57
bil, ən böyük həmdəmi, ən yaxın sirdaşı, sirli-sehrli
dünyasının qibləgahı bu kitablar idi. Bu kitablar Elçini
gələcək işıqlı dünyaya aparan mayak kimi yollarına nur
çiləyirdi.
Və qarşıda böyük şəfəqlər görünürdü. O şəfəqlərin
işığında ömrünün şirin nağılını yaradırdı. Bu nağılın
qəhrəmanı onun özü idi. Bu nağıl qəhrəmanı haralara gedib
çıxacaqdı, səsi haralardan gələcəkdi-bu hələ gələcəyin işi idi
və o gələcəkdən Elçin çox şeylər gözləyirdi.
Adı dilinə yatmayan bu şəhərin səsli-küylü təcrübə
sahəsində, adamı duyğulandıran şəhər ətrafında, gecələrin
tənha səssizliyində də o nağıl qəhrəmanının izi ilə yeriyir,
onu bir an gözündən qoymur, hərdən də ağ atlara süvari olub
uzaqlara, lap uzaqlara gedib çıxırdı.
Hələ yarımçıq qalan arzularını həyata keçirmək üçün bu
kitablardan
bərk-bərk
yapışmalıydı.
O
kitabların
səhifələrində öz taleyinin ağ cığırlarını tapmalıydı. Kim nə
deyirsə-desin, insanın tale yazısı onun alnına yazılmır. Belə
olsaydı əgər Tanrı insana düşüncə, ağıl, dərrakə verməz, onu
bir robot kimi yaradardı. İnsan Tanrının müəyyən elədiyi
milyonlarla kodlaşdırılmış cığırların əhatəsində dolanır,
özünü axtarır və tapdığı qədər tapır. Güclü adamlar, zəhmətlə
yoğrulanlar o milyonlarla kodun içərisindən öz işıqlı
şifrələrini tapa bilir, həyatda önəmli bir mövqe tuta bilirlər.
Zəif, iradəsiz, tənbəl kəslər isə elə hər şeyi mövcud olmayan
o alın yazısına bağlayır, nahamar işlər görərək, ya da heç nə
etməyərək zülmət qaranlıqlara doğru sürünürlər. Elçinin belə
adamlara yazığı gəlirdi. Axı Tanrı insana bu ömrü yandırmaq
üçün deyil, yaşamaq üçün bəxş edir. Ömrü yanan insanların
ruhunu dikəltmək üçün az-çox, bacardığı qədər təsir etmək
istəyirdi onlara. Beynində az-çox nuru olanlar onun dediyi
sözlərin işığından bir damla götürə bilirdilər. Qəlbinin nuru
58
yatanlar isə... Belələri artıq indidən yanan talelərinə doğru
tələsirdilər. Özləri də bilmədən, Tanrının möcüzəsinə ümid
bəsləyərək...
Lap tez ötdü bu iki il. Yenə yollar onu Bakıya sarı
gətirirdi. Bu dəfə başqa inamla, başqa ruh və inadla.
Bakıya çatanda yüz illərdi buralardan ayrılmış kimi
şəhəri bağrına basdı. Sanki bu gəlişin bir başqa gəliş
olduğunu şəhərə demək istəyirdi.
Gəncədən qayıdıb gəldi. İstehsalat təcrübəsi ilə bərabər
böyük həyat təcrübəsi də qazandı. Ən azı gələcək həyat
yükünün bir hissəsini tutdu. Amma bu yük xurma deyidi.
Elm və biliklərlə dolu kitablar idi. O kitabların işiğı indi onu
Gəncədən Bakıya gətirirdi. Bir azdan isə uzaqlara, dünyanın
o başına aparıb çıxaracaqdı.
Elçin böyük yolun yolçuluğuna çıxmışdı...
