“O‘zbekistonda yer resurslarini boshqarishning ustuvor yo‘nalishlari: muammo va yechimlar”

“O‘zbekistonda yer resurslarini boshqarishning ustuvor yo‘nalishlari: muammo va yechimlar”
aholi uchun xavfli kasallik tarqatuvchi kemiruvchilar bilan to’lib bormoqda. Orol 
buyining epidemiologik ahvoli nihoyatda og`ir. Aholining markazlashgan suv bilan 
ta’minlash 29067 foizni tashkil etadi. Aholining yarmi ifloslangan ochiq suv 
xafzalaridan foydalanadi. Orol dengizini saqlab qolish mumkinmi? Orol 
muammosining asosini uning kdengiz sifatida saqlab qolishni tashkil etadi. Shuni 
ta’kidlash lozimki Orol o’z tarixi davomida ilmiy ma’lumotlarga qaraganda ko’p 
marta o’z shaklini o’zgartirgani va qurib qolgani ma’lum. 
Orol dengizi dastlabki absolyut balandligini tiklash uchun 100 m3km dan 
ortiq suv kerak bo’ladi. Orolni saqlab qolish haqida hozirgi vaqtda bir necha fikrlar 
mavjud. 
1. Orolni qanday bo’lmasin qutqarish va avvalgi holatiga qaytarish zarur. 
2. Orol dengiziga sathni barqaror bir sathga saqlab bo’lmaydi, shuning uchun 
uni to’liq qurishi muqarrar. 
3. Orol sathini ma’lum bir sathda saqlab qolish mumkin va uni amalgam 
oshirish zarur. 
Birinchi fikr 1985 – 1987 yillarda O’zbekiston yozuvchilar uyushmasi 
a’zolari tomonidan va boshqa qardosh respublika yozuvchilari tomonidan ko’plab 
quvvatlangan. 
Ikkinchi fikrni ba’zi meliorativ va elegatorlar ko’plab quvvatlamoqdalar. Ular 
barcha suvni yangi yerlarni o’zlashtirish va sug`orishga sarflash kerak. Dengizni 
qutqarib bo’lmaydi, uning qurishi muqarrar demoqda. Uchinchi fikr Orol muammosi 
bilan maxsus shug`ullangan olimlar va mutaxassislar tomonidanm ko’tarilgan. Ular 
o’z fikrlarini ushbu muammo uslubida olib brogan ko’p yillik ilmiy izlanishlari 
asosida tushuntirib dengizning barcha ekologik va ijtimiy-iqtisodiy ahamiyati to’g`ri 
tahlil qilingan holda, uning sathini ma’lum mutloq balandlikda saqlab qolish 
mumkinligini isbotlab berdilar. 
Oziq-ovqat ishlab chiqarish sanoatining past darajada rivojlanganligi yuqori 
qo‘shilgan qiymatga ega mahsulotlar ishlab chiqarish hajmini oshirish imkonini 
cheklamoqda. 
Infratuzilmani rivojlantirishga investitsiyalarni jalb etish maqsadida taraqqiy 
etgan moliyaviy bozorlar, qulay ishbilarmonlik muhiti, shuningdek, ishlab 
chiqaruvchilarni qo‘llab-quvvatlash va ishlab chiqarish-sotish zanjirlarini 
rivojlantirishga qaratilgan choralarni ko‘rish talab etiladi. 
Eksport qilinadigan meva-sabzavotlarning asosiy qismini ishlab chiqaruvchi 
dehqon xo‘jaliklarida mahsulotlarni qayta ishlash va qadoqlash imkoniyatlari 
cheklanganligi katta yo‘qotishlarga olib kelmoqda. Shuningdek, narxlarning 
mavsumiy keskin o‘zgarishi va bozor sharoitlarining barqaror emasligi ham ular 
faoliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. 

---

222