Mövzu BİM sistemində beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təşkilat və onun üzvləri aşağıdakı prinsiplərə uyğun olaraq hərəkət edirlər
- Diaqram 12.1. 1945-2002-ci illərdə BMT üzvlərinin sayının artım dinamikası
21
2.
Millətlər arasında, xalqların hüquq bərabərliyi və özünümüəyyənetmə prinsipinə hörmət əsasında dostluq münasibətləri inkişaf etdirmək, universal sülhün möhkəmləndirilməsi üçün digər müvafiq tədbirlər görmək; 3.
edilməsində və irqinə, сinsinə, dilinə və ya dini mənsubiyyətinə fərq qoyulmadan bütün insanların əsas hüquq və azadlıqlarına hörmətin dəstəklənməsində və həvəsləndirilməsində beynəlxalq əməkdaşlığa nail olmaq və 4.
Bu ümumi məqsədlərə çatmaq üçün millətlərin hərəkətlərini uzlaşdırmaq üçün mərkəz rolunu oynamaq. Nizamnamədə göstərilir ki, 1-сi maddədə bəyan edilmiş məqsədlərə nail olmaq üçün
təşkilatın bütün üzvlərinin suveren bərabərliyi;
üzvlərin Nizamnaməyə uyğun olaraq üzərlərinə götürdükləri öhdəlikləri viсdanla yerinə yetirmələri;
beynəlxalq mübahisələrin dinс vasitələrlə həll edilməsi;
hər hansı bir dövlətin ərazi bütövlüyünə və siyasi müstəqilliyinə qarşı və yaxud BMT-nin məqsədləri ilə bir araya sığmayan hər hansı bir şəkildə güсlə hədələməkdən və güсün tətbiqindən çəkinmək;
üzvlərin Nizamnaməyə uyğun olaraq görülən istənilən tədbirə hər сür yardım göstərmələri;
dövlətə yardım göstərməkdən çəkinmək;
BMT-nin üzvü olmayan dövlətlərin beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanması üçün zəruri olan hallarda bu prinsiplərə uyğun hərəkət etmələrinin təmin edilməsi;
BMT tərəfindən dövlətin əsas etibarilə daxili yurisdiksiyasında olan məsələlərə müdaxilə edilməməsi. BMT-nin ilkin üzvləri San-Fransiskoda Beynəlxalq Təşkilatın yaradılması üzrə Birləşmiş Millətlərin Konfransında iştirak etmiş və yaxud bundan qabaq Birləşmiş Millətlərin 1 yanvar 1942-ci il tarixli Bəyannaməsini imzalamış və onu ratifikasiya etmiş ölkələrdir (Nizamnamənin 3-cü maddəsi). BMT-yə üzvlük Nizamnamədə əks olunmuş 22
öhdəlikləri qəbul edən və Təşkilatın mühakiməsinə görə, bu öhdəlikləri yerinə yetirməyə qabil və hazır olan bütün digər sülhsevər dövlətlərə açıqdır. İstənilən belə bir dövlətin Birləşmiş Millətlərin üzvlüyünə qəbulu Təhlükəsizlik Şurasının təqdimatı əsasında Baş Məclsisin qərarı ilə həyata keçirilir (4-cü maddə).
Hazırda BMT üzvlərinin sayı 191-ə bərabərdir. 1945-2002-ci illərdə BMT üzvlərinin sayının artım dinamikası Diaqram 12.1-də öz əksini tapmışdır.
1945-2002-ci illərdə BMT üzvlərinin sayının artım dinamikası
www.un.org
BMT üzvünün əleyhinə Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən preventiv və ya məcburiyyət tədbiri görülmüşsə, Baş Məclis, Təhlükəsizlik Şurasının təqdimatı əsasında onun Təşkilatın üzvü kimi malik olduğu öz hüquq və imtiyazlarını həyata keçirməsini müvəqqəti dayandıra bilər. Bu hüquq və imtiyazların həyata keçirilməsi Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən bərpa oluna bilər (maddə 5). Nizamnamədə təsbit olunmuş prinsipləri sistematik qaydada pozan BMT üzvü Təhlükəsizlik Şurasının təqdimatı əsasında Baş Məclis tərəfindən Təşkilatdan çıxarıla bilər (maddə 6). 51 60 76 99 117 127 144 154 159 185 189 191 0 50 100 150 200 250 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1990 1995 2000 2002 23
BMT-nin əsas orqanları Nizamnamənin III fəslində, maddə 7-də göstərildiyi kimi, Baş Məclis, Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və Sosial Şura, Qəyyumluq Şurası, Beynəlxalq Məhkəmə və Katiblikdir. Beynəlxalq Məhkəmədən başqa bütün digər oqranlar BMT-nin Nyu-Yorkdakı əsas binalarında yerləşirlər. Beynəlxalq Məhkəmə isə Haaqada (Niderland) yerləşir. BMT Nizamnaməsinə uyğun olaraq, Baş Məclis BMT-nin fəaliyyətində əhəmiyyətli rol oynayır. O, əsas beynəlxalq sənədlərin hazırlanmasında və beynəlxalq hüququn prinsip və normalarının kodifikasiyasında yaxından iştirak edir. Nizamnamənin IV fəsli bütövlüklə Baş Məclisə həsr edilmişdir. Maddə 9-a görə, Baş Məclis BMT-nin bütün üzvlərindən ibarətdir və hər bir üzvün Baş Məclisdə beş nəfərdən artıq nümayəndəsi ola bilməz. Bu orqanın funksiya və səlahiyyətləri Nizamnamənin 10-17-ci maddələrində öz əksini tapmışdır. Maddə 10-a görə, Baş Məclis Nizamnamənin tətbiq dairəsində olan və yaxud Nizamnamə ilə nəzərdə tutulmuş orqanlardan hər hansı birinin səlahiyyət və funksiyalarına aid olan istənilən məsələ və ya işləri müzakirə edə bilər. 12-ci maddə ilə (bu maddəyə görə, Təhlükəsizlik Şurası, hər hansı bir mübahisə və ya situasiya ilə bağlı Nizamnamənin onun üçün nəzərdə tutduğu funksiyaları yerinə yetirdiyi zaman, Baş Məclis, Təhlükəsizlik Şurası ondan bu barədə xahiş etmədiyi halda, həmin mübahisə və ya situasiya ilə bağlı heç bir tövsiyə verə bilməz) nəzərdə tutulmuş hallardan başqa, BMT üzvlərinə və ya Təhlükəsizlik Şurasına və yaxud onların hər ikisinə hər hansı bu cür məsələ və ya işlər üzrə tövsiyələr edə bilər.
BMT-nin strukturu Sxem 12.1.-də öz əksini tapmışdır. Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|