Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com
kutubxonasi
14
hazillari bilan jigʻimga tegadigan, meni futbolga olib kirgan suyukli
togʻam – onamning ukasi qirq toʻrt yoshida oshqozon osti bezi
saratonidan vafot etdi. Men bolaligimdan unga taqlid qilib, “Katta
boʻlsam xuddi u kabi boʻlaman” deb ahd qilgandim. U qalin moʻylovi
oʻziga yarashgan, past boʻyli, xushbichim kishi edi. Men u bilan bir
uyda, shundoqqina u yashaydigan xonadonning pastki qavatida
turganim sababli hayotining soʻnggi yillarida uning yonida boʻldim.
Men uning baquvvat jismi avvaliga turshakdek qotib, keyin esa
pufakdek
shishib borishini kuzatar, har tun azob chekishini, kechki
ovqat ustida kuchli ogʻriqdan lablari burishib, koʻzlari yumuq holda
oshqozonini changallagancha bukchayib qolishiga guvoh boʻlardim.
“Ey, Xudoyiiim”, — ingrardi u. “Ey, Xudo!”. Qolganlar – kelinoyim,
ularning ikki nafar oʻgʻilchasi va men – koʻzimizni undan olib qochib,
jimgina ovqatimizni yeyishda davom etardik.
Hech qachon oʻzimni oʻsha vaqtdagidek ojiz his qilmaganman. May
oyi tunlaridan birida men va togʻam uning balkonida oʻtirgandik. Iliq
shabada esib turardi. U ufqqa termilgancha, boʻgʻiq ovozda keyingi
yil farzandlarining maktabga chiq
ishini koʻra olmasligini aytdi.
Mendan “bolalarimdan koʻz-quloq boʻlib turasan, a?” deb soʻradi.
Men undan bunday tushkun gaplarni gapirmasligini soʻradim. U
menga gʻamgin tikilib qoldi.
Bir necha haftadan keyin u olamdan oʻtdi.
Dafn marosimidan soʻng hayotim butunlay oʻzgardi. Birdaniga vaqt
joʻmrakdan oqib tushayotgan suv kabi bebaho neʼmatga
aylangan,
men esa uni isrof qilmaslikka jon-jahdim bilan harakat qilishim
kerakligini anglab yetgandim. Yarim boʻsh tungi klublarda musiqa
chalishni toʻxtatdim. Bari bir hech kim eshitmaydigan qoʻshiqlarni
yozishni yigʻishtirdim. Jurnalistika sohasida magistrlik darajasini
qoʻlga kiritishim bilan ilk ish taklifini qabul qilib, sport muxbiri sifatida
faoliyat yurita boshladim. Mashhurlikka intilishdan voz kechib, shon-
shuhrat ortidan quvib yurgan sportchilar hayotini yoritardim. Bir
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com
kutubxonasi
15
paytning oʻzida ham gazetalarda ishlar, ham jurnallar uchun
maqolalar yozib turardim. Vaqt va meʼyorni unutib, aqlga sigʻmas
shiddat bilan mehnat qilardim. Tongda
uygʻonishim bilan tishimni
yuvar va kiyimlarimni ham almashtirmasdan
yozuv mashinkasi
oldiga oʻtirardim. Togʻam umr boʻyi bir korporatsiyada ishlagan va
kunlari bir xil oʻtgani uchun ishidan nafratlanardi. Mening qismatim
unikidek yakun topmaydi, deya ahd qilgandim.
Nyu-
York va Florida oʻrtasida sargardon yurishdan charchab,
Detroytga koʻchib oʻtdim va “Detriot Free Press” nashrida kolumnist
sifatida ishlay boshladim. Shaharning sportga boʻlgan qiziqishi
cheksiz edi. U yerda professional futbol, basketbol, beyzbol va
xokkey jamoalari borligi shuhratparastlikka boʻlgan chanqogʻimni
bemalol qondirardi. Bir necha yildan
keyin men nafaqat gazetaga
maqola yozayotgandim, balki bir nechta sportga oid kitoblar va
radioeshittirishlar muallifiga aylangandim hamda televideniyedagi
muntazam chiqishlarimda boy futbolchilar va ikkiyuzlamachi
universitet sport dasturlari haqidagi fikrlarimni bildirib borardim. Men
hozirda mamlakatni qamrab olgan ommaviy axborot vositalari
boʻronining bir qismiga aylangandim. Ijodimga talab yuqori edi.
Ijarama-ijara yurishlarim nihoyasiga yetdi. Orqa-oldimga qaramay
hamma narsani sotib ola boshladim. Tepalikda joylashgan uy oldim.
Mashinalar xarid qildim. Birja aksiyalariga sarmoya kiritib,
qimmatli
qogʻozlar egasiga aylandim. Eng yuqori tezlikni yoqib olgandim,
qiladigan ishlarimning barchasi uchun muddat belgilar va shu
muddat ichida tugatardim. Telbalarcha jismoniy mashqlar bilan
shugʻullanar, mashinani uchirib haydardim. Buncha koʻp pul
topishim tushimga ham kirmagan. Janin ismli qora soch ayolni
uchratdim, u tigʻiz kun tartibim va deyarli uyda boʻlmasligimga
qaramasdan,
negadir
meni
sevardi.
Yetti
yil
uchrashib
yurganimizdan keyin turmush qurdik. Toʻydan bir hafta oʻtib ishga
qaytdim. Men Janinni, shu bilan birga oʻzimni ham, kuni kelib u orzu
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com
kutubxonasi
16
qilgan farzandlarni dunyoga keltirishimiz va risoladagidek oila
qurishimizga ishontirdim. Ammo bu kun hech kelay demasdi.
Yuqoriroq marralarni zabt etish uchun yana ishga shoʻngʻidim.
Erishgan yutuqlarim menga hamma narsani nazoratda ushlash
imkonini
berishiga ishonardim: togʻam
kabi xastalikka yuz tutib,
narigi dunyoga rihlat qilishdan oldin hayotdan borini olishim,
baxtning soʻnggi tomchilarini ham siqib ichishga ulgurishim kerak
edi. Oʻlim bu qismat ekanini tushunib yetgandim.
“Morri-chi?” deyayotgandirsiz, a? Baʼzi-baʼzida xayolim unga ketar,
“odamiylik” va “oʻzgalar haqida qaygʻurish” kabi tushunchalarni
menga singdirganini eslardim, ammo bularning bari uzoq oʻtmishda
qolib ketgan, xuddi boshqa hayotda sodir boʻlgandek tuyulardi.
Ushbu yillar davomida Brandeys universitetidan kelgan barcha
xatlarni toʻgʻri axlat chelagiga uloqtirardim, oʻzimcha, ularga mendan
faqat pul kerak, deb hisoblardim.
Shu sababli, Morrining
xastaligidan bexabar qoldim. U haqida menga xabar berishi mumkin
boʻlgan kishilar allaqachon unutilgan, ularning telefon raqamlari
cherdakdagi keraksiz buyumlar solingan qutilarda chang bosib
yotardi.
Bir tun televideniye kanallarini almashtirayotganimda qulogʻimga
chalingan ovoz eʼtiborimni tortmaganida, barchasi oʻz holicha
davom etaverg
an boʻlardi...
Dostları ilə paylaş: