Portrety literackie

z  nas  ja k   z  pijanego  czumaka,  co  przehulawszy  mażę  soli, 
chodzi  g o ły  i  bosy,  i  skacze  hajduka.  Pomyśł-no  ojcze, 
60 
począć  w   tej  biedzie?  Wszak  to  ju ż   trzynasta  zima  ja k   się 
tułam y  bez. celu  po  obcych  ziemiach...
510
  g d yb y  to 
prezes  kom issyi  i   deputaci  chcieli 
uwzględnić  tę  mądrość,  któ rą   wywiozłeś  z  A ra b ii— to  pew-
312 
D Z IE Ł A   L U C Y A N A   S IE M IE Ń S K IE G O . 
"
K im   bac  loojm y  a k ły   boruJc 
K o ły   skaże:  Ben  el  me! -)
I ' sw ij  k in d ża ł  wozma  do  ru k  
N i  kto  ziw aty  neśme.
A n i  szyrok,  ani  souk  s)
Ne  miszaje,  bo  znaj  huk,
Szczo  weleno,  to  wse  iia z y r  4) 
A   ja k   hejkne:  H a ła j  g id y !  5) 
To  robota  ja k   w   prysidy 
Irtu s z   g in y   ben  na zyr.  °)
T y lk o   szczo im   how oryty
0   arabśkoj  m udroti!
Nema  z  nym y  szczo  czynyty, 
Pomroczeny  w   temnoti.
Buwże  kto   z  nych  w   Palestyni, 
Abo  w   hlibokoj  pustyni,
Za  piskam i,  aż  tam  het,
De  kam inia  bez  tra w yci,
De  ani  k ro p li  wodyci,
1  ne  roste  oczeret?
!)  K to   maje  hołowu  i  rozum  w e ły k ij
2)  Ja  pow eływ aju
3)  A n i  źara,  ani  chołod.
i)   Hotowo.  .
5)  B iż y   .szwydko.
6)  Obnennyj  deń,  robota  szwydka.

---

E M IR   T A D Z -E L   F A H E R . 
313
nieby  cię  nie  w y g n a li  z  domu,  a  nie  w y d a w a li  na  ciebie 
w yroku!  Bo  cboćby  zdać  się  i   na  babski  sąd,  to  prze­
cięć  nie  ma  lepszej  adm inistracyi  nad  arabską.
K to   ma  tęgą  głowę  i   rozum  a  krzyknie:  Ben  el  me! 
a  kindżałem  b łyśn ie —wszystko  slucba,  dość  rozkazać  a  sta­
nie  się;  a  gdy  hukniesz:  H a ła j  g id y !  robota  idzie  ja k  
z  płatka.  A le  co  oni  wiedzą  o  arabskiej  mądrości!  ja k  
tra fić  do  ładu  z  ciemnemi  łbami!
Czy  koczowały  na  poli 
S tro iły   czerdak,  szałas?
H u la w   k o try j  w   A natoli 
N a  konyku  Adabasz?
Czy  w yp ra w ia  w   swoju  ru ku  
Brosaw  dzidu,  strelaw  z  łuku, 
Zubam i  gindźał  derżaw? 
Obczerkawsia  talizmanom 
Do  wscbid  słońca  nad  Dywanom 
Szczob  w   niczym  no  poterpaw?
Czy  buw  znakom  z  Alibejom 
El-Abassi  ben-en-man,
Szczo  w   A lg e rii  buw  dejom,
A   rodom  ma  b u t’  Hiszpan?
W   Adamaszku  bo  s tru iły,
A   na  puszczy  do  m obyły 
K ła w   ty   b a t’ku  jebo  sam.
A   na  pam iat’,  szczo  z  tym   chwatom 
Żyweś  wirno  ja k   brat  z  bratom, 
Cboczesz  stroit  jem u  cbram.
Czy  buw  k o to ry j  emirom 
Beduiuskim   w   Besarib?
Czy  k u ry ł  lu lk u   z  wezyrom,
Baczyw  Mahometa  hrib?

