_______________ Milli Kitabxana______________
51
İraq Respublikası da çoxmillətli ölkələr sırasına daxildir.
İraqda Semit qrupu, İran qrupu və Türk qrupuna aid olan
xalqlar yaşayır. Semit qrupu xalqları: İraq ərəbləri, Fələstin
ərəbləri, aysorlar; İran qrupu xalqları: Kürdlər, farslar, lurlar;
Türk qrupu xalqları: Türkmənlər, türklər. Qeyd olunan iri
xalqlarla yanaşı azsaylı xalqlar da yaşayır ki, bunlar da
ermənilər, çərkəzlər, indeylərdir.
CƏNUB – ŞƏRQİ ASİYA XALQLARI: Ərazidə
Vyetnam, Kamboca, Laos, Tailand, Birma, Malayziya,
İndoneziya, Filippin, Sinqapur, Şərqi Timor, Bruney ölkələri
yerləşir. Əhalinin sayı 400 milyondan çoxdur. Cənub-Şərqi
Asiyada ən geniş yayılmış dil ailəsi Avstroneziya dil ailəsidir.
Regionun özü də aşağıdakı etnoqrafik bölgələrə ayrılır: Hind-
Çin xalqları, Malayziya xalqları, Sinqapur xalqları, Bruney
dövləti, Filippin xalqları, İndoneziya xalqları. Cənub-Şərqi
Asiyada müsəlmanlar geniş yayılmışdır. Müsəlmanlar
İndoneziyada üstünlük təşkil edir. İndoneziya dünyada
müsəlman əhalisinin sayına görə birinci yerdə durur. Regionda
xristianlar, buddistlər və yerli dinlərə inanan əhali də yaşayır.
CƏNUBİ ASİYA XALQLARI: Regionda Hindistan
Respublikası, Pakistan İslam Respublikası, Banqladeş Xalq
Respublikası, Şri-Lanka Respublikası, Nepal Krallığı və Butan
Krallığı yerləşir. Cənubi Asiyada 200-ə qədər xalq yaşayır.
Əhalinin əksəriyyəti Hind-Avropa dil ailəsinin Hind, İran və
Dard budаqlаrınа, habelə, Dravid, Avstroasiya və Çin-Tibet dil
ailələrinə mənsub dillərdə danışırlаr. Ərazidə müsəlmanlar,
buddistlər və yerli dinlərə məxsus əhali yaşayır. Cənubi
Asiyanın etnoqrafik vilayətləri aşağıdakılardır:
1) Şimal vilayətlərinin xalqları və ya Hindistan xalqları:
Buraya pəncab, kəşmir, şina, balti xalqları daxildir. Əhalinin
əksəriyyəti müsəlman və buddistlərdir.
www.behruzmelikov.com
_______________ Milli Kitabxana______________
52
2) Hindistan və Racəstan xalqları: Hindistan vilayəti
Qanq çayı boyunca uzanır. Racəstan isə Hindistanın mərkəzi
hissələrini əhatə edir. Əsas əhalisi hinduslar və racəstanlılar
(racputlardır).
3) Şərq vilayətinin xalqları: Burada benqallar üstünlük
təşkil edirlər. Benqallar Hindistan ərazisində Qərbi
Benqaliyada, Banqladeş ərazisində isə Şərqi Benqaliyada
yaşayırlar. Oriyalar və assamlılar da yaşayırlar. Ərazidə digər
xırda xalqlar da məskunlaşmışdır. Benqalların əksəriyyəti
müsəlmandır. Ərazidə buddistlər də yaşayır. Bаnqlаdеş хlqlаrı
əhаlinin 98 %-i bеnqаldır. Əhаlinin 85 %-i müsəlmаn, 14 %-i
inаnistlərdir. Burаdа buddistlər və хristiаnlаr dа yаşаyırlаr.
4) Mərkəzi Hind yaylasının xalqları: Ərazidə benqal,
oriya, teluqu, maratx, racastxan xalqları yaşayır. Bundan başqa
digər xırda xalqlar da ərazinin sakinləridir. Bunlara Qondaları
misal göstərmək olar. Bxillər isə Qucarat və Racəstan
vilayətlərində məskunlaşmışlar.
5) Qərb vilayətlərinin xalqları: Bu bölgəyə, əsasən,
Hindistan Respublikası daxildir. Əsas xalqlar qucaratlar və
maratxlardır. Qucaratlar, əsasən, Hindistanda və Pakistanda
məskunlaşmışlar. Əhalinin əksəriyyəti induizm və İslam
dinlərinə mənsubdur.
6) Cənubi Hindistan xalqları: Burada Dravid dil ailəsinə
mənsub əhali çoxluq təşkil edir. Ən böyük etnosları tamillər,
kannara, malayyali və teluqu xalqlarıdır.
7) Şimаl-qərb vilаyətləri: 1947-ci ildə Hindistanla
Pakistan 2 müstəqil dövlətə ayrıldı və Sind, Bəlucistan, Qərbi
Pəncab, Qərbi Kəşmir və Hindistanın bir sıra şimal əyalətləri
Pakistana verildi. 1971-ci ildə Pakistanın şərq əyaləti
Banqladeş adı ilə müstəqil dövlətə çevrildi. Hind-Avropa dil
ailəsinə mənsub pəncablılar, sindxlər, puştunlar və bəluclar
Pakistanın əhalisinin 97,5%-ni təşkil edirlər. Pəncablılar
əhalinin 65%-ni təşkil edirlər. Pakistanda əhalinin dini inamları
bu cürdür: müsəlmanlar 96%; Xristianlar 2%; İnduistlər 2%.
www.behruzmelikov.com
_______________ Milli Kitabxana______________
53
8) Nepal xalqları: Əhalinin əksəriyyəti Hind-Avropa və
Çin-Tibet dil ailələrinə mənsubdur.
9) Şri-Lanka xalqları: Burada sinqallar əhalinin 74%-ni
təşkil edir.
ŞƏRQİ ASİYA XALQLARI: Bu əraziyə Çin,
Monqolustan, Koreya və Yaponiya daxildir. Əhali, əsasən,
Çin-Tibet, Altay və Avstroasiya dil ailələrinə mənsub dillərdə
danışır. Ərazi aşağıdakı etnoqrafik vilayətlərə bölünür:
1) Çin xalqları: Buraya çinlilər, xueylər, altaylar,
uyğurlar, monqollar, qazaxlar, mancurlar və başqaları daxildir.
2) Monqolustan xalqları: Buraya monqollar, buryatlar və
qazaxlar daxildir.
3) Koreya xalqları: Ərazidə Koreya Respublikası və
KXDR yerləşir. Əhalisinin əksəriyyətini koreyalılar təşkil edir.
4) Yaponiya xalqları: Əhalinin 99 %-i yaponlardır.
Bundan başqa ərazidə koreyalılar, çinlilər, amerikanlar,
filippinlilər, ingilislər, hindlilər və kanadalılar yaşayır.
SİBİR VƏ UZAQ ŞƏRQ XALQLARI
Sibir əhalisinin 9/10 hissəsini slavyan xalqları təşkil edir.
Sibirin daimi qeydiyyatda olan 26 milyonluq əhalisinin 22
milyondan çoxunu ruslar, bir milyondan çoxunu isə
ukraynalılar təşkil edir.
Sibirin yerli xalqlarının sayı isə 1,3 milyondan artıqdır.
Müasir Sibirdə 30-a qədər yerli xalq yaşayır. Onların
bəzilərinin məskunlaşdığı torpaqlar Avropa dövlətlərinin bir
çoxunun ərazisindən böyükdür. Məsələn, Saxa (Yakutiya)
Respublikasının ərazisi Fransanın ərazisindən 6 dəfə,
buryatların yaşadığı ərazisi isə Böyük Britaniya torpaqlarından
1,5 dəfə böyükdür. Sibir xalqları öz saylarına görə 2 qrupa
ayrılırlar: böyük və kiçik xalqlar. Buryatlar, yakutlar, tuvalılar,
sibir tatarları, xakaslar və altaylılar böyük xalqlar hesab
www.behruzmelikov.com
Dostları ilə paylaş: |