5
GİRİŞ
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyası 1950-ci il noyabrın 4-də Romada Avropa
Şurası üzv dövlətləri tərəfindən qəbul olunmuş və 1953-cü il
sentyabrın 3-də qüvvəyə minmişdir.
Konvensiya 3 bölmə, 59 maddə və əlavə protokollardan
ibarətdir. Konvensiyanın I bölməsi Hüquqlar və azadlıqlar haqqında
müddəaları, II bölməsi Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi
haqqında müddəaları, III bölməsi isə ümumi müddəaları təsbit edir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 1 saylı Protokolu 1952-ci il martın 20-də
qəbul olunmuşdur. Protokolun mətni 1 noyabr 1998-ci ildə
qüvvəyə minmiş 11 saylı Protokolun müddəalarına
müvafiq olaraq
dəyişdirilib.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının Avropa insan hüquqları məhkəməsinə
tövsiyə xarakterli qərarlar çıxarmaq səlahiyyətinin verilməsi
haqqında 2 saylı Protokolu 1963-cü il 6 may tarixində qəbul
edilmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 3 saylı Protokolu 1970-ci il 21 sentyabr
tarixində qüvvəyə minmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının
Konvensiyaya və onun birinci
protokoluna artıq daxil edilənlərdən başqa bəzi hüquq və
azadlıqların təmin olunmasına dair 4 saylı Protokolu 1963-cü il 16
oktyabr tarixində qəbul edilmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 5 saylı Protokolu 1971-ci il 20 dekabr
tarixində qüvvəyə minmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının Ölüm cəzasının ləğvinə dair 6 saylı
Protokolu 1983-cü il 28 aprel tarixində qəbul edilmişdir.
6
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 7 saylı Protokolu 1984-cü il 22
noyabr
tarixində qəbul edilmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 8 saylı Protokolu 1 yanvar 1990-cı ildə
qüvvəyə minmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 9 saylı Protokolu 6 noyabr 1990-cı ildə
qəbul edilmişdir. 11 saylı Protokol qüvvəyə mindikdən sonra 9
saylı Protokol qüvvədən düşdü.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 10 saylı Protokolu 25 mart 1992-ci ildə
qəbul edilmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının Konvensiyaya uyğun olaraq yaradılmış
nəzarət mexanizminin yenidən təşkil olunması ilə əlaqədar 11 saylı
Protokolu 11 may 1994-cü ildə qəbul edilmiş və 1 noyabr 1998-ci
ildə qüvvəyə minmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 12 saylı Protokolu 4 noyabr 2000-ci ildə
qəbul edilmişdir.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında
Avropa Konvensiyasının 2, 3, 5, 8, 9, 10, 11 saylı protokolları
Konvensiyanın mətninə inkorporasiya olunmuşdur.
Azərbaycan Respublikası 2001-ci il dekabr ayının 25-də
«Avropa İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqlarının müdafiəsi
haqqında Konvensiyanı və onun 1, 4, 6, 7 saylı Protokollarını
ratifikasiya etmişdir.