---

D Z IE Ł A   L U C Y A N A   S IE M IE N S K IE G O .
„C zy  b y ł  k tó ry   z  nich  w   Palestynie,  albo  na puszczy 
tam,  za  piaskam i,  daleko,  gdzie  ani  tra w a   nie  rośnie,  ani 
w ody  nie  ma,  ani  oczeretów?...
»Czy  koczował  z  nich  k tó ry   pod  szałasem,  pod  namio­
tem? 
czy  na  koniu  przeleciał  wzdłuż  i  szerz  Anatolię? 
Czy  rękę  w p ra w ił  w   ciskanie  dzidą,  w   strzelanie  z  łuku? 
Czy  w   zębach  kin d ża ł  nosił,  lub  czy  się opisał  talizmanami, 
aby  mu  u ro ki  szkodzić  nie  m ogły?
Czy  prowożaw  karaw anu 
Z  Mezaribu  do  Adanu,
Baczyw  Dzam ii,  Kaab?
Czy  chodyw  we  wrem ia  speki 
Z  pokłonenijem   do  Meki?
De  m ołytsia  w siąk  Arab?
Czy  chodyw  k o try j  z  zawojom, 
G indżał,  borodu  nosyw,
B uw   odit  tureckim   strojom,
Czy  w   meczeti  hołosyw?
Znaje  pysmo  w   A lk  orani, 
Sediw  z  T urkom   na  dyw ani, 
Czy  i  w  tu re ć k ij  szupeń,
Czy  baczyw  seraj  sułtańskij, 
Abo  obrad  muzułmańskij?... 
S pytaj  —   a  stanę  ja k   peń.
D ru h y c li  berut  sia  uczyty,
A   sami  temni  ja k   nicz.
Może  schotiat  szcze  zro b yty 
Z  d iła m i  neschodnu  ricz?
Szczoby  rejestry  spysaty,
I   w si  broszy  im  w iddaty,
A   czy  czuw  se  kto   koły? 
Szczob  swercłi  prąci  i  roboty 
Z   didicza  zberaty  szczoty 
Jak  za  koni  i  woły?

---

„A   któ ryż  z  nich  poszczyci się  znajomością  Alego  beja, 
co to  b y ł  dejem  w  Algerze,  cboć  Hiszpan  rodem,  je ś li  nie  ty  
ojcze, któryś go własnemi rękam i  w ło żył do  grobu,  gdy  um arł 
na  pustyni,  a  teraz  przez  pamięć  dla  zgasłego  przyjaciela, 
chcesz  mu  św iątynię  w ystaw ić.
„N iech  się  kto  z  nich  pochwali,  że  b y ł  emirem  bedu- 
ińskim ,  że  p a lił  lu lk ę   z  w ie lkim   wezyrem,  lub  zwiedzał 
grób  Mahometa.  Niech  się  pochwali,  że  przewodniczył 
karaw anie  z  Mezaribu  do  Adan}r,  że  oglądał  Kaabę,  czo­
łem  b ił  w   Mekce  i  m odlił  się  ja k   Arab.
„C zy  k tó ry   z  nich  nosił  zawój  na  głowie,  kin d ża ł  za 
pasem,  długą  brodę,  ubierał  się  po  turecku,  m odlił  się 
w   meczecie,  czytał  A lkoran,  siadyw ał  z  T u rka m i  na  dyw a­
nie,  ja d a ł  z  nim i  groch  z  kapustą,  w id zia ł  sułtański  se­
ra j? — P y ta j  się  ich,  a  każdy  stanie  ja k   pień.
„C hcieliby  drugich  uczyć  rozumu,  a  sami  ciemni  ja k  
noc.  K to   wie,  może  jeszcze  gotow i  zrobić  ja k ą   grubszą 
niedorzeczność,  i  zechcą, żebyśmy  spisyw ali  regestra  i   od­
d a w a li  im   pieniądze?  Tegoby  jeszcze  brakowało!  z  dzie­
dzica  ściągać  rachunki  ja k   z  konia  lub  wołu!  To  za  wiele!
„Jeżeliby  kochany  ojcze  m ieli  ci  ta k   dokuczać  i  czer­
n ić  atramentem  —   to  ju ż   lepiej  siodłać  konie,  chwytać  za 
dzidy  i   ruszać  do  E piru...  A   ja k '  Bogu  duclia  odda  pani 
hetmanowa,  w rócim y  do dom  i  pokażemy,  co  to  znaczy  nasz 
em ir...”
E M IR   T A D Z -E L   F A H E R . 
316
M ały  tobi  bat’ku  lu b y 
D okuczaiy  sym  pustym, 
Potiahaty  do  rachuby,
M arat’  czernyłom  hustym;  —  
Łutsze  posidłajmo  koni, 
Zaberim   didy  w   dołoni 
T a j  machajmo  aż  w  Epir!
A   ja k   umrę  T w o ja   maty, 
T o w d i  wernem  sia  do  chaty, 
I   pokażem  szczo  emir!

---