Niftullayev Vaqif Sahibkarlığın əsasları ‘Zaman nəşriyyatı’

608 ^{Vaqif Niftullayev. Sahibkarlığın əsasları}

10. 
    İqtisadi subyekt tərəfindən zəruri sənədlərin təqdim edilməsi, auditorların və onun ailə üzvlərinin şəxsi təhlükəsizliyinin təmin olunmadığı hallarda auditor yoxlamalarının aparılmasından imtina edilməsi.
    
11. 
    Lisenziyaların verilməsində auditorların narazılığı olduqda məhkəmə və arbitraj məhkəməsi orqanlarına müraciət edilməsi.
    

§ 3. Auditorların məsuliyyəti

Audit haqqında müqavilədə müəyyən edilən öhdəliklərin yerinə yetirilməsi pozularsa, auditor firması və auditorlar məsuliyyət daşıyırlar. Auditor firmasının və auditorların məsuliyyəti aşağıdakı kimi xarakterizə olunur;

• 
  mülki (vətəndaş);
  
• 
  inzibati;
  
• 
  cinayət;
  
• 
  mənəvi (etibarsızlıq, auditor biznesinin seçilməsinin məhdudlaşdırılması).
  

Auditor firmasının və auditorların məsuliyyəti qanunvericilik aktları və müqavilələr əsasında müəyyənləşdirilir.

1. 
   Audit fəaliyyətinin qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş prinsiplərinin pozulmasına görə auditorlar məsuliyyət daşıyırlar. Audit fəaliyyətində mövcud şəraitdən asılı olaraq tələb olunan tədbirlərin həyata keçirilməsi auditorun əsas vəzifəsi hesab olunur.
   
2. 
   Qaydanı pozmuş şəxslər öz günahlarının olmamasını sübut edə bilərlər.
   

Auditorların öhdəlikləri aşağıdakı əsaslar üzrə tam və qismən dayandırıla bilər:

1. 
   İcra öhdəliklərinin dayandırılması.
   
2. 
   Innovasiya öhdəliklərinin dayandırılması.
   
3. 
   İcrası mümkün olmayan öhdəliklərin dayandırılması:
   

• 
  öhdəliklərin dayandırılması tərəflərin məsuliyyət daşımadığı şəraitdə əlaqəlidirsə:
  
• 
  öhdəliklər kreditorların günahkar fəaliyyəti ilə əlaqəlidirsə.
  

4. 
   Dövlət orqanlarının qəbul etdiyi qanunvericilik aktları əsasında öhdəliklərin dayandırılması.
   
5. 
   Vətəndaşların vəfat etdiyi hallarda öhdəliklərin dayandırılması.
   
6. 
   Hüquqi şəxslərin ləğv edilməsi ilə əlaqədar öhdəliklərin dayandırılması. İqtisadi subyektin və auditorların (auditorlarfirmasının) əmlak münaqişələri məhkəmə, arbitraj məhkəmələri və ya münsiflər məhkəməsi tərəfindən həll edilir.
   

Auditorlar firması aşağıdakı hallarda məsuliyyət daşıyırlar:

1. 
   Qeyri-ixtisaslı auditorlar yoxlamalarının aşkar edilməsi zamanı auditor firması dövlətə və iqtisadi subyektə dəymiş zərəri ödəyir. Zərər məhkəmənin və arbitraj məhkəməsinin qərarı əsasında lisenziya verən orqan tərəfindən ödənilir:
   

^{\ I III fəsil. Auditorların məsuliyyəti} 609

ıləymiş zərərin tam həcmdə ödənilməsi; yenidən yoxlamanın həyata keçirilməsinə xərclər; minimum əmək haqqının lOO-dən 500-dək misli həcmində res- hlıka büdcəsinə cərimələrin ödənilməsi.

Molıkəmo prosesində auditorlar yoxlamasını həyata keçirilməsi i|(lııula əvvəllər qərar qəbul etmiş hakim iştirak etməməlidir.

2. 
   Lisenziya verən orqan tərəfindən auditor fəaliyyətinin həyata s irilməsi aşağıdakı hallarda ləğv edilə bilər:
   

1. 
   lisenziya verildikdən sonra təsisçilər tərəfindən auditor firma- Kİan etibarsız məlumatların əldə edilməsi faktlarının aşkarlanması;
   
2. 
   lisenziya verilməsi zamanı nəzərdə tutulmayan auditor fəaliy- •imin həyata keçirilməsi;
   

v) auditor firması tərəfindən auditin gedişində əldə edilmiş məlu- ıilann mülkiyyətçinin icazəsi olmadan üçüncü şəxsə verilməsi; Iturada qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilir. ı|) auditor firması tərəfindən auditorlar yoxlamasının həyata keçilməsi imkanlarını məhdudlaşdıran hallar süni surətdə gizlədildikdə;

d) dəfələrlə qeyri-ixtisaslı auditorlar tərəfindən aparılan yoxlamalı m həyata keçirilməsi və ya auditor xidmətinin göstərilməsi.

Digər hallarda auditor fəaliyyəti haqqında lisenziyanın ləğv edil- ı.tsinə yol verilmir.

Lisenziya əldə etməyən hüquqi şəxslər tərəfindən auditorlar fə- lıyyətinin həyata keçirilməsi. Lisenziya əldə etmədən auditor fəaliy- iiimi həyata keçirən hüquqi şəxslər prokurorluğun, Dövlət Vergi xid- ııəii orqanlarının iddiası və məhkəmənin qərarı əsasında aşağıdakı layılada cərimə edilir.

1. 
   fəaliyyət nəticəsində əldə edilmiş gəlirlər və həmçinin sifariş- ;min xərcləri aşkar edilərsə, bu vəsait sifarişçiyə qaytarılır;
   
2. 
   qanunvericilikdə müəyyən edilmiş minimum əmək haqqı sə- ı.ivyəsini 50-dən 100-ə qədər misli həcmində cərimə respublika büd- . əsinə ödənilir.
   

Lisenziya əldə etməyən auditorlar tərəfindən auditor fəaliyyətinin lıəyata keçirilməsi zamanı lisenziya verən orqan həmin şəxsin hüquqi şəxs kateqoriyasının ləğv edilməsi haqqında arbitraj məhkəməsinə iddia qaldıra bilər.

Auditorların məsuliyyəti (fiziki şəxs) aşağıdakı əsaslarla müəyyən edilir:

I. Qeyri-ixtisaslı auditorlar tərəfindən aparılan yoxlamaların həyala keçirilməsi zamanı dövlətə və iqtisadi subyektə auditorlar tərəfindən dəymiş zərər məhkəmə və ya arbitraj məhkəməsinin qərarı ilə lisenziya verən orqan tərəfindən ödənilir:

• 
  dəymiş zərərin tam həcmdə ödənilməsi;
  
• 
  yenidən yoxlamanın həyata keçirilməsinə çəkilən xərclər;
  
• 
  qanunvericilikdə müəyyən edilmiş minimum əmək haqqı səviyyəsinin lOO-ə qədər misli həcmində respublika büdcəsinə ödənişlər.