B i b l i o q r a f i y a
11
yası” (2010-dan), “Folklorşünaslıq məsələləri” (2011-dən),
“Yada düşdü” (2011-ci ildən).
1995-ci ildə professor Paşayev Nizami adına Ədəbiyyat
İnstitutunun Folklor Elm Mərkəzində “İraq-türkman ocağı”
yaratdı və burada İraq-türkman ədəbiyyatına
dair kitablar, əl-
yazmalar və s. toplandı. 2001-ci ildə bu irs Nizami adına
Azər-baycan Ədəbiyyatı Muzeyinə keçirildi və “İraq-türkman
ədə- biyyatı və mədəniyyəti” adlı daimi ekspozisiya yaradıldı.
Paşa- yev şəxsi arxivini də Nizami adına Azərbaycan Ədəbiy-
yatı Muzeyinə verdi.
Prof. Paşayevin çoxşaxəli yaradıcılığı və şəxsiyyəti ilə da-
ha yaxından tanış olduqca danılmaz bir həqiqətin şahidi olur-
san. Q.Paşayev sadəliyi, alicənablığı, təvazökarlığı, xeyirxahlı-
ğı ilə əsl insanlıq meyarıdır. Yaradan ona elə tale və imkan qis-
mət edib ki, o, xeyriyyəçiliklə də məşğul ola bilir. O, yaradıcı
adamlara əl tutur, onlara kitablarının çapında kömək edir. Dədə
Qorqudun dəmir ağacdan yonulmuş möhtəşəm abidəsini alaraq
Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinə bağışlayıb
(2004). Elmi rəhbəri, akademik Məmmədağa Şirəliyevin Fəxri
xiyabanda qəbrinin üstünü götüzdürüb.
Eləcə də böyük yaş fər-
qinə baxmayaraq, uzun müddət dostluq etdiyi, AMEA-nın
müxbir üzvü Abbas Zamanovun qəbrini qaydaya saldırıb.
Qəzənfər Paşayevin şəxsiyyəti ilə bağlı bir məsələni də xü-
susi qeyd etmək yerində olardı. Məlumdur ki, tarixən Azərbay-
canda üç ziyalı tipi olub: Şərq ziyalı tipi, rus-Qərb ziyalı tipi və
bu iki ziyalı tipini uğurla ehtiva edən yeni ziyalı tipi. Prof.
Q.Paşayev o qiymətli ziyalılardandır ki, Şərq və Qərb ziyalıla-
rına məxsus ən yaxşı xüsusiyyətləri özündə birləşdirə bilib.
Onu da demək lazımdır ki, 40-dan cox monoqrafiya, tərcümə
və tərtib kitabları prof. Q.Paşayevin adı ilə bağlıdır. 2012-ci il-
də Q.Paşayevin 7 cildlik “Seçilmiş əsərləri” çap olundu. Hər
Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev
12
cild üst-üstə 550 səhifədən artıqdır. Prof. Q.Paşayevin yaradı-
cılığı ədəbiyyatşünas, folklorçu, dilçi,
tərcüməçi, publisist kimi
Azərbaycanda, İraq və Türkiyədə yüksək qiymətləndirilir.
Akademiklər: Bəxtiyar Vahabzadə, Bəkir Nəbiyev, Teymur
Bünyadov, Tofiq Hacıyev, Vasim Məmmədəliyev, İsa Həbib-
bəyli, Nizami Cəfərov, müxbir üzvlər: Yaşar Qarayev, Azad
Nəbiyev, Akif Musayev, professorlar:
Məmmədhüseyn Təh-
masib, Qasım Qasımzadə, Vaqif Vəliyev, Musa Adilov, Mur-
tuz Sadıxov, Əzizə Cəfərzadə, Zeydulla Ağayev, Sədnik Paşa-
yev, Qəzənfər Kazımov, Himalay Qasımov, Elman Quliyev,
Yavuz Axundlu, Məhərrəm Qasımlı, Məhərrəm Cəfərli, Mə-
hərrəm Məmmədli, Vaqif Yusifli,
Bədirxan Əhmədov, Niza-
məddin Şəmsizadə, Tehran Əlişanoğlu, Mina xanım Təhləli,
Asif Rüstəmli, Ramazan Qafarlı, Qəmərşah Cavadov, Alxan
Məmmədov, Mehdi Sultanov və başqaları (Azərbaycan); xarici
alimlərdən Əta Tərzibaşı, Dr. Ə.Bəndəroğlu, Dr. Sinan Səid,
Məhəmməd Xurşid, prof. Dr. Mahir Naqib, prof. Dr. Sübhi Sa-
atçı, Mövlud Taha Qayaçı, Erşad Nürmüzlü, Qasım Sarı Kəhya
və başqaları (İraq); professorlar:
Mustafa Arqun şah, Calal Er-
tuq, İsa Özqan, Eflatun Nemətzadə, İsa Qayacan, dosent Ta-
mella Abbasxanlı və başqaları (Turkiyə) professor Q.Paşayevin
yaradıcılığına neçə-neçə sanballı məqalələr həsr etmişlər. Bun-
dan başqa, Q.Paşayevə bir çox kitab həsr olunmuşdur. Bütün
bunlar bir daha Q.Paşayevin ədəbi-elmi fəaliyyətinin böyük
əhəmiyyəti olduğunu təsdiq edən faktdır. Qəzənfər Paşayevin
fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilib. O, SSRİ Nazirlər Sovetinin
Xarici İqtisadi Əlaqələr Komitəsinin Fəxri fərmanı ilə təltif
edilib (23 iyul 1994), İraq Respublikasının “Əməkdə şücaətə
görə” medalına layiq görülüb (1976). SSRİ Təhsil Nazirliyinin
Fəxri fərmanı ilə təltif edilib (28 aprel 1982), SSRİ Ali və Orta
İxtisas Təhsili Nazirliyinin (30 may 1980) və SSRİ-nin İraqda-
B i b l i o q r a f i y a
13
kı səfirliyinin (15 may 1974) Təşəkkürnaməsini alıb. Xarici
dillər kafedrasının müdiri işlədiyi M.F.Axundov adına Pedaqo-
ji İnstitutun Fəxri diplomu ilə təltif edilib (1980, 1982, 1985).
Respublika Həmkarlar İttifaqının Fəxri fərmanına layiq
görülüb (1997), Kərkük Vəqfinin (1999),
Türkman Cəbhəsinin
(2003) ödüllərini alıb. Respublika Həmkarlar Təşkilatının “Qı-
zıl qələm” mükafatına layiq görülüb (2001). Səudiyyə Ərəbis-
tanının Mədəniyyət Nazirliyinin ödülünü alıb (2007). Ədəbi fə-
aliyyətinə görə Beynəlxalq “Rəsul Rza” mükafatını alıb
(2008). Türk Dil Qurumunun Fəxri diplomuna layiq görülüb
(2008). İraq və İraq-türkman Yazarlar Birliyinin Fəxri fərmanı
ilə təltif edilib (2012). “Aşıq Şəmşir” Mədəniyyət Ocağı İcti-
mai Birliyinin Təşəkkürnamə diplomuna layiq gürülüb (2013).
Prof. Q.Paşayev Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Həmkar-
lar təşkilatının “Fədakar alim” diplomu ilə təltif edilmişdir
(2012). Prof. Paşayev, eləcə də Azərbaycan Milli Elmlər Aka-
demiyası Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilib (25
dekabr 2012).
Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev
14
İsa Həbibbəyli,
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
vitse-prezidenti, akademik
Ziyalı fədakarlığına örnək
Azərbaycan elmi-ədəbi və ictimai fikrinin inkişafında gör-
kəmli yeri olan
filologiya elmləri doktoru, professor Qəzənfər
Paşayevin çoxillik və çoxcəhətli fəaliyyətini səciyyələndirən
əsas prinsiplər yüksək vətəndaşlıq mövqeyi ilə universal
düşüncənin və profesionallığın vəhdətindən ibarətdir. Bu çox
zəhmətkeş alim, eyni zamanda fərqli bir vətəndaşlıq mövqeyi
nümayiş etdirir. Professor Qəzənfər Paşayevin pafosdan uzaq
olan vətəndaşlıq anlayışının sərhədləri, üfüqləri olduqca geniş-
dir. Böyük mənada Azərbaycanı tam əhatə edən bu vətəndaşlıq
duyğusu onun Kərkük dolaylarındakı fəaliyyətinin,
dünya ədə-
biyyatının ölkəmizdə tanıdılması ilə əlaqədar zəhmətlərini,
ədəbiyyatşünaslıq, dilçilik, folklorşünaslıq istiqamətlərindəki
fəaliyyətlərinin də mayasını, cövhərini təşkil edir. O, müraciət
etdiyi problemlərə, ədəbi-tarixi şəxsiyyətlərə epoxanın gözü ilə
baxmağı bacaran, qələmə aldığı məsələləri yüksək vətəndaşlıq
səviyyəsində təqdim etmək vəzifəsini məsuliyyətlə, ləyaqətlə
həyata keçirməyin öhdəsindən gələ bilən əsl elm adamıdır.
Yazdığı sanballı elmi əsərlərin
bir çoxu elmdəki mühüm əhə-
miyyəti ilə yanaşı, həm də böyük vətəndaşlıq borcunun ifadəsi-
dir. Qəzənfər Paşayevin Azərbaycan aşıq sənətinə, İraq-
türkman ədəbiyyatına, Kərkük ləhcəsinə həsr olunmuş əsərləri
elmdə böyük mənəvi borcu necə yüksək səviyyədə, hansı ürək-
lə, təmannasız niyyətlə ciddi şəkildə və məsuliyyətlə yerinə ye-
tirməyin mükəmməl örnəkləridir. Qəzənfər müəllimin Azər-
baycanla yanaşı Kərkük dolaylarından Hələbə, Təbrizə, Ərzu-