59
BİR GECƏNİN TARİXÇƏSİ
Xudu Məmmədovun adı nəinki onun üçün, o dövrün
zəkalı kəsiminin hər bir qismi üçün müqəddəs və əlçatmaz
zirvə sayılırdı. Nağıllardan gəlmiş kimi görünən bu adam,
sanki, insanın, insanlığın fövqündə dayanırdı. O dövrün hər
bir adamı bu Böyük Ziyalını görmək, bir an da olsa, onun
işığında yuyunmaq arzusu ilə alışıb yanırdı. Adamlara elə
gəlirdi ki, bu adam yerdə, adamların yanında yaşamır. Sanki
məkanı, yaşam yeri bir başqa planetdir. Və o başqa planetdən
enib yerə gəlir, adamların gözünə görünür, işığından
zülmətlərə nur çiləyir, yenə də qayıdıb, yurduna, məkanına
gedir. Elçin də bu dünyanı dərk edəndən bu insanın
müqəddəsliyini qəbul eləmişdi. Hər zaman onu görməyin
həsrətini çəkmişdi. Bilirdi ki, Xudu müəllim onun kimi işıqlı
adamları çox sevir. Amma onun yanına getməyə cürət
eləmirdi. Onun yanına getmək üçün əlində fundamental bir iş
olmalıydı ki, Xudu müəllim onunla keçirdiyi vaxta görə
təəssüf hissi keçirməsin. Hər halda, Elçin belə düşünürdü.
Elə bu düşüncənin fonunda nələrsə etmək, elmə yeni nəyisə
gətirmək intizarında sabahlarını açırdı. Bu düşündüklərini
edəndən sonra rahatca Xudu Məmmədovun yanına gedə
bilərdi. Onun qarşısında şax dayanıb, qazandığı uğurlardan
danışardı. Bax, onda heç şübhəsiz Xudu müəllim onu
maraqla qarşılayardı. Elmi kəşfi ilə tanış olar, başına sığal
çəkər, gözündəki bir dünya işıqla onu başdan-ayağa süzüb,
60
uğurlar diləyərdi. Belə bir günə qurban kəsməyin həsrətini
çəkirdi Elçin...
Əvvəldə qeyd eləmişdim axı, məqam tapan kimi yolunu
Ağdamdan, Şuşadan salırdı. Bu dəfə də yol üstündə idi.
Ağdama, əzizlərinə baş çəkməyə gedirdi. Ali məktəbi
bitirmişdi. Diplomunu almışdı. Amma sınıqlığı var idi.
Çünki diplom işini elmi iş kimi təqdim edə bilməmişdi. Daha
doğrusu, mərdümazarlar, Moskvada oturan nakəslər buna
imkan verməmişdilər.
Belə
bir
zamanda
Ağdama
gedirdi.
Axşamın
alatoranında Bakı-Ağdam qatarında yola çıxmaq üçün
dəmiryol vağzalına gəldi. Vağzalda böyük qələbəlik var idi.
Əksər camaat Bakının istisindən qaçmaq, rayonda yayı
keçirib, payızın əvvəlində yenə Bakıya qayıtmaq istəyi ilə
yola çıxmışdılar. Elçin fikirli-fikirli dolaşıb, kupesini tapdı.
Əynini dəyişib oturdu və Məmməd Arazın yeni çıxmış
kitabını götürüb vərəqləməyə başladı. Bu an bir nəfər kupeyə
daxil oldu. Salam verdi. Elçin bir qədər qanrılıb, onun
salamını aldı. Bir anlıq nəzərləri gələn adamın üzündə
dolaşdı. Və... dəhşətə gəlib, dim-dik ayağa qalxdı. Səhv
etmirdisə, bu həmin adam idi; hər zaman həsrətini çəkdiyi,
intizarında olduğu Xudu Məmmədov.
Utancaq-utancaq əlini ona sarı uzatdı.
-Salam... Xudu müəllim... Bu sizsiniz?
-Bəli, düz tapmısınız. Məni hardan tanıdınız?
-Siz... Nə vaxt gəlmisiniz?
-Hardan?
“Uzaq planetdən” demək istədi. Birtəhər o sözü
boğazından qaytarıb, başqa söz dedi.
-Yəni deyirəm... Sizi görmədim.
-Mən elə indi gəlmişəm. Gəl tanış olaq, mən Xudu
Məmmədovam, bəs sən?
Dostları ilə paylaş: |