O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta

Nazorat turi	Nazoratni yuritishdagi javobgarlar	Nazorat maqsadi
Nazorat usullari
Yillik rejalarni bajarish ustidan nazorat	Yuqori boshqaruv organlar. O’rta boshqaruv zvenolari	Maqsaddagi ko’rsatkichlarga erishganlikka ishonch hosil qilish lozim	Mumkin bo’lgan chiqim tahlili, marketing xarajatlar va savdo hajmi
Daromad ustidan nazorat	Marketing nazoratchisi	Firmaning daromad va savdo hajmi manbasini aniqlash	Mahsulotlarni bozor segmentlari-ni, savdo yo’llari-ni buyurtma haj-miga qarab ajra- tish rentabelligi
Strategik nazorat	Yuqori tashkilot Marketing taftishchisi	Firmaning marke-ting imkoniyatidan foydalanganligi va uning samarador ligini aniqlash	Marketing taftish

Bu nazoratlarni quyida ko’rib chiqamiz:

Yillik rejalarni bajarish ustidan nazoratidan maqsad - bu korxonaning rejalashtirgan aniq savdo ko’rsatkichlariga, daromad va boshqa maqsadli ko’rsatkichlarga erishganligiga ishonch hosil qilishdir. Nazoratning bu turi o’z ichiga 4 bosqichni oladi:
Birinchidan, yuqori boshqaruv organi nazorat ko’rsatkichlarini yillik rejaga oylar va choraklarga taqsimlab chiqishi kerak;
Ikkinchidan, yuqori boshqaruv organi korxonalarni bozor faoliyatidagi ko’rsatkichlarini aniq ko’rsatib berishi lozim;
Uchinchidan, yuqori boshqaruv organi korxona faoliyatidagi jiddiy xatoliklarni aniqlab berishi lozim;
To’rtinchidan, yuqori boshqaruv organi reja va amaldagi ko’rsatkichlar o’rtasidagi nomutanosibliklarni oldini olish va to’g’rilash choralarini amalga oshirishi lozim.
Bu esa faoliyat dasturiini o’zgartirishni talab etishi mumkin.
Boshqaruv organi qanday yo’llar va usullar bilan rejalarni nazorat qilishi mumkin? Nazoratning to’rtta asosiy usullari quyidagilardan iborat: mumkin bo’lgan chiqim tahlili, bozor ulushining tahlili, marketing xarajatlari va savdo hajmi aloqadorlik tahlili hamda mijozlar harakatini kuzatish.
O’rnatilgan nazorat ko’rsatkichlari
Bozor faoliyati ko’rsatkichlari
Faoliyat tahlili Xatoliklarni to’g’rilash yo’llari

Agarda bu usullardan birortasidan foydalanilganda etishmovchiliklar paydo bo’lsa, shu vaqtning o’zida ularni to’g’rilashga choralar ko’riladi.