Milli-Tehlukesizlik üz cdr

Müqavimət kvantı nəyə bərabərdir? 
Sadə yolla müqavimət kvantı ilə fundamental fiziki sabitlər arasında əlaqə yaradan formul 
çıxarmağa çalışaq. Nanoboru ballistik keçiriciliyə malik olduğuna və Coul istiliyi ayrılmadığına 
görə demək olar ki, onun uzunluğu elektronun sərbəst yolunun uzunluğundan kiçikdir. 
Nanoborudan keçən cərəyan İ, tətbiq olunan gərginlik isə U-dur. İstilik enerjisi ayrılmadığından, 
nanoboruda elektronun enerji dəyişməsi: 
∆
.
 
 

---

Milli Təhlükəsizlik və Hərbi Elmlər – National Security and Military Sciences
№3 (4)/2018 
TEXNİKİ ELMLƏR TECHNICAL SCIENCES
 
17
Heyzenberqin qeyri-müəyyənlik prinsipinə görə: 
∆ ∙ ∆
2
.
 
 
Bu iki formuldan aydın olur ki, 
/ ∆ ∙ 1/2
. 
 
İndi isə nanoboruda cərəyan şiddətini qiymətləndirək. Nanoboru birölçülü kvant quruluşudur, 
onda helium atomunda olduğu kimi, müxtəlif qiymətə malik spini olan iki elektron ola bilər. Bu, o 
deməkdir ki, nanoborunun ucları arasındakı cərəyan şiddəti: 
2 /∆
. 
 
Axırıncı iki formuldan görünür ki, nanoborunun müqaviməti aşağıdakı kimidir: 
1
2
∙
1
2
4
.
 
 
Nanoborularda qızma olmadığından onlardan, nəzəri hesablamalara görə sıxlığı 10
7
A/sm
2
olan cərəyan keçə bilər. Əgər karbon nanoborularının adi-keçiriciliyi (qeyri-ballistik) olsaydı, belə 
cərəyan sıxlığında onların temperaturu 20 000 K-yə qədər qalxardı. Bu isə, yanma temperaturundan 
(700 K) xeyli çoxdur [2]. 
Ballistik keçiriciliyin olması elektron mikrosxemlərinin ölçülərini daha da kiçiltmək istəyən 
mühəndislərə yaşıl işıq yandırır. Yəni mikrosxemin elementlərinin nanoölçüyə qədər kiçildilməsi 
onların qızmamasına gətirib çıxarır.