О‘zbekiston respublikasi



Yüklə 0,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/22
tarix17.01.2018
ölçüsü0,64 Mb.
#21535
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   22

                                hosil qiladi.  

                                    Gidrosfera yer yuzini ustki qismini qoplab turadi va yer iqlimini  



                                shakllantiruvchi asosiy qismi, sferasi bо‘lib, yer yuzini 72% ni  

                                qoplab,quruqlik 28% hosil qiladi. Bir litr okean suvida 29 gramm   

                                turli tuzlar komponentidan tarkib topgan.  

                                                                                                                                          5-ilova 

                                                      Biosferada moddalarni aylanishi. 

                             Biosferadagi barcha moddalar ham noorganik va organik moddalar   

                       holida temperatura va tirik organizmlar faoliyatinatijasida,fauna   

                       va flora organik dunyo faoliyati bilan bog‘liq.Noorganik moddalardan   

                       Uglerod,Kislorod,Azot,Karbonat angidrid,Suv va  unda erigan tuzlar  

                         kompleksi doimiy xarakatda bо‘lib tiriklik jarayonida aks etadi.  



                                        GeoxronologiY. Eon. Era. Davr. Zamon. Makon.       

                                                                                                                                                                                          

                                                                                                                                        6-ilova 

 

 



 

                                                                                                                                                             



                                                                                                                                7-ilova 

 

                                 GeoxronologiY. Eon. Era. Davr. Zamon. Makon. Vaqt о‘lchov birlik          



                             lari  haqida tushunchalarMa’ruza jihozlanishi: Yer tarixiga oid      

                             tabilitsalar, rasmlar. Yer tarixi bialogiyada vaqt о‘lchovlari sifatida  

                             quyidagi ion, era, davr  va zamon sifatida belgilanadi. Yerda yosh   

                             maxsus radioktiv, kimyoviy izatoplar yoramida maxzsus matemati  

                             formula yordamida aniqlanadi. Maslan: ma’lum moddiy materiya  

                             tarkibidagi  uran U

235 ,238 

(u) qо‘rg‘oshin, rubidiy Rb

87

, stronsiy-St va  



                             kaliy –K

40

 –Ar (argoniy moddalar) yordamida uning miqdoriy nisbat  



                             о‘lchami bilan aniqlanadi. 

                                 Organik qoldiqlar esa paleontologik topilmalar tarkibidagi  

                             S

14

(uglerod) izatopi va S



12

(uglerod) izatob bо‘lmagan kimyoviy  

                             elementlarni miqdoriy nisbat о‘lchamlari bilan aniqlnadi.  

                             Olimlarning aniqlashicha yer planetasining yoshi 4,6 millyard  

                             ekanligi aniqlangan. Shu vaqtdan beri  yer ikkita eon bosqichini   

                             о‘tmoqda.  



                                  1.Kriptazoy 

                                  2.Fanerazoy 

                                   Fanerzoy bundan 570 million yil ilgari boshlangan. Yer tarixida       

                             quyidagi eralar davom etib kelmoqda.  

    1.Arxey 3500 mln. Ilgari mavjud bо‘lgan va hayot paydo bо‘lgan.   

КРИПТОЗОЙ 

ТЎРТЛАМЧИ 

ДАВР 


УЧЛАМЧИ 

ДАВР 


КАЙНОЗОЙ 

МЕЗОЗОЙ 


ПАЛЕОЗОЙ 

ФАНЕРАЗОЙ 

           

ПРОТЕРОЗОЙ 

АРХЕЙ 

GEOXRONOL



OGIYA 


         Bakteriya, kо‘k yashil suv о‘tlar rivojlangan.  

    2.Proterazoy  



                              a. Karemiy 2500 mil. Yil 690 mln ilgari  mavjud bо‘lgan tuban  

                                  о‘simliklar. 

                              v.Rifey rivojlangan eukariotlar va kо‘p hujayrali  о‘simlik  

                                 va xayvonlar paydo bо‘lgan. 

                           3.PoleozoyA. Kembriy- 570 mln. Yil ilgari  umurtqasiz va yuqori               

                               о‘simliklar paydjo bо‘lgan. 

                              a.Ordovik- 490 mln yil ilgari dastlabki umurtqali  jag‘sizlar  

                                    paydo bо‘lgan. 

                              b.Silur -435 mln yil ilgari: о‘simliklarni va umurtqasizlarni  

                                    quruqlikka chiqishi. 

                              g.Devon -400 mln yil ilgari xashorat va amfibiyalarni paydo               

                                   bо‘lishi, papritniklardan о‘rmonlar hosil bо‘lishi, suvda  

                                    baliqlarni ustunlik qilishi. 



                              d.Karbon -345 mln. yil ilgari  О‘rmonlarni tarqalishi  

                                    amfibiyalarni gullab yashnashi uchuvchi hashoratlar va       

                                    reptiliyalarni paydo bо‘lishi. 



                              ye.Perim-280 mln. Yil ilgari: ochiq urug‘li о‘simliklar paydo               

                                    bо‘lishi, riptiliyalarni paydo bо‘lishi. 

                           4. Mezazoy..  

                               a. Trias- 230 mln yil ilgari  mavjud bо‘lgan riptiliyalarni  

                                    avj olishi ochiq urug‘lilarni tarqalishi, sut emizuvchilarni  

                                    paydo bо‘lishi. 



                               b. Yura-190 mln yil ilgari mavjud  reptiliyalarni ustunligi   

                                     yopiq urug‘lilarni  va qushlarni paydo bо‘lishi. 

                                        v. Bor-136 mln yil ilgari mavjud bо‘lgan. Guli о‘simliklarni  

                                             rivojlanishi, xashoratlarni gullab yashnashni , riptiliya               

                                             larni qirilishi



                           5. Kaynazoy.

                               a. Poliogen-66 mln yil ilgari paydo bо‘lgan. Sut emizuvchilar  

                                    va qushlarn gullab yashnashi. 

                               b. Neogen- 25 mln yil ilgari  paydo bо‘lib, zamonaviy sut  

                                       emizuvchilar oilasini paydo bо‘lishi, zamonaviy  

                                       о‘simliklarni shakillanishi. 



                               v. Tо‘rtlamchi davr 1,8 mln yildan hozirgacha davom etmoqda.  

                                       Nomo avlodlarini rivojlanishi.                                                                                                                        

                                                                                                                                   

  8-ilova 

                                                                                                                                      



Blits-sо‘rov savollari 

 

                              1. Geoxronologiya nima uni xaqida nima bilasiz. 



                              2. Yer tarixini о‘rganish usullari xaqida nima bilasiz. 

                              3. Arxey erasi xaqida nima bilasiz. 

                              4. Proterazoy davrlari xaqida nima bilasiz. 

                              5. Paleozoy erasi xaqida nima bilasiz. 

                              6. Meozoy erasi,davrlarini tushuntirib yoritib bering. 

                              7.Kaynozoy erasi uni davrlarini tushuntiring.  

                              8.Tо‘rtlamchi davrni asosiy о‘simlik va xayvonot dunyosi aytib   

                                  bering.  

                              9.Biosfera tarkibini yoritib bering bilasiz.  



Yüklə 0,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   22




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə