______________________________________________________ Poetika.izm
3
Baş redaktor
İsa HƏBİBBƏYLİ
AMEA-nın həqiqi üzvü
Baş redaktorun müavini
Tahirə Məmməd – filologiya elmləri doktoru, professor
Məsul katib
Maral Yaqubova – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Redaksiya şurası:
Teymur Kərimli – AMEA-nın həqiqi üzvü
Bədirxan Əhmədov – filologiya üzrə elmlər doktoru,
professor
Rəhilə Qeybullayeva – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
Məmməd Əliyev – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
Şirindil Alışanov – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
Vaqif Yusifli – filologiya üzrə elmlər
doktoru
Mahirə Quliyeva – filologiya üzrə elmlər doktoru
Rahid Xəlilov – filologiya üzrə elmlər doktoru
Salidə Şərifova – filologiya üzrə elmlər doktoru
Pərvanə İsayeva – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Elnarə Akimova – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Ülkər Hüseynova – məsul
redaktor
Respublikadan kənar:
prof. Stefani Sini (İtaliya),
prof. Maija Burima (Latviya),
dos. dr. Takayuki Yakota Murakami (Yaponiya),
prof. Mikolay Sokolovski (Polşa),
prof. Ramazan Korkmaz (Türkiyə),
prof. Yadiqa Petrusinska (Polşa),
prof. Fatima Festik (Bosniya)
Poetika.izm (Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Əsərləri),
Bakı, “Elm və təhsil”, 2016 – 225 s.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının
04 dekabr 2013-cü il tarixli 7 saylı iclasının qərarı ilə
Ədliyyə Nazirliyindən verilmiş 26 noyabr 2013-cü il tarixli,
3821 saylı şəhadətnamə əsasında təsis edilmişdir.
Müəllif hüquqları qorunur. Jurnal 2014-cü ildən nəşr olunur.
© AMEA, Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu, 2016
______________________________________________________ Poetika.izm
4
İsa HƏBİBBƏYLİ
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti,
Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, akademik
isa.habibbeyli@science.az
ƏDƏBİ ƏLAQƏLƏRDƏN
MÜQAYİSƏLİ ƏDƏBİYYATŞÜNASLIĞA
Açar sözlər: müqayisəli ədəbiyyatşünaslıq, ədəbi əlaqələr, dünya ölkələri, Asiya
xalqları, qloballaşma şəraiti
Key words: comparative literary criticism, literary relations, global countries,
Asian nations, globalization conditions
Azərbaycan Respublikasının müstəqillik qazanması ölkəmizdə milli
ədəbiyyatın və mədəniyyətin yeni inkişafına geniş meydan açmaqla bə-
rabər, həm də dünya ədəbiyyatı ilə əlaqələrin genişlənməsinə münbit şə-
rait yaratmışdır. Dövlət müstəqilliyimizin 25 ili ərzində Azərbaycan Res-
publikasının dünya ölkələri ilə çoxcəhətli əlaqələrinin dövlət səviyyəsində
inkişaf etdirilməsi öz növbəsində ədəbiyyatşünaslıq elminin xüsusi bir
qolu olan ədəbi əlaqələrin də inkişafında mühüm rol oynamışdır. Hazırkı
mərhələdə qarşılıqlı ədəbi əlaqələr anlayışının üstünlük qazanması keçmiş
sovet dövründəki birtərəfli ədəbi təsiri yox, ədəbiyyat sahəsində ikitərəfli
və çoxcəhətli əlaqələrin bərabərhüquqlu inkişafı istiqamətini ön mövqeyə
çıxarmışdır. Bu mənada ədəbi əlaqələr ədəbiyyatşünaslıq elminin bir qolu
kimi özünün yeni tarixi mərhələsini formalaşdırma prosesini yaşayır. Bu
mərhələdə ədəbi əlaqələrdə iştirak edən tərəflərdən hər birinin ədəbiy-
yatının milli özünəməxsusluqları və tarixi inkişaf xüsusiyyətləri əsas kimi
qəbul edilir, bənzər tipoloji proseslər, müqayisəli yanaşmalar və ümumi-
ləşdirmələr əsasında konkret elmi nəticələr çıxarılır. Beləliklə, bir xalqın
ədəbiyyatının əlaqələri əsasında dünya mədəniyyətinin inkişaf etdirilməsi
və ya əksinə, milli ədəbiyyatların daha da zənginləşməsi hadisəsi baş
verir. Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatında ədəbi əlaqələrin hə-
min müstəvidə inkişaf etməsi ölkəmizdə yeni tipli ədəbiyyatın yaran-
masını şərtləndirmişdir. İndi Azərbaycan ədəbiyyatı dünya ədəbi prose-
sinin üzvi tərkib hissəsi kimi inkişaf edir, dünya ədəbiyyatına öz töh-
fələrini verir və eyni zamanda, qarşılıqlı zənginləşmədən yaradıcı şəkildə
bəhrələnir.
Ədəbiyyat haqqında elm də, yəni Azərbaycan ədəbiyyatşünaslıq el-
mi də ədəbi əlaqələrdən bəhs edərkən qarşılıqlı əlaqələri və ayrı-ayrı xalq-
ların yazıçılarının dostluq münasibətlərini və əməkdaşlığını öyrənməyi ön