortal və ya pulmonal 43 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|