Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində
(1991-2005-ci illər)
173
üzrə Azərbaycan-Misir birgə dövlətlərarası komissiyası”nın 1-ci
iclası 24 oktyabr 2002-ci ildə Bakıda keçirilmişdi [24, v.4]. Hə-
min iclasın protokoluna əsasən turizm təşkilatları arasında
əməkdaşlığı inkişaf etdirmək və bu işi dəstəkləmək, turizmə aid
informasiyaların, broşurların, nəşrlərin və turizm statistik məlu-
matlarının mübadiləsi və s. nəzərdə tutulmuşdu. Həmin toplan-
tıda investisiyaların qarşılıqlı təşviqi və qorunması haqqında,
turizm sahəsində əməkdaşlıq haqqında sazişlərin layihələri üzrə
də müzakirələr yekunlaşmışdı. Lakin çox təəssüf ki, bu sazişlər
sözügedən dövr çərçivəsində imzalanmamışdı.
Azərbaycan və Misir respublikaları arasında turizm sahəsin-
də əməkdaşlıq əsasən ÜTT-e və İKT-e çərçivəsində aparılır.
Yuxarıda qeyd olunan dövlətlərarası komissiyanın birinci
iclasının protokoluna əsasən təşkil olunmuş işçi qrupunun 29
iyun-5 iyul 2003-cü ildə Misirdə keçirilmiş iclasında hər iki öl-
kənin turizm qurumlarının vəzifəli şəxsləri təmsil olunmuşdu
[64, v.5]. İclasın müzakirələrində Azərbaycanın səhiyyə, neft,
kimya, təhsil, kənd təsərrüfatı, energetika və turizm sahələri nə
Həsənov Yusifəli Lətif oğlu
174
nın fəaliyyətində və nəqliyyat qarşısında ciddi maneələr yaradır.
Görülən işlərin nəticəsində Misirlə Azərbaycan arasında tu-
rizm sahəsində əməkdaşlıq getdikcə genişlənmişdi. Məsələn Mi-
sirdən ölkəmizə gələn turistlərin sayı 2002-ci ildə 86, 2003-cü
ildə 159, 2004-cü ildə 219, 2005-ci ildə 164, 2006-cı ildə 225,
ölkəmizdən Misirə gedən turistlərin sayı isə 2000-ci ildə 369,
2001-ci ildə 462, 2002-ci ildə 1135, 2003-cü ildə 1199, 2004-cü
ildə 2744 nəfər olmuşdu [79].
Təkcə turizm sahəsində deyil, müxtəlif istiqamətlərdə ölkə-
mizin əlaqələr qurduğu və genişləndirmək istədiyi ölkələrdən bi-
ri də İordaniyadır. Bu ölkə ölkəmizin müstəqilliyini 28 dekabr
1991-ci ildə tanımışdı [77]. Bu da təsadüfi deyildir. Çünki İorda-
niyanı Azərbaycanla bütün səviyyələrdə xüsusi əlaqələr bağlayır.
Qeyd etmək lazımdır ki, hər iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi, in-
vestisiya, mədəniyyət və s. sahələrdə əməkdaşlığın əsasının daha
da genişləndirilməsi üçün böyük imkanlar vardır [77]. Iki ölkə
rəhbərlərinin və rəsmi şəxslərinin qarşılıqlı səfərləri ikitərəfli ak-
tual əhəmiyyət kəsb edən bütün sahələrdə güclü əməkdaşlıq əla-
qələrinin yaranması istiqamətində birgə arzu və istəyi ifadə edir.
Tədqiq olunan dövrdə nüfuzlu ərəb ölkələrindən biri olan
Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı ilə ölkəmiz arasında da turizm əla-
qələrinin yaradılması və inkişafına xüsusi diqqət yetirilmişdi.
Hələ 1994-cü ilin iyulunda “Azərbaycan və Səudiyyə hökumət-
ləri arasında iqtisadiyyat, ticarət, investisiya, texnika, mədəniy-
yət, idman və gənclər sahələrində əməkdaşlıq haqqında Baş Sa-
ziş” imzalanmışdı [78]. Sazişin 7-ci maddəsinə uyğun olaraq 20-
22 fevral 2001-ci ildə Bakıda Müştərək Komissiyanın I iclası,
14-15 fevral 2004-cü ildə Ər-Riyadda Azərbaycan-Ərəbistan
Müştərək komissiyasının II iclası keçirilmişdi [78]. Təbii ki, bu
iclaslarda müxtəlif məsələlərlə yanaşı ikitərəfli turizm əlaqələri-
ni də genişləndirmək məsələsi müzakirə olun ü
Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində
(1991-2005-ci illər)
175
Nazirliyinin nümayəndə heyətinin rəhbəri Ərəbistanın Turizm
üzrə Ali Komissiyasının nümayəndələri ilə görüş keçirmiş və
görüş zamanı iki ölkə arasında turizm sahəsində əməkdaşlıq
haqqında sazişin tezliklə imzalanması müzakirə edilmişdi [78].
Həmçinin ATM-2004 sərgisi zamanı keçirilən görüşlərdə Azər-
baycan Respublikası ilə Səudiyyə Ərəbistanı arasında hər iki öl-
kə vətəndaşlarının fərdi və qrup şəklində turist səfərlərinin təşki-
li ilə bağlı danışıqlar aparılmışdı. Turizm sahəsində əlaqələrə in-
tensivlik vermək məqsədi ilə 2004-cü il iyunun 1-də Ərəbistanın
Turizm Üzrə Ali Komissiyasının Baş Katibinin ölkəmizə səfəri
ilə əlaqədar dəvət məktubu göndərilmiş və dəvət olunan nüma-
yəndə heyəti tərkibinə sərmayəçilərin daxil edilməsi təklif edil-
mişdi [78]. Eyni zamanda hər iki ölkə İslam Konfransı Təşkilatı-
nın üzvü olduğundan bu təşkilatın çoxsaylı tədbirlərində də tu-
rizm əlaqələrinə diqqət ayırmışdılar. Məsələn, 2006-cı il 9-12
sentyabrda Bakıda keçirilmiş İslam konfransı təşkilatının V icla-
sında digər ölkələrin nümayəndələri ilə yanaşı Ərəbistanın Ali
Turizm Təşkilatının Baş katibi də
Həsənov Yusifəli Lətif oğlu
176
rol oynamışdı. “Azərbaycan və İndoneziya, Malayziya, Bruney
Sultanlığı Hökumətləri arasında turizm sahəsində əməkdaşlıq
haqqında saziş” və “Azərbaycan və Hindistan arasında mədəniy-
yət, incəsənət, kinematoqrafiya, təhsil, elm, turizm, idman və
kütləvi informasiya vasitələri sahələrində əməkdaşlıq haqqında
saziş”in layihələri hazırlanmışdı [56, v.1-4].
Beləliklə, yuxarıda sadalanan dəlillər təsdiq edir ki, tədqiqat
dövründə Azərbaycanın Asiya və Afrika ölkələri ilə əhəmiyyətli
dərəcədə beynəlxalq turizm əlaqələri olmuş və bu gün də inkişaf
etməkdədir. Həmçinin araşdırmalar və onların əsaslandıqları
qaynaqların məlumatları göstərir ki, Azərbaycan Respublikası,
xalqımız dövlət müstəqilliyinin yaratdığı imkanlardan bacarıqla
bəhrələnərək qısa müddət ərzində ölkəmizi beynəlxalq turizm
sisteminə qoşa bilmişdi.
Dövlət müstəqilliyinin qazanılmasından keçən ilk on beş il
ərzində Azərbaycan Respublikasının zəngin təbiəti və təkraro-
lunmaz abidələrə malik olan ərazisi məşhur beynəlxalq turist
marşrutlarına daxil olmuş, ölkəmiz ümumdünya turizm ailəsinin
üzvünə çevrilmişdi.
Qısa müddət ərzində bu sahənin aşağıdan yuxarıyadək tən-
zimlənən bitkin strukturu yaradılmış turizm, o cümlədən də bey-
nəlxalq turizm iqtisadiyyatımızın qeyri-neft strukturunun bir sıra
başqa sahələri kimi ölkəmizin və xalqımızın firavanlığını təmin
edən qaynaqlardan birini təşkil etməyə doğru yönəlmişdi.
Dostları ilə paylaş: |