Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi fakulteti O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

Moyli urug‘larni aralashmalardan ularning magnit xususiyatlariga 
qarab va suv yoki eritmada yuvib tozalash usuli. Ma’lumki, moyli urug‘lar va
ularning tarkibidagi mineral hamda organik birikmalar va ba’zi bir rangli metallar
qoldiqlari magnit maydonda qutublarga tortilmaydi. Shuning uchun xomashyo
tarkibidagi magnit maydon ta’sir qiluvchi aralashmalarni doimiy magnit, elektro-
magnit yoki elektro-magnit separatorlari yordamida ajratib olinadi. Doimiy magnit
ishlatilgan paytda bir necha takasimon magnit birlashtirilib, mahsulot o‘tayotgan
lenta yoki nov, atrofiga qo‘yiladi. Faqat doimiy magnit quvvati kam bo‘lgani uchun
va magnit \quvvati sekin-asta kamayib borganligi uchun xozirgi paytda kuproq
doimiy elektr oqimi yordamida xosil qilinuvchi elektromagnit ishlatiladi.
Elektromagnit xarakatdagi ma’sulotning tepa tomoniga osib quyiladi. Mahsulotdagi
metall aralashmalari tortib olinadi. Bu xususda ayniqsa elektromagnitlarga nisbatan
elektromagnit separatorlari ko‘proq effekt beradi.
Sanoatda eng ko‘p tarqalgan elektromagnit separatorlari:
DLS; SKET – GDR da; SE MDH da
Yuqorida izohlangan uchala usul bilan ba’zi bir aralashmalarni ajratib
bo‘lmagan holda mahsulotni «quruq» yuvish usuli qo‘llaniladi. Ma’lumki, ko‘z
paytida yig‘ilgan moyli urug‘lar ustiga loy yoki loy bilan aralash ba’zi bir iflosliklar
urug‘ ustiga qattiq yopishib qolgan holda bo‘lishi mumkin. Bunday paytda xom
ashyoni qarama - qarshi yoki paralel yo‘nalishda xarakatlanayotgan lentalar yoki
shyotkalar orasidan o‘tkazish mumkin. Lenta yoki shyotkalarning ishqalanish
natijasida urug‘lar yuzasidan yopishib qolgan ifloslik ajratib olinadi, ya’ni xom
ashyoni «quruq» yuvish sodir bo‘ladi.
Bu usul xom ashyoni tozalashga ko‘l kelmasa, u holda xom ashyo ustida qotib
qolgan ifloslikni suv yoki biron eritma yordamida yuvib tashlanadi.

V
2